Dự án đường sắt đô thị Hà Nội tuyến số 1 Yên Viên - Ngọc Hồi triển khai từ năm 2013 - Ảnh: Q.Thế

6 bị cáo bị đưa ra xét xử về tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ (khoản 3, điều 281 Bộ Luật hình sự) với khung hình phạt từ 10 đến 15 năm tù.

Sáu bị cáo gồm: Phạm Hải Bằng 46 tuổi, nguyên phó giám đốc Ban quản lý các dự án Đường sắt (RPMU) thuộc Tổng công ty đường sắt VN; Nguyễn Nam Thái, 38 tuổi, nguyên trưởng phòng thực hiện dự án 3, RPMU; Trần Văn Lục, 57 tuổi, nguyên giám đốc RPMU; Trần Quốc Đông, 51 tuổi, nguyên giám đốc RPMU, nguyên Phó tổng giám đốc Tổng công ty Đường sắt Việt Nam; Nguyễn Văn Hiếu, 53 tuổi, nguyên giám đốc RPMU và Phạm Quang Duy, 50 tuổi, nguyên phó giám đốc RPMU.

Vụ án bắt nguồn từ tháng 3-2014, khi báo The Yomiuri Shimbun (Nhật Bản) đưa tin Công ty tư vấn giao thông Nhật Bản (JTC) chi 80 triệu Yen cho các cán bộ thuộc Tổng công ty đường sắt Việt Nam.

Ngay sau đó, Phó thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc giao Bộ Công an phối hợp Viện KSND tối cao, Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Ngoại giao chủ động xác minh và liên hệ với các cơ quan chức năng phía Nhật Bản để thu thập hồ sơ tài liệu.

Tháng 5-2014, cơ quan điều tra đã khởi tố, bắt tạm giam bốn bị can là lãnh đạo Ban quản lý các dự án đường sắt.

Cáo trạng của Viện KSND tối cao xác định năm 2008, Bộ Giao thông Vận tải có quyết định phê duyệt dự án xây dựng đường sắt đô thị tuyến số 1 (giai đoạn 1).

Tổng công ty Đường sắt Việt Nam giao Ban quản lý các dự án Đường sắt Việt Nam (RPMU) làm chủ đầu tư quản lý dự án.

Tháng 9-2009, Tổng công ty đường sắt Việt Nam ký hợp đồng dịch vụ tư vấn kỹ thuật dự án với Liên doanh do Công ty tư vấn giao thông Nhật Bản (JTC) đứng đầu.

Hợp đồng tư vấn sau đó đã được điều chỉnh nâng tổng giá trị lên 3,6 tỷ Yen Nhật và 236 tỷ đồng bằng nguồn vốn vay ODA và vốn đối ứng của Việt Nam.

Quá trình thực hiện hợp đồng, Phạm Hải Bằng, giám đốc RPMU nêu khó khăn của RPMU về chi phí triển khai thực hiện dự án và được đại diện JTC đồng ý hỗ trợ. Thực tế, JTC đã hỗ trợ khoảng 11 tỷ đồng.

Trong số đó, Phạm Hải Bằng quản lý sử dụng 4,8 tỷ đồng. Số tiền này các bị cáo khai đã sử dụng vào các hoạt động liên quan đến dự án như chi phí tổ chức lễ ký kết hợp đồng, hội họp, tiếp khách, đối ngoại, nghỉ mát, thưởng lễ cho nhân viên, hỗ trợ công đoàn...

Các bị cáo không mở sổ sách theo dõi việc sử dụng tiền, không báo cáo Tổng công ty Đường sắt Việt Nam.

Cáo trạng xác định hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn thỏa thuận nhà thầu JTC chi tiền ngoài hợp đồng của Phạm Hải Bằng và các cán bộ RPMU để sử dụng gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, ảnh hưởng đến uy tín của Việt Nam, ảnh hưởng đến quan hệ hợp tác giữa VN và Nhật Bản trong việc vay vốn và sử dụng vốn vay ODA.

Hiện do phía Nhật Bản xử lý nhà thầu JTC nên đã làm ngưng trệ việc thực hiện dự án.

Quá trình điều tra, các bị can đã tự nguyện nộp tiền vào tài khoản tạm giữ của Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an để khắc phục hậu quả.