Vụ vận chuyển 92kg vàng do Công an tỉnh Tiền Giang bắt giữ tháng 2-2012. Sau bốn năm vụ án bị điều tra đi, điều tra lại thì 7 bị cáo ra tòa lần với tội danh mới là “kinh doanh trái phép” chứ không phải là “buôn lậu” như cáo trạng truy tố ban đầu. Tội kinh doanh trái phép có mức hình phạt nhẹ hơn nhiều so với buôn lậu.

7 bị cáo hầu tòa gồm: Nguyễn Ngọc Luân, Nguyễn Thị Tuyết Vân (ngụ thị xã Châu Đốc, tỉnh An Giang), Phạm Tùng Nguyên (ngụ Q.5, TP.HCM), Tiêu Khai Phến (ngụ Q.5, TP.HCM), Lê Văn Don (ngụ huyện Tân Châu, tỉnh An Giang), Hồng Đức Sanh (ngụ huyện Châu Phú, tỉnh An Giang) và Nguyễn Văn Lợi (ngụ huyện Châu Thành, tỉnh An giang). Trong đó Luân, Vân, Nguyên, Phến là những bị cáo giữ vai trò chính trong vụ "kinh doanh trái phép" này. Còn Don, Sanh, Lợi là đồng phạm với vai trò giúp sức.

Riêng tài xế ô tô 67M-2029 chở 92kg vàng là Trần Phi Toàn ban đầu bị khởi tố tội “Chứa chấp tài sản do người khác phạm tội mà có” theo điều 250 Bộ Luật hình sự, nhưng sau đó đã đình chỉ điều tra bị can, miễn truy cứu trách nhiệm hình sự.

Mua bán vàng hàng kg như… rau

Nội dung vụ án như sau: sáng 4-2-2010 Công an huyện Châu Thành kết hợp với Công an tỉnh Tiền Giang bắt giữ ô tô 67M-2029 chở 92kg vàng từ An Giang lên TP.HCM tiêu thụ. Trong số 92kg nói trên thì Nguyễn Ngọc Luân sở hữu 62kg, còn Nguyễn Thị Tuyết Vân sở hữu 30kg. Cả hai thuê Lê Văn Don, Hồng Đức Sanh và Nguyễn Văn Lợi (ở An Giang) vận chuyển số vàng trên về TP.HCM bán cho Phạm Tùng Nguyên, Tiêu Khai Phến và Trịnh Thị Hồng Vân ở Q.6, TP.HCM với giá hơn 35.000USD/kg.

Mỗi thỏi vàng nặng 1kg được gói kỹ và giấu dưới ghế ngồi, trong các hộc đựng hàng hóa trên ô tô. Ngoài ra các đối tượng áp tải còn giấu vàng trong áo ghi-lê để “ngụy trang”. Khi bị bắt, không ai xuất trình được giấy tờ chứng minh nguồn gốc. Kết quả giám định 92 thỏi vàng trên là vàng 99,99% trị giá gần 64,6 tỉ đồng (vào thời điểm bắt giữ).

*Những bất thường trong vụ án

Cơ quan điều tra xác định cả Luân và Vân dù mua bán vàng với số lượng rất lớn, nhưng không có giấy phép kinh doanh. Trong đó, Luân đã kinh doanh trái phép 210kg vàng có nguồn gốc từ Campuchia rồi chuyển lên TP.HCM giao cho Phạm Tùng Nguyên và Tiêu Khai Phến (với giá trị hơn 43,5 tỉ đồng) gây thất thu thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân hơn 372 triệu đồng. Còn Vân đã kinh doanh trái phép 126kg vàng có giá trị hơn 21 tỉ đồng, gây thất thu thuế hơn 240 triệu đồng.

Tổng cộng hai bị cáo Luân, Vân đã kinh doanh trái phép 336kg vàng chỉ trong hai tháng đầu năm 2010. Ngoài ra cả hai còn khai mua bán vàng miếng với một số tiệm vàng khác tại TP.HCM với số lượng 129kg. Tuy nhiên do các tiệm vàng này không thừa nhận nên cơ quan điều tra bỏ qua.

Sau khi bị khởi tố, Vân khai giữa năm 2009 có một người phụ nữ xưng tên Kỵ ở Nam Vang, Campuchia đến nhờ đổi tiền Việt để thanh toán cho khách hàng VN. Để tiện liên lạc, Kỵ mua cho Vân một sim điện thoại của Campuchia. Tháng 10-2009 Kỵ điện thoại cho Vân đặt vấn đề mua bán vàng trái phép qua biên giới nhưng Vân chưa mua vì chưa tìm được đầu ra. Sau đó giá vàng tăng nên các tiệm vàng ở TP.HCM điện thoại đặt hàng Vân.

Cách thức giao dịch mua bán vàng qua biên giới của Vân là điện thoại nói cho Kỵ biết trọng lượng, chất lượng, giá và địa điểm giao hàng. Vân nhận hàng xong sẽ thanh toán bằng đô la Mỹ cho Kỵ. Cả hai cũng thống nhất nếu quá trình vận chuyển từ Campuchia về VN mà bị bắt thì Kỵ chịu. Ngược lại, các tiệm vàng ở TP.HCM cũng ra điều kiện nhận hàng tại thành phố. Nếu quá trình vận chuyển mà bị công an bắt thì Vân chịu. Từ tháng 10-2009 đến ngày 4-2-2010 Vân đã mua vàng từ Campuchia bán cho Tiêu Khai Phến và Phạm Tùng Nguyên 76kg.

Nguyễn Ngọc Luân cũng khai đặt mua vàng của mẹ con bà Kỵ chỉ trong hai tháng, từ đầu tháng 1 đến ngày 4-2-2010 và bán cho Phến và Nguyên tổng cộng 86kg. Ngoài ra, Vân và Luân còn khai bán cho một số tiệm vàng khác ở TP.HCM với 129kg vàng nhưng các chủ tiệm vàng này không thừa nhận nên cơ quan điều tra không có căn cứ khởi tố, xử lý hình sự. Sau khi mua vàng thỏi 9999 từ Luân và Vân, Nguyên đem pha với bạc nấu lại thành vàng 999, sau đó đem bán lại cho các tiệm vàng ở TP.HCM chế tác thành vàng nữ trang. Còn Phến mua rồi đem bán lại cho các tiệm vàng để hưởng chênh lệch.

Từ lời khai này Cơ quan điều tra Công an Tiền Giang phối hợp với cảnh sát Vương quốc Campuchia điều tra và xác định người tên Kỵ bán số lượng lớn vàng cho Vân và Luân tên thật là Tăng Ly Sun (53 tuổi) và con ruột là Phong Khi Yên (32 tuổi, người hay giao vàng cho Luân). Cả hai ngụ tại Quận Chòm Ca Mon, TP Phnom Pênh và kinh doanh vàng thẻ, vàng ký.

Tuy nhiên, sau đó Luân và Vân đều thay đổi lời khai, phủ nhận mua vàng của Kỵ mà mua của một người tên Mũi ở Tịnh Biên (An Giang). Như vậy từ việc buôn lậu vàng xuyên biên giới, vụ án được khoanh lại là kinh doanh không phép!

Tại tòa, Nguyễn Ngọc Luân cũng khai rất mâu thuẫn. Chủ tọa phiên tòa là tẩm phán Trương Thị Tuyết Linh hỏi: “Bị cáo mua vàng ở đâu?”. Luân đáp: “Mua của chị Mũi đem đến nhà”.

- Trước đây bị cáo khai mua vàng của Kỵ là người Campuchia, sai bây giờ khai mua của Mũi?

- Vì khi bị bắt bị cáo khủng hoảng quá nên khai đại, khai bừa cho qua. Sau đó mới khai lại.

- Thời gian từ lúc bị khởi tố đến khi truy tố rất nhiều tháng, chẳng lẽ bị cáo khủng hoảng mấy tháng trời? (Bị cáo im lặng)

- Mỗi lần bị cáo mua của Mũi nhiều nhất là bao nhiêu vàng? Dạ, 30kg.

- Vậy sao hôm bị bắt thì bị cáo có 62kg vàng đi giao?

- Do mua nhiều lần.

- 62kg vàng đó giao trong mấy lần? - Hai lần, cách nhau 2 ngày.

- Tiền lời bán 1kg vàng thỏi là bao nhiêu?

- Dạ từ 400.000-600.000 đồng/kg.

Không chỉ bất thường ở việc các bị cáo được thay đổi tội danh, thay đổi lời khai mà cáo trạng cũng không làm rõ vai trò của nhân vật liên quan tên Mũi (dù Luân khai người này ở Tịnh Biên - An Giang và có số điện thoại).

Phiên tòa vẫn đang tiếp tục.

Phóng to

7 bị cáo trong vụ kinh doanh trái phép hàng trăm ký vàng hầu tòa sáng 20-1. Người đứng bên phải hàng đầu là Nguyễn Ngọc Luân, bìa trái hàng đầu là Nguyễn Thị Tuyết Vân - Ảnh: V.TR.

Phóng to

Bị cáo Nguyễn Ngọc Luân - Ảnh: V.TR