Cơ quan điều tra bắt tạm giam bị can Lò Văn Huynh (áo sáng màu, đi giữa), trưởng Phòng khảo thí và quản lý chất lượng Sở GD-ĐT Sơn La, hôm 31-7-2018 - Ảnh: HÀ THANH

Sáng 10-4, sau khi đọc thông tin thi 0 điểm, thí sinh con nhà giàu Sơn La được sửa điểm thành 9 trên Tuổi Trẻ Online, một phụ huynh (xin giấu tên) từ Sơn La đã gọi điện cho phóng viên "chất vấn".

Vị phụ huynh nói các trường công an đã trả về địa phương 28 thí sinh trong vụ gian lận điểm thi ở Hòa Bình và tới đây là các trường hợp ở Sơn La, Hà Giang. Tuy nhiên, các thí sinh trong những vụ gian lận điểm ở ba tỉnh này không chỉ theo học các trường công an mà còn có ở các trường quân đội, các trường đại học, học viện khác.

Với những trường hợp gian lận này, các trường đã "xử" thế nào, sao không công bố cho toàn dân biết như trường hợp Bộ Công an đã làm?

Thật khó trả lời ngay vị phụ huynh trên, vì trong ba vụ gian lận thi cử thì hai vụ vẫn đang trong quá trình điều tra, chưa có kết luận cuối cùng.

Hiện cơ quan chức năng đang tiếp tục xử lý các vụ gian lận thi cử này, dưới sự giám sát của báo chí và công luận để đảm bảo "đúng người, đúng tội" và công bằng với các thí sinh khác.

Về mặt pháp lý, Quy chế thi THPT quốc gia và xét công nhận tốt nghiệp THPT (năm 2018) tại Khoản 6, Điều 49 - Xử lý thí sinh vi phạm quy chế thi, đã nêu rõ "hủy kết quả thi và lập hồ sơ gửi cơ quan có thẩm quyền xem xét và xử lý theo quy định của pháp luật đối với những thí sinh vi phạm".

Quy chế năm 2017 còn nêu rõ chế tài là "tước quyền vào học ở các trường ngay trong năm đó và tước quyền tham dự kỳ thi trong hai năm tiếp theo đối với những thí sinh vi phạm" (Điều 49, khoản 6).

Trở lại với trường hợp Sơn La, 44 thí sinh với 97 bài thi có điểm chấm thẩm định thấp hơn điểm đã công bố. Trong đó, có trường hợp điểm thi THPT quốc gia 2018 ba môn toán, lý, ngoại ngữ lần lượt là 9 - 9 - 9, nhưng điểm số thực chỉ là 0 - 0,25 - 0,2, thí sinh được sửa nâng lên tới 26,55 điểm.

Thí sinh được sửa nâng điểm nhiều nhất này là con một gia đình buôn bán lớn tại TP Sơn La. Một số trường hợp khác được xác định là con em trong ngành giáo dục tỉnh Sơn La, công an tỉnh, thuế vụ, ngân hàng, thậm chí cả Văn phòng Tỉnh ủy Sơn La…

Một sự gian lận "ngoài sức tưởng tượng" của những sĩ tử mùa thi 2018, cũng như các vị phụ huynh từng vật vã cùng con em trong mùa thi - tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2018.

Nhưng qua đó cũng thấy rằng vụ việc không đơn thuần là gian lận thi cử nữa, mà phải gọi đích danh là "thương vụ" mua bán điểm số, nơi mà người bán là một số cán bộ trong ngành giáo dục tỉnh Sơn La, là cán bộ công an được phân công làm nhiệm vụ trong kỳ thi THPT quốc gia 2018 tại tỉnh này.

Còn những ai là người , việc mua - bán điểm này diễn ra như thế nào đến nay vẫn đang tiếp tục làm rõ.

44 thí sinh trong danh sách gian lận thi cử Sơn La - tương ứng với ít nhất 88 ông bố, bà mẹ liên quan. Họ là ai? Rất mong mỏi cơ quan chức năng truy tới cùng và xử lý đến nơi đến chốn vụ này.

TTO - Thí sinh N.A.T. là con một gia đình buôn bán lớn tại TP Sơn La. Em này có điểm thi THPT quốc gia 2018 ba môn toán, lý, ngoại ngữ lần lượt là 0 - 0,25 - 0,2 nhưng được sửa điểm thành 9 - 9 - 9.