Loveless là một trong 9 đại diện cho hạng mục Phim nói tiếng nước ngoài tại Oscar lần thứ 90. Tác phẩm cũng được dự đoán có thể lọt vào tốp 5 đề cử chính thức vào tháng giêng năm sau. 

Mở đầu bằng góc máy tĩnh, cảnh nối tiếp cảnh, chúng ta nhìn thấy một vùng ngoại ô Moscow ngập trong tuyết trắng. Ở đó, cậu bé Alexey đơn độc, lang thang băng qua bãi đất trống, như thể đi tìm cho mình cái gì thú vị hơn là nhà.

Bi kịch mùa đông

Chính xác là căn nhà của cậu không tình yêu, lạnh lẽo hơn cả bộ đồ chống rét của Alexey: bố mẹ cậu sắp sửa ly hôn và đang phó thác cho nhau trách nhiệm nuôi dưỡng Alexey. 

Zhenya - người mẹ trẻ đẹp nhưng sống thực dụng và Boris - ông bố với bản tính chây lười, nhu nhược cùng quyết định rao bán căn nhà vì cả hai đều đã có đối tượng chung sống.

Không khí xám ngắt bao trùm lấy cuộc chiến tranh lạnh giữa Zhenya và Boris, họ hoàn toàn bỏ quên đứa con trai đang ở tuổi lớn, hết sức nhạy cảm, mà chỉ chăm chăm đuổi theo giấc mộng riêng. 

Alexey của Loveless

Cánh cửa đóng sầm lại, hình ảnh Alexey run sợ nép mình kiềm tiếng khóc báo hiệu chuỗi ngày giận dữ và lạnh lùng của thế giới cậu đang chứng kiến.

Thế giới xa lạ và đáng ghét, nơi Alexey rụt rè ít nói, không có nhiều bạn bè. Thế giới nơi cậu phải chứng kiến bố mẹ thóa mạ nhau, mải mê vào tình yêu mới. 

Thế giới mà nói một cách chua chát là nơi Alexey không nên ra đời: Zhenya và Boris thật sự không hề yêu nhau sau 12 năm chung giường. Họ đến với nhau vì… lầm lỡ, những lời thề thốt và cả sự hời hợt.

Một cảnh của Loveless

Ngoại cảnh, những nhân vật khác và cái nhìn khô khốc tình thương

Trong khi bộ phim mang mạch xúc cảm ngấm ngầm chảy trong trải nghiệm sống của từng người, hình thức của phim đem lại giá trị kể chuyện nhất định từ bối cảnh (luôn đóng vai trò đặc tả không khí phim), âm nhạc và góc máy tính toán kỹ.

Không dưới ba lần, cảnh phim "dẫn" người xem bước ra khỏi khuôn hình, câu chuyện, nhân vật để tìm thấy mình ở đâu đó giữa thế giới: những quý cô sang chảnh cùng wefie ở một nhà hàng;  giáo viên của Alexey run rẩy sau hung tin; cảnh một người đàn ông bước vào khu đường vắng, hay một người đàn ông đứng chờ xe bus…

Cảnh trong Loveless

Máy quay liên tục thay đổi điểm nhìn bằng cách chuyển điểm lấy nét trong khung hình, tạo cảm giác vừa xa cách (như Alexey với gia đình) vừa như buộc người xem bước vào câu chuyện để tự tìm ra cách tồn tại, thỏa hiệp hay chỉ đơn thuần vì cuộc sống mỗi cá nhân là do họ tiếp cận và định đoạt, họ không thuộc về ai, không liên quan tới ai.

Sự vô cảm của người dưng, đại diện cho xã hội ngày nay thì ở đâu cũng có. Ngay cả sự vô cảm Alexey dành cho cuộc đời chính cậu cũng vậy. Như những cành cây khô chết sau mùa đông vì thiếu nguồn nước, thiếu ánh mặt trời...

Andrey Zvyagintsev điềm nhiên trước phận người bé nhỏ?

Từ The Return, The Banishment và gần đây là Leviathan... tác giả người Nga Zvyagintsev luôn đặt nhân vật của mình vào cái thế sẽ phải đối diện với sự mục ruỗng của niềm tin.

Phim đầu tiên kể về sự trở lại không kỳ vọng của ông bố dành cho hai cậu con trai; phim kế đến khai thác những vết rạn nứt bên trong tâm tưởng của người chồng dành cho cô vợ; phim cuối tiếp diễn bằng nỗi hoang mang của tầng lớp lao động đối với bộ máy chính trị tha hóa.

Loveless, Andrey Zvyagintsev một lần nữa khắc họa niềm tin bị chà đạp của Zhenya và Boris vào những phút cuối cùng. Cũng như niềm tin rằng sẽ có phép lạ, sẽ có người tốt, sẽ gặp may mắn... đều không hiện hữu.

U ám là không khí của Loveless

Andrey Zvyagintsev kết thúc bộ phim bằng dáng vẻ điềm nhiên nhưng gây đau lòng, với sự vô cảm dâng trào và người xem xong nó, sẽ phải tự vấn trong đầu câu hỏi hạnh phúc là gì, và nó ở đâu. 

Nó có phải nơi Alexey bỏ trốn khỏi cha mẹ mình? Có lẽ Loveless là bộ phim tâm lý hiếm hoi trong năm 2017 mà bạn chẳng biết chuyện gì sắp xảy đến.

Một trong những lý do khiến Loveless vừa được ủng hộ, vừa bị chỉ trích chính là câu chuyện  động chạm đến chính trị ở Nga - đất nước đang bất ổn vì hao hụt giao thương, kinh tế... 

Thế nhưng Loveless không phải phim tài liệu và cái nhìn của Andrey Zvyagintsev dù vô cảm (với nhân vật) vẫn dấy lên rung cảm mà người xem không dễ tìm thấy ở đời thường.