Phóng to

Đạo diễn Nguyễn Vinh Sơn và diễn viên Hồng Ánh với chiếc cúp pha lê - Ảnh: Trinh Hoan

Trở về từ Dubai, bên cạnh niềm vui lâng lâng là những nỗi buồn... khó tả, đạo diễn Nguyễn Vinh Sơn gửi đến Tuổi Trẻ bài viết.

Hầu hết câu chào hỏi đầu tiên của các nhà làm phim tôi gặp ở Dubai là: "Anh là người Nhật, Hàn Quốc, Trung Quốc…?". Và họ không giấu vẻ ngỡ ngàng thú vị khi biết tôi đến từ VN: "Really?". Lại có người hớn hở nêu tên một đạo diễn VN mà ông ta rất thích, nói mãi tôi mới nghe ra tên đạo diễn Trần Anh Hùng. Thôi thì cũng gật đầu cảm ơn, còn nói thêm Trần Anh Hùng vừa làm xong một phim với Mỹ và đang chuẩn bị làm phim với Nhật để nhận lấy một tiếng "Vậy à" đầy thán phục. Thật không biết nên vui hay buồn.

LHP Dubai có mặt khá nhiều tên tuổi nổi tiếng, Oliver Stone chiếu khai mạc bộ phim W. về Tổng thống Bush. Ðạo diễn Từ Khắc đến nhận giải "Thành quả cống hiến". Nhiều quỹ hỗ trợ cho kịch bản, dự án phim. Các nhà tuyển chọn phim và ban giám khảo đều là các thành viên chủ chốt của các LHP quốc tế có uy tín như Cannes, Toronto… Các phim tranh giải được xếp vào hai mục: tranh giải phim Ả Rập và tranh giải phim Á - Phi, gồm phim ngắn, phim tài liệu, phim truyện.

Dubai có tham vọng nhanh chóng trở thành LHP quan trọng trên thế giới, "thông qua điện ảnh để tạo nên một cầu nối đối thoại rộng mở giữa các nền văn hóa và các quốc gia", nên họ không ngại đầu tư tiền của. Tất cả những gì tốt nhất được huy động: khách sạn, nhà hàng, xe cộ... và giải thưởng bằng tiền mặt thật cao nhằm thu hút các nhà làm phim. "Một giấc mơ" như nhà làm phim người Mozambique nói với tôi.

Một điều khá trớ trêu là dù đã năm lần tổ chức LHP nhưng Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất lại không có phim tham dự. Họ chỉ mới cử người đi học điện ảnh cách đây bốn năm. Tôi đã dự một cuộc họp báo công bố dự án phim đầu tiên của những chàng đạo diễn trẻ măng, với kinh phí dự tính 100 triệu USD. Nhìn lại mình với kinh phí cao nhất là vài ba trăm ngàn USD, bật cười.

Phóng to Ngoài LHP Dubai, bộ phim Trăng nơi đáy giếng (ảnh) - do Hãng phim Giải Phóng và Hãng Alliance phối hợp sản xuất, được sự tài trợ của Quỹ Fonds Sud, Fonds Francophonie - từng được gửi đi tham dự LHP Busan và sắp tới là LHP Rotterdam. Riêng tại VN phim vẫn chưa có cơ hội ra mắt khán giả.

Ðoàn VN khá gần gũi với các nhà làm phim Trung Quốc. Một đạo diễn người Trung Quốc còn độc thân rất thích thú khi được gán ghép với Hồng Ánh. Mối quan tâm chung giữa chúng tôi là vấn đề kiểm duyệt. Cả hai bên đều lắc đầu phàn nàn. Nhưng ở Trung Quốc còn có dạng phim "ngoài luồng" (underground, hay out of system), sản xuất không cần giấy phép.

Nếu vượt qua được kiểm duyệt thì có thể phát hành trong nước, còn nếu không có thể đưa ra nước ngoài, tham dự các LHP. Ðạo diễn Zhang Yuan, một đạo diễn tôi rất hâm mộ, có phim cùng tranh giải tại Dubai, nói ông đã làm 10 phim nhưng chỉ có năm phim được duyệt, năm phim còn lại chu du nước ngoài. Và tôi đã biết đến ông nhờ những phim đó.

Có 15 phim cùng tranh giải "Phim truyện Á - Phi", nhìn vào tên tuổi đạo diễn thấy hết hồn. Nữ đạo diễn Ấn Ðộ Deepa Mehta đã từng có hai phim Earth và Water tranh giải Oscar. Và vai chính trong phim Heaven on earth của bà dự thi tại Dubai lần này, nữ diễn viên Preity Zinta đã đoạt giải diễn viên xuất sắc tại Chicago. Các phim Ethiopia, Hàn Quốc, Kazakhstan… dù được gọi là phim Á, Phi nhưng hầu hết đều có sự góp mặt của các nhà sản xuất Mỹ, Ðức, Pháp, Thụy Sĩ… Chúng tôi đã xem hầu hết các phim tranh giải với tâm trạng rối bời. Thấy phim người ta hay thì vừa vui vừa lo.

Dù vậy, tôi vẫn hết sức tin tưởng vào khả năng đoạt giải của Hồng Ánh. Không phải mèo khen mèo, nhưng tôi cho rằng nét biểu cảm tinh tế của Hồng Ánh trong vai một phụ nữ Huế vừa hiện đại vừa cổ điển thật tuyệt vời. Một ấn tượng đối với người xem. Trong buổi trao đổi với khán giả sau buổi chiếu, với sự có mặt của ban giám khảo, Hồng Ánh đã có những nhận xét về vai diễn rất chuyên nghiệp khiến mọi người không ngớt vỗ tay. Dù phim VN được chiếu ngày đầu tiên nhưng nhà tuyển chọn phim Shelly Kraicer ngay sau buổi chiếu đã bắt tay Hồng Ánh và nói: "Tôi tin cô sẽ đoạt giải diễn viên". Ông vừa gửi thư cho tôi và Hồng Ánh để nhắc lại lời tiên tri đó.

Nhà quay phim Trinh Hoan đã trách mình không chụp được một bức ảnh đẹp giây phút Hồng Ánh lên nhận giải. Hoan nói: "Run quá, không nét". Tôi thì nghĩ: Coi như mình đã có lời.

Làm phim có lời thật khác với đi buôn có lời, nó không thể tính bằng con số. Nó là những cái gì lâng lâng khó tả. Dù vốn bỏ ra là thật, là bạc tỉ, là mấy năm miệt mài. Tối qua, Hồng Ánh vừa điện thoại cho tôi vừa khóc thút thít. Hóa ra cái giải thưởng bằng pha lê, dù đã giữ rất kỹ khi di chuyển, bị mẻ một chút bằng hạt gạo ở góc đế. Tôi bật cười, nhưng chợt nghĩ đối với Hồng Ánh lúc này, đó là một tổn thương lớn.

______________

Tin bài liên quan:

Hồng Ánh đoạt giải Nữ diễn viên xuất sắc nhất tại LHP Quốc tế Dubai"Trăng nơi đáy giếng" được mời dự Liên hoan phim quốc tế PusanTrăng nơi đáy giếng dự LHP Dubai lần thứ 5Vinh Sơn & Trăng nơi đáy giếng