Ai cũng biết vậy nhưng không ai dám tâu rỗi với bề trên một lời nào. Nhưng dân tình vẫn bỏ nhỏ tai nhau rằng chắc là đương nhiên Tám Tửng phải có đút lót cho quan trên quan dưới bộn bạc mới được yên thân mà ăn nên làm ra như vậy.

Bỗng dưng một ngày đen đủi nọ, Tám Tửng nghe như sét đánh ngang tai rằng đã có chiếu chỉ từ trên kinh thành lệnh xuống rằng những ai làm quan lớn quan bé gì cũng phải kê khai tài sản ráo nạo, khai luôn nguồn gốc đất đai ruộng vườn vàng bạc... tất tần tật từ đâu mà có.

Tám Tửng vào ra cuống cuồng mất ăn mất ngủ, tám Tửng phu nhân thì mặt mày xanh như tàu lá chuối, nhìn chồng rồi chắc lưỡi hít hà, bụng dạ đánh lô tô liên hồi. Sau cả tuần lễ ròng rã bỏ ăn bỏ ngủ, bỗng dưng mắt bà sáng lên rồi thỏ thẻ với Tám Tửng phu quân rằng:

- Ông nó à, nhà mình làm chổi đót đi ông!

Tám Tửng quay qua dòm lom lom vô mặt bà vợ:

- Bà có khùng hôn mà nghĩ ra cái chuyện kỳ cục vậy?

- Ông đừng nghĩ tui khùng. Kế hay đó ông!

Rồi bà giải thích lý do và cách tổ chức để lách được con mắt cú vọ của mấy quan thanh tra sắp xuống dòm hành ghi chép gây rắc rối cho Tám Tửng.

Sau hiệu lệnh của bà, Tám Tửng qua xóm nhà lá kế bên thuyết phục họ bỏ mấy căn chòi ẩm thấp để qua sống tạm trong mấy cái biệt thự để sản xuất chổi đót xuất khẩu đi khắp năm châu. Bà con ngại ngùng đưa cặp mắt hồ nghi nhìn chăm chăm vô mặt Tám Tửng vì họ thấy có cái gì sai sai trong lời đề nghị của chủ nhân mấy căn biệt thự nầy.

Tám Tửng thấu hiểu tâm tư nguyện vọng của bà con nên giải thích rõ ràng:

- Bà con yên tâm dọn qua bển ở. Tui hổng có bắt ở luôn đâu mà lo! Bà con cũng đừng lo ở nhà biệt thự hổng quen, tui cho ăn ở ngoài hành lang cho thoải mái. Qua bển mần chổi đót vui lắm! Cơm tui nuôi ngày ba bữa đàng hoàng lại được hưởng lương nữa.

Nhưng bà con phải học thuộc mấy bài tui in sẵn về gốc gác ông bà tổ tiên thể như mình là có bà con với nhau chứ hổng phải hàng xóm xa lạ gì, ruộng vườn có bao nhiêu và ở đâu, heo trâu có bao nhiêu con, con cái của bà con mình học ở trường điểm à nghen!

Tám Tửng tính nói tiếp nhưng có tiếng đáp lại:

- Dạ bẩm ông Lý trưởng, vậy chớ ông in ra trên tờ giấy nhưng tụi tui đâu có biết chữ đâu mà học thuộc được!

- Dạ bẩm ông Lý trưởng, con cái của tụi tui có biết chữ đâu mà nói học trường điểm.

Lý trưởng ngớ người ra. Nhưng rồi ông cũng nghĩ ra ngay lập tức:

- Bà con mình đừng lo! Cái chính là bà con làm được chổi đót. Còn chuyện học thuộc lý lịch ba đời thì tui với bà xã tui sẽ dạy cho bà con học trong lúc làm chổi. Mấy đứa con nít rồi tui cũng cho tụi nó học cấp tốc vài chữ để đối phó là chính thôi.

Nói làm làm. Tám Tửng lùa ngay hết bà con chung quanh qua ở chung. Trước cổng Tám Tửng dựng một cái bảng bự chảng: XÓM ĐẠI GIA LÀM CHỔI ĐÓT, bên dưới có kèm theo dòng chữ “chuyên môn xuất khẩu”. Và một không khí rất khẩn trương làm việc bắt đầu: người thì đi mua nguyên liệu, người thì nấu cơm, người thì lo bện chổi.

Tám Tửng và phu nhân nhìn đám dân lành ăn mặc rách rưới ngồi bện chổi mà thương. Hai vợ chồng thi nhau nhồi nhét “mớ kiến thức” lạ hoắc về gia phả của gia đình danh gia vọng tộc Tám Tửng.

Rồi thì cái gì tới cũng phải tới. Ban thanh tra tới. Tám Tửng và phu nhân vừa mừng khấp khởi vừa lo nơm nớp. Sợ họ hỏi cái gì đó mà mấy người kia trả lời trật cùi chìa là coi như mấy cái biệt thự, bao nhiêu đất đai của nả coi như đi đời.

Hai vợ chồng Tám Tửng theo sát từng bước đi của ban thanh tra, nín thở quan sát từng sự thay đổi trên nét mặt của mỗi người. Ban thanh tra nhìn thật kỹ từng món đồ quý giá trong ngôi nhà: từ bộ cửa, bộ cột và những bộ bàn ghế bằng gỗ quý rồi gật gù khó hiểu làm cho vợ chồng Tám Tửng cứ thót tim tanh tách.

Bỗng quan thanh tra lên tiếng phá tan bầu không khí căng thẳng:

- Thật sự chúng tôi không ngờ chỉ làm chổi đót mà Lý trưởng sắm được cơ ngơi như thế nầy.....

Tám Tửng đứng tim, miệng lắp bắp:

- Dạ... cái... nầy một... phần... là do ông ông bà bà để... lại nữa.

Quan thanh tra nói tiếp:

- Đây là một hiện tượng lạ... nhưng rất đáng khen. Cần nhân rộng điển hình để các quan cùng học tập. Tôi sẽ là người đầu tiên.

Hai vợ chồng Lý trưởng nãy giờ hồn vía lên mây, nghe quan thanh tra phán xong mới hoàn hồn, vẫn miệng lắp bắp, Tám Tửng lên tiếng:

- Dạ... dạ... nhờ quan... thương tụi con. Dạ... dạ... mời các quan đi ăn nhà hàng cho... đỡ đói ạ.