Phóng to

Chủ tịch HĐQT Phạm Thanh Bình (ảnh dưới) và một cửa hàng kinh doanh ôtô, xe máy tại Hà Nội thuộc Công ty cổ phần Công nghiệp tàu thủy và xe máy - một trong 200 công ty của Vinashin - Ảnh: K.H. - CÙ ZAP

Kết luận của Ủy ban Kiểm tra trung ương cho thấy ông Phạm Thanh Bình, chủ tịch hội đồng quản trị (HĐQT) Vinashin, đã bổ nhiệm em ruột, con trai vào các chức vụ chủ chốt, đại diện phần vốn nhà nước trái quy định của Đảng và Nhà nước. Qua tìm hiểu của Tuổi Trẻ, sở dĩ có việc bổ nhiệm này chính vì cơ chế tập quyền mà ông Bình có được.

Tập trung quyền lực

Từ tháng 1-1996, từ viện phó Viện Nghiên cứu thiết kế cơ khí giao thông vận tải, ông Phạm Thanh Bình được bổ nhiệm làm tổng giám đốc Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy. Từ năm 1998, ông Bình được làm chủ tịch tổng công ty kiêm tổng giám đốc.

Đến năm 2007, khi được thí điểm mô hình tập đoàn, đứng ở vị trí cao nhất là chủ tịch HĐQT, ông Bình vẫn tiếp tục giữ chức tổng giám đốc. Công việc của chủ tịch và tổng giám đốc rất khác nhau, khi có ý kiến nên tìm cán bộ có năng lực để phân công, phân nhiệm chức tổng giám đốc, ông Bình đã xin ý kiến và lập điều lệ tập đoàn, theo đó Vinashin không chỉ có một tổng giám đốc mà có tới sáu vị.

Theo các chuyên gia kinh tế, có thể nói đây là cơ chế “độc nhất vô nhị” ở VN: một tập đoàn có sáu tổng giám đốc nhưng các tổng giám đốc vẫn ghi rõ là tổng giám đốc kinh doanh, tổng giám đốc nội chính, tổng giám đốc đầu tư...

Thực chất các tổng giám đốc trên vẫn giữ chức năng phó tổng và ông Bình trên thực tế vẫn đương nhiên nắm quyền điều hành của tổng giám đốc.

Mua tàu 1.390 tỉ đồng không qua hội đồng định giá

Chính vì sự tập quyền này nên có nhiều quyết định đầu tư, ông Phạm Thanh Bình ký mà nhiều thành viên HĐQT, tổng giám đốc khẳng định... không hề được biết. Điển hình là việc mua tàu Hoa Sen ngày 7-5-2007, dù giá trị rất lớn, lên tới 1.390 tỉ đồng nhưng việc này được giao cho Công ty vận tải viễn dương Vinashin mua, chủ tịch HĐQT Phạm Thanh Bình ký, không hề qua hội đồng định giá và mua nhanh đến nỗi mua về rồi... các bộ mới biết - như công nhận của Phó chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Phạm Viết Muôn.

Sau vụ mua tàu Hoa Sen, Vinashin còn dự định mua tiếp tàu Hoa Sen 2, tuy nhiên do các thành viên HĐQT, ban tổng giám đốc đã biết và phản đối quyết liệt nên hợp đồng mua Hoa Sen 2 không được ký.

Phóng to

Nhà máy đóng tàu Vinashin Dung Quất - nơi đang đóng hai con tàu chở dầu trên 100.000 tấn nhưng trễ hạn đến 27 tháng - Ảnh: Đăng Nam

Một năm ba lần bổ nhiệm con trai

Theo đánh giá của chính các nhân viên Vinashin, sự tập trung quyền lực quá lớn đã khiến ông Bình dễ dàng ra quyết định và đến nay bị kết luận sai quy định khi bổ nhiệm con, em vào các vị trí chủ chốt đại diện phần vốn nhà nước. Cụ thể, con trai ông Phạm Thanh Bình là Phạm Bình Minh (sinh năm 1980) khi chưa tới 27 tuổi đã được bổ nhiệm làm viện phó Viện Khoa học công nghệ tàu thủy.

Từ năm 2007, ông Phạm Bình Minh liên tiếp được bổ nhiệm, có năm như 2009 được bổ nhiệm tới ba lần: ngày 27-3-2009 bổ nhiệm làm chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Tư vấn thiết kế công nghiệp. Ngày 16-7 được bổ nhiệm kiêm chức giám đốc phòng thí nghiệm trọng điểm thuộc Viện Khoa học công nghệ tàu thủy. Ngày 22-12 được bổ nhiệm kiêm phó tổng giám đốc Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy Dung Quất - một doanh nghiệp được đầu tư lớn để trở thành nhà máy đóng tàu lớn nhất Đông Nam Á.

Việc bổ nhiệm con trai kiêm nhiệm các chức vụ “to”, ông Bình không hề xin ý kiến ban thường vụ đảng ủy tập đoàn và không có nghị quyết của HĐQT.

Em trai ông Bình là Phạm Thanh Phong cũng được bổ nhiệm làm phó tổng giám đốc Công ty đầu tư xây dựng Vinashin rồi được cử làm đại diện phần vốn công ty này, giữ chức chủ tịch HĐQT kiêm giám đốc Công ty cổ phần Vinashin - tư vấn đầu tư. Em vợ ông Phạm Thanh Bình, theo các quyết định của Vinashin, cũng được giữ chức trưởng ban kinh doanh đối ngoại - một vị trí đầy quyền lực trong tập đoàn.

_____________________

Phóng to

Ông Vũ Quang Hải

Ông Vũ Quang Hải (ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội):

Phải xử lý rốt ráo sai phạm

Ông Vũ Quang Hải là người đã nhiều lần đưa vấn đề Vinashin lên bàn nghị sự của Quốc hội. Sau kết luận của Ủy ban Kiểm tra trung ương về sai phạm của chủ tịch HĐQT Vinashin Phạm Thanh Bình, ông Hải bình luận:

- Bằng những thông tin có được do cử tri cung cấp, chúng tôi đã chất vấn tại các kỳ họp của Quốc hội về sai phạm của Vinashin. Đây cũng là vấn đề nhiều người đã nhìn thấy. Bản kết luận của Ủy ban Kiểm tra trung ương rất minh bạch, nêu rõ khuyết điểm, sai phạm của ông Bình.

Đối chiếu với các quy định của pháp luật thì có những vấn đề cần được xem xét dưới góc độ trách nhiệm, còn trách nhiệm hành chính hay trách nhiệm hình sự, các cơ quan bảo vệ pháp luật cũng cần sớm xem xét, kết luận.

* Kết luận của Ủy ban Kiểm tra trung ương cho thấy ông Phạm Thanh Bình đã “bổ nhiệm em ruột và con trai làm đại diện phần vốn của Nhà nước, đảm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng trái quy định của Đảng và Nhà nước”. Phải chăng đây là biểu hiện đáng quan ngại của lợi ích nhóm, lợi ích gia đình trong một tập đoàn kinh tế?

- Quy định của Đảng và Nhà nước về việc này đã rất cụ thể rồi. Việc ông ấy bổ nhiệm em ruột, con trai chiếm giữ các vị trí quan trọng của tập đoàn sờ sờ ra đấy, không thể nói là cơ quan quản lý nhà nước không biết. Vậy tại sao không xử lý sớm những việc làm trái với quy định của Nhà nước? Đằng sau chuyện này là thế nào tôi xin không bình luận. Nhưng tôi nghĩ trách nhiệm của cơ quan quản lý khi phát hiện sai phạm phải xử lý ngay chứ không thể để lâu dài vậy được.

------------------------------------

* Tin bài liên quan: