Nhóm SV Trường ĐH Konan (Kobe) và 9 SV Trường ĐH Komazawa (Tokyo) tham quan Bảo tàng Chứng tích chiến tranh, giao lưu SV ĐH Bách khoa… - Ảnh: TRẦN THU HÀ

Tại Hội thảo khoa học quốc tế VJIC 2015 với chủ đề “Vai trò của giáo dục tiếng Nhật tại Đông Nam Á” tại TP.HCM ngày 19-9, ông Hideki Yonekawa, chủ tịch Hiệp hội Hỗ trợ sinh viên Nhật bản (JASSO), cho hay trong 7 năm liên tiếp (2005-2012), số lượng du học sinh Nhật Bản tại các nước trên thế giới giảm liên tục.

Dù đang có dấu hiệu phục hồi nhưng so với năm 2004 (năm có số lượng du học sinh Nhật Bản đông nhất: 82.945 người), lượng du học sinh Nhật ở nước ngoài vẫn còn khá ít, chỉ hơn 60.000 người (2012).

Có ba nguyên nhân chính về xã hội, tâm lý và về phía trường đại học khiến sinh viên, học sinh Nhật Bản không “mặn mòi” với kế hoạch du học. Ông Futota Hiroshi chỉ ra rằng việc dân số giảm và những suy giảm trong kinh tế đã cản trở việc du học nước ngoài của người Nhật.

Về xã hội, học phí của các nước du học được giới trẻ thích như Mỹ, Anh tăng liên tục trong khi thu nhập gia đình trung bình ở Nhật đang giảm dần.

Bên cạnh đó tại Nhật, các doanh nghiệp luôn tổ chức tuyển dụng đồng loạt vào trước thời gian tốt nghiệp 13 tháng, khiến sinh viên giảm tinh thần học tập ở trường và băn khoăn về việc du học, sợ bỏ lỡ cơ hội việc làm. Trong khi đó, các trường đại học lại chậm chạp trong việc cải cách chương trình giao lưu quốc tế.

Tiêu điểm được đưa ra tranh luận nhiều nhất là nguyên nhân tâm lý của giới trẻ Nhật Bản. Theo “điều tra liên quan đến du học và ý thức sinh hoạt của học sinh” do các trường đại học công nghiệp thực hiện năm 2011, 50% học sinh Nhật Bản không muốn đi du học, chiếm tỉ lệ cao nhất trong bốn quốc gia có Mỹ, Trung Quốc, Hàn Quốc.

Lý do không muốn đi du học của thanh thiếu niên Nhật Bản là “ở nước mình dễ sinh hoạt hơn”, “có rào cản ngôn ngữ”, “không đủ tự tin sống một mình ở nước ngoài”, “phiền phức”, “không an toàn”...