Văn phòng WHO phụ trách khu vực châu Mỹ ra cảnh báo về việc virút Zika sẽ lây lan toàn châu lục - Ảnh: Reuters

Theo BBC, loại virút gây ra các triệu chứng như sốt, đau đầu, viêm màng kết ở những người nhiễm phải đã được phát hiện tại 21 quốc gia vùng Carribe, Bắc Mỹ và Nam Mỹ.

Đây cũng là loại virút có liên quan tới hàng ngàn trẻ sơ sinh bị mắc chứng não kém phát triển và một số nước đã khuyến cáo phụ nữ không nên có thai trong giai đoạn này.

Hiện chưa có vắcxin hay thuốc điều trị bệnh do virút Zika gây ra.

Virút Zika được phát hiện lần đầu ở loài khỉ châu Phi vào năm 1947. Kể từ đó, nhiều dịch bệnh nhỏ liên quan tới loại virút này đã xảy ra tại châu Phi cùng nhiều khu vực châu Á và các đảo ở Thái Bình Dương.

Tuy nhiên virút Zika đã lây lan thành dịch bệnh lớn ở châu Mỹ kể từ tháng 5-2015 khi phát hiện ca nhiễm virút này đầu tiên tại Brazil.

Nguyên nhân ban đầu của sự bùng phát dịch được cho là có quá nhiều muỗi mang theo virút này và những người bị nhiễm có sức đề kháng tự nhiên yếu.

Lây lan theo muỗi

Virút Zika lây lan khi người bị muỗi Aedes (còn gọi là muỗi vằn) đốt. Loại muỗi này đã được tìm thấy ở tất cả các nước thuộc châu Mỹ ngoại trừ hai nước là Canada và Chile.

Thông báo của văn phòng Tổ chức Y tế Thế giới tại châu Mỹ (PAHO) cho biết: “PAHO ước đoán virút Zika sẽ tiếp tục lây lan và có thể sẽ có mặt tại tất cả các nước và vùng lãnh thổ trong khu vực có muỗi Aedes”.

Cơ quan này khuyên người dân nên tự bảo vệ khỏi loại muỗi Aedes mà ngoài gây bệnh đầu nhỏ ở trẻ còn gây cả bệnh sốt xuất huyết Đăng-gơ và sốt Chikungunya.

PAHO khẳng định loại virút này cũng đã được tìm thấy trong tinh trùng và đã có trường hợp cho thấy khả năng lây nhiễm virút Zika qua quan hệ tình dục, tuy nhiên vẫn cần có thêm các chứng cứ khác.

Khoảng 80% số người nhiễm virút Zika không có biểu hiện bệnh. Tuy nhiên nỗi lo lớn nhất ở loại virút này là những tác hại tiềm ẩn của nó đối với sự phát triển của thai nhi trong bụng mẹ.

Chỉ riêng tại Brazil, từ tháng 10-2015 đến nay đã ghi nhận khoảng 3.500 trẻ sơ sinh bị chứng đầu nhỏ, trẻ sinh ra có phần kích thước não bé hơn kích thước thông thường.

PAHO khuyến cáo các thai phụ nên “đặc biệt cẩn thận” và cần tới gặp bác sĩ trước và sau khi di chuyển tới những khu vực bị ảnh hưởng loại virút này.

Tuần trước, các nước Colombia, Ecuador, El Salvador và Jamaica đều khuyên phụ nữ trong nước nên trì hoãn việc mang thai cho tới khi ngành y tế hiểu rõ hơn về loại virút nguy hiểm.

Riêng El Salvador khuyến cáo phụ nữ trong nước hoãn lại việc mang thai sau hai năm nữa, tức là đến năm 2018, để có thể chặn đứng dịch bệnh này.

Nguy cơ toàn cầu

Theo giáo sư Laura Rodrigues thuộc Trường y học nhiệt đới và vệ sinh dịch tễ London và cũng là chuyên gia tại Học viện khoa học Brazil, một số dữ liệu cho thấy có tới 1/50 tỉ lệ trẻ sơ sinh bị khuyết tật não do mẹ nhiễm virút Zika tại một trong những vùng bị dịch bệnh ảnh hưởng nặng nhất là bang Pernambuco ở Brazil.

Bà nói: “Cho tới tháng 11-2015, chúng tôi vẫn chưa biết gì (về virút Zika), điều này khiến chúng tôi bất ngờ và chúng tôi cố gắng tìm hiểu sự việc càng nhanh càng tốt. Bất cứ ở đâu có sốt xuất huyết Đăng-gơ, ở đó có muỗi Aedes, và khi đó nó sẽ lây lan. Tôi nghĩ rằng có nguy cơ rất thực tế là nó sẽ lây lan ở châu Á”.

PAHO khuyến cáo mọi người không nên để nước đọng trong các bình, bể chứa, cần dọn sạch môi trường để không tạo điều kiện cho muỗi sinh sôi.

Giám đốc WHO, bà Margaret Chan cho rằng, sự bùng phát của dịch virút Zikia là “hết sức đáng ngại”.