Cuộc họp báo tại Phú Thọ hôm 13-8 về vụ 42 người nhiễm HIV ở xã Kim Thượng - Ảnh: BYT

Người dân ở đây xôn xao và nghi ngờ họ nhiễm bệnh do dùng chung bơm kim tiêm. Câu hỏi đặt ra là dịch HIV tại Kim Thượng có nguồn gốc từ đâu, có phải do dùng kim tiêm chung và làm thế nào để phòng lây truyền HIV?

Nghiên cứu dịch tễ về dịch HIV ở Kim Thượng

Theo ông Nguyễn Hoàng Long - cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS, Bộ Y tế, những người nhiễm HIV đầu tiên đã ghi nhận ở Kim Thượng từ năm 2012 và ngày càng gia tăng về số nhiễm mới, số tử vong do AIDS trong những năm gần đây. 

"Đã có 5 người tử vong do AIDS ở Kim Thượng từ năm 2015 đến nay, tỉ lệ nhiễm ở đây gấp 2,5 lần trung bình toàn quốc và dịch đã có từ lâu, cần kiểm soát dịch sớm"- ông Long cho hay.

Về nghi ngờ người dân nhiễm HIV thông qua việc dùng chung bơm kim tiêm, ông Long cho rằng chưa đủ cơ sở để kết luận nguồn lây nhiễm, do thời gian người nhiễm HIV chuyển sang giai đoạn AIDS cần 5-7 năm, đã có những người bệnh AIDS và tử vong tại Kim Thượng mới đi khám và tiêm truyền tại nhà y sĩ trong vùng được 6 tháng, như vậy việc lây nhiễm không phải do dùng chung bơm kim tiêm tại nhà y sĩ kể trên.

Ông Hoàng Đình Cảnh, phó cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS, Bộ Y tế, cho biết Bộ Y tế đã giao Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư làm đầu mối, phối hợp với các cơ quan chức năng và Tổ chức Y tế thế giới thực hiện nghiên cứu dịch tễ về dịch HIV ở Kim Thượng. 

Trong đó cần rà soát các đường lây và các yếu tố liên quan, như tình trạng người dân đi làm ăn xa, tệ nạn mại dâm, nghiện chích ma túy... 

Trong số 42 người mắc bệnh có một em bé 18 tháng tuổi, cha mẹ bé không nhiễm HIV chứng tỏ không phải lây từ mẹ sang con, như vậy bé bị lây nhiễm có thể qua đường máu (tiêm, truyền chung bơm kim tiêm) hay tiếp xúc với dịch tiết của người bệnh trong khi bé bị trầy xước ngoài da. Việc này cần thời gian để làm rõ.

Phòng dịch như thế nào?

Theo ông Long, HIV/AIDS là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhưng không đáng sợ nếu có hiểu biết đúng về căn bệnh này. 

Cụ thể là dự phòng lây nhiễm bằng tình dục an toàn, sử dụng bao cao su trong quan hệ tình dục, sử dụng bơm kim tiêm sạch hay điều trị các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế như methadone. 

Nếu không may nhiễm HIV thì phải điều trị ARV ngay để đảm bảo sức khỏe cho bản thân và giảm nguy cơ lây nhiễm cho cộng đồng. 

Trước đây phải xem xét nhiều chỉ số, trong đó có chỉ số CD4 ở người nhiễm HIV, nếu giảm thấp mới cho điều trị ARV (thuốc kháng virút), nhưng mục tiêu hiện nay là tiến tới 90% người nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc. 

Khi đó, tải lượng virút cũng sẽ giảm và giảm tới 95% nguy cơ lây nhiễm ra bạn tình qua quan hệ tình dục và cộng đồng.

Với vụ việc ở Kim Thượng, ông Long cho biết sẽ mở rộng xét nghiệm miễn phí cho người dân để phát hiện người nhiễm nếu có, cấp thuốc miễn phí cho người đã được phát hiện mắc bệnh, trước mắt cấp hằng tháng, tiến tới cấp mỗi 3 tháng để người bệnh điều trị tại nhà. 

Theo ông Long, nếu được chăm sóc và điều trị đúng, người nhiễm HIV có tuổi thọ tương đương với người bình thường.

TTO - Sở Y tế Phú Thọ cho biết có đến 42 trường hợp đều là người dân ở xã Kim Thượng, huyện Tân Sơn dương tính với HIV chưa rõ nguyên nhân.