Chuyên gia Hồi giáo học Hassan Ko Nakata - Ảnh: Reuters

Ông Hassan Ko Nakata - chuyên gia từng tham gia đàm phán với tổ chức nhà nước Hồi giáo (IS) vụ các con tin Nhật cho biết như trên. 

Ông Nakata là cựu giáo sư luật Hồi giáo tại Trường đại học Doshisha ở Kyoto.

Ông khẳng định mình không còn ủng hộ IS và ông chỉ liên quan đến cuộc khủng hoảng con tin từ tháng 9-2014 khi đến Syria với trách nhiệm đàm phán về việc trả tự do cho con tin đầu tiên là doanh nhân Haruna Yukawa.

Song, cuộc đàm phán không thành công. Ông Nakata trở về Nhật Bản hồi tháng 1-2015, ông được yêu cầu làm trung gian giữa Bộ Ngoại giao Nhật Bản và tay súng IS Umar Ghuraba.

Không sử dụng kênh liên lạc hiệu quả

Hãng tin Reuters dẫn lời ông Nakata khẳng định Chính phủ Nhật Bản đã mở một kênh liên lạc với IS nhưng lại “miễn cưỡng” sử dụng nó để đàm phán với tổ chức này.

Ông Nakata, 54 tuổi, là một chuyên gia Hồi giáo ở Nhật Bản, người từng bị cảnh sát nghi ngờ là một đầu mối tuyển dụng của IS.

Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Nhật Bản đã trưng dụng ông làm trung gian chuyển thông điệp của chính phủ đến IS tại thời điểm mà cuộc khủng hoảng lên đến đỉnh điểm, IS đe dọa giết hai con tin người Nhật hôm 21-1.  

“Chính phủ loại bỏ bất cứ kênh thông tin liên lạc tư nhân nào đã thiết lập. Họ đã chứng tỏ mình không thiết lập kênh liên lạc hiệu quả với nhóm khủng bố cho đến khi mọi thứ kết thúc” - chuyên gia Nils Bildt, chủ tịch tổ chức cố vấn an ninh CTSS của Nhật Bản, nhận định.

Theo chuyên gia Nakata, thông điệp mà Bộ Ngoại giao Nhật yêu cầu ông chuyển đến IS cho thấy Tokyo đã có ý sẵn sàng đàm phán với IS để đổi lấy tự do cho hai con tin dù vẫn công khai tuyên bố sẽ không nhượng bộ chủ nghĩa khủng bố. Yêu cầu này chưa hề được tiết lộ trước đó .

Song, IS đã  lần lượt chặt đầu hai con tin người Nhật sau đó vài ngày, chỉ sau khi Nhật Bản quyết định phối hợp cùng với Chính phủ Jordan giải quyết cuộc khủng hoảng.

Động thái đang khiến chính phủ của Thủ tướng Shinzo Abe đang bị công chúng Nhật soi kỹ hiện nay. Bởi, họ cho rằng quyết định hợp tác cùng Amman không chỉ đóng kênh liên lạc với IS qua ông Nakata mà còn làm đứt liên lạc vốn được thiết lập giữa vợ của nhà báo Kenji Goto và những kẻ bắt cóc.

Bộ Ngoại giao Nhật Bản đã bác bỏ những cáo buộc trên.

“Chính phủ Nhật Bản đã thực hiện tất cả biện pháp có thể và xem xét tất cả mọi chọn lựa để giải quyết khủng hoảng con tin nhưng tôi muốn kiềm chế bình luận liên quan đến các bước quan trọng đã được chính phủ thực hiện” - quan chức Chính phủ Nhật Takanori Hayashi nói.

Bức thư điện tử không thiện chí

“Tôi chỉ muốn dùng các mối liên lạc của mình để giúp giải quyết cuộc khủng hoảng” - ông Nakata giải thích.

Ngày 21-1, một ngày sau khi IS tuyên bố ra thời hạn 72 giờ dành cho hai con tin Goto và Yukawa nếu Chính phủ Nhật đồng ý trả 200 triệu USD tiền chuộc, giới chức thuộc đội đặc nhiệm chống khủng bố Nhật Bản đã gửi một thư điện tử cho ông Nakata thông qua người cộng sự Shiko Ogata.

Tuy nhiên, ông Nakata quyết định không chuyển bức thư cho IS vì ông thấy nội dung bức thư không có thiện chí đàm phán.

“Nếu tôi chuyển bức thư này cho IS thì đó chính là thông điệp khiến IS giết hại con tin. Bộ Ngoại giao cũng không bám sát thông điệp này hay phản ứng của IS” - ông Nakata nói tiếp.

Hai ngày sau, khi thời hạn nộp tiền chuộc đã đến gần thì Nakata nhận được tin nhắn qua điện thoại từ tay súng Umar với nội dung “không còn nhiều thời gian. IS sẽ thực hiện lời tuyên bố của mình".

Umar còn yêu cầu Nakata liệu có thể tin nhắn ghi âm đã thu được gửi qua các kênh đàm phán có đáng tin cậy hay không. Nakata nhắn lại “Đáng tin”.

Trả lời tay súng xong, ông Nakata đã gọi cho chỉ huy đội đặc nhiệm chống khủng bố Nhật Bản để xác nhận tuyên bố của Bộ Ngoại giao vào nửa đêm ngày 23-1.

“Những điều kiện của IS được đáp ứng là rất quan trọng”- tay súng Umar nhắn tiếp cho Nakata ngay sau đó.

Tuy nhiên, ngày hôm sau đoạn phim quay cảnh Yukawa bị chặt đầu đã được IS tung lên Internet. Goto cũng bị sát hai khoảng một tuần sau đó. Chuyên gia Nakata khẳng định ông chưa báo giờ nhận được cuộc gọi phản hồi từ đội đặc nhiệm chống tham nhũng của Bộ Ngoại giao Nhật.

Nhà báo Goto cũng đến Syria một tháng sau đó để tìm cách giúp Yukawa được tự do nhưng cuối cùng ông lại bị bắt làm con tin.

Sau đó không lâu, vợ của nhà báo Goto-bà Rinko nhận được một email từ các đại diện của IS và bà đã cố gắng đàm phán với chúng dưới sự giúp đỡ của một tổ chức tư vấn an ninh ở Anh và những người từng làm việc với Goto ở Trung Đông.