Ngoại trưởng các nước ASEAN gặp gỡ phái đoàn Trung Quốc do Ngoại trưởng Vương Nghị dẫn đầu ở Bangkok, Thái Lan ngày 31-7 - Ảnh: REUTERS

Phó thủ tướng Phạm Bình Minh đã dẫn đầu đoàn Việt Nam dự Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN (AMM) ngày 31-7 tại Bangkok, Thái Lan.

Tại AMM, ngoại trưởng các nước ASEAN đã thảo luận về những vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm, bên cạnh các nội dung về xây dựng ASEAN.

Các ngoại trưởng trong đó đã thảo luận sâu rộng về tình hình Biển Đông. Họ ghi nhận các mối lo ngại về những hoạt động tôn tạo, bồi đắp trong vùng biển này, và đặc biệt là "những sự cố nghiêm trọng" đang diễn ra trên Biển Đông, theo đúng ngôn ngữ của tuyên bố chung ra cùng ngày.

Theo đó, những sự cố nghiêm trọng trên đã làm xói mòn lòng tin, gia tăng căng thẳng và gây phương hại tới hòa bình, an ninh và ổn định khu vực.

Ngày 31-7 qua, Phó thủ tướng Phạm Bình Minh nhấn mạnh diễn biến phức tạp ở Biển Đông, trong đó có các hành động đơn phương như quân sự hóa, gia tăng tập trận quân sự, đặc biệt là tàu khảo sát Hải Dương 8 của Trung Quốc được các tàu hải cảnh và dân binh hộ tống xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, tiến hành các hoạt động khảo sát trái phép.

Ông nhấn mạnh rằng những hành động này vi phạm nghiêm trọng quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam theo Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) 1982.

Nghiêm trọng hơn, đây là diễn biến tiếp theo các hoạt động cải tạo bồi đắp quy mô lớn và quân sự hóa các cấu trúc tranh chấp trên biển.

Các diễn biến này làm xói mòn lòng tin, gia tăng căng thẳng và ảnh hưởng trực tiếp tới hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, vi phạm Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), và đi ngược lại cam kết duy trì môi trường thuận lợi cho đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

Trong bối cảnh đó, Phó thủ tướng đề nghị ASEAN giữ vững đoàn kết và tiếng nói chung, tái khẳng định các nguyên tắc và cam kết đối với hòa bình và ổn định, lên tiếng kêu gọi kiềm chế, không có các hành động đơn phương làm phương hại tiến trình đối thoại và hợp tác khu vực, cản trở hoạt động kinh tế hợp pháp của các nước ven biển, đồng thời nỗ lực xây dựng một COC thực chất và có hiệu lực.

Để đối đầu với thực trạng ở Biển Đông, ASEAN cũng nhất trí tái khẳng định tầm quan trọng của việc tuân thủ luật pháp quốc tế, bao gồm UNCLOS, kêu gọi các bên kiềm chế, không quân sự hóa và tránh có các hành động làm phức tạp tình hình.

Thêm vào đó, giải pháp quan trọng cho các tranh chấp trên Biển Đông vẫn được tập trung vào COC, một văn kiện đòi hỏi phải có tính ràng buộc về mặt pháp lý đang được xúc tiến bàn thảo.