Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí có báo cáo về công tác của viện trưởng trong 6 tháng (tính từ ngày 1-10-2022 đến 31-3-2023) gửi Quốc hội.

Tội phạm tiếp tục diễn biến phức tạp

Theo đó, thời gian qua an ninh, chính trị cả nước được bảo đảm, tuy nhiên tình hình tội phạm tiếp tục diễn biến phức tạp và tăng so với cùng kỳ năm 2022.

Tội phạm kinh tế nổi lên các sai phạm trong các lĩnh vực hoạt động đấu thầu, đấu giá, đất đai, tài chính, ngân hàng, chứng khoán, lợi dụng chính sách phát triển kinh tế - xã hội.

Xảy ra nhiều vụ án về tội tham nhũng, chức vụ với nhiều thủ đoạn tinh vi, phức tạp, có quy mô tổ chức gây hậu quả đặc biệt lớn tại nhiều tỉnh, thành cả nước.

Theo báo cáo, ngành kiểm sát đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng đấu tranh, phát hiện, khởi tố mới 48.244 vụ án hình sự (tăng 30% so với cùng kỳ năm 2022).

Cụ thể, các tội phạm xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, sở hữu và môi trường tăng nhiều nhất, đã khởi tố 19.553 vụ (tăng 36,1%).

Các tội phạm này xảy ra trong các lĩnh vực tài chính, chứng khoán, ngân hàng, đấu thầu, mua sắm tài sản công nhằm chiếm đoạt số tiền đặc biệt lớn. Xuất hiện nhiều hành vi lừa đảo chiếm đoạt trên không gian mạng với thủ đoạn tinh vi.

Cạnh đó, cưỡng đoạt tài sản dưới hình thức đòi nợ, đòi nợ thuê cho cá nhân, tổ chức núp bóng doanh nghiệp.

Tội phạm tham nhũng, chức vụ, đã khởi tố mới 459 vụ (tăng 109,6%), tiếp tục phát hiện, khởi tố, điều tra nhiều vụ án lớn, tính chất tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp.

Đồng thời, có sự cấu kết chặt chẽ giữa cán bộ nhà nước với các công ty, doanh nghiệp tư nhân hoạt động trong các lĩnh vực đất đai, chứng khoán, trái phiếu, y tế, giáo dục và đăng kiểm, gây bức xúc trong dư luận xã hội.

Báo cáo dẫn điển hình các vụ như vụ án “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, “rửa tiền” xảy ra tại Công ty cổ phần Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Công ty cổ phần Tập đoàn đầu tư An Đông và các tổ chức, đơn vị có liên quan.

Vụ án “vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng” xảy ra tại Ngân hàng SCB và Tập đoàn Vạn Thịnh Phát. Vụ án “vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Nhà xuất bản Giáo Dục Việt Nam. Vụ án đăng kiểm...

Cũng trong kỳ báo cáo công tác tỉ lệ thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng đạt 8,229 tỉ đồng/9,407 tỉ đồng, đạt 87,5%, tăng 12,3% so với năm 2022 và vượt 27,5% chỉ tiêu theo yêu cầu của Quốc hội.

Cần chính sách phân hóa trong xử lý hình sự

Trong thời gian tới, Viện trưởng Lê Minh Trí đã đưa ra một số kiến nghị với Quốc hội. Trong đó, đề nghị tiếp tục chỉ đạo nghiên cứu xây dựng chính sách xử lý tội phạm trong lĩnh vực kinh tế, tham nhũng, chức vụ, bảo đảm yêu cầu vừa nghiêm trị, vừa khoan hồng.

Xử lý nghiêm người chủ mưu cầm đầu, có động cơ vụ lợi để răn đe, giáo dục chung.

Đồng thời phân hóa, tạo điều kiện cho chủ thể sai phạm khắc phục hậu quả, giảm nhẹ cho người vi phạm do chấp hành mệnh lệnh, không vụ lợi nhằm làm tốt hơn việc thu hồi tài sản nhà nước bị tham nhũng, thất thoát.

Ông Trí cho rằng hiện nay trong thực tế cán bộ vi phạm pháp luật không chỉ là tội phạm tham nhũng mà nhiều trường hợp là tội phạm kinh tế, chức vụ nhưng không có yếu tố vụ lợi (cụ thể điều 219 và 360 Bộ luật Hình sự năm 2015).

Nên trong chính sách hình sự cần cân nhắc sửa đổi mức hình phạt, mức tính hậu quả thiệt hại hiện nay và tăng chế tài phạt tiền, giảm chế tài phạt tù để có chính sách xử lý hiệu quả hơn, vừa nghiêm trị, vừa nhân văn, thuyết phục.

Viện trưởng Lê Minh Trí: Vụ Việt Á, phân loại 3 nhóm đối tượng để xử lý hình sự

Viện trưởng Lê Minh Trí cho hay với vụ Việt Á, cơ quan điều tra, viện kiểm sát, tòa đã ngồi lại với nhau nghiên cứu đề xuất cấp thẩm quyền có chủ trương về chính sách hình sự phân hóa thành 3 loại.