Viện trưởng Lê Minh Trí - Ảnh: PHẠM THẮNG

Sáng 8-11, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí đã trình bày trước Quốc hội báo cáo công tác năm 2022 của viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

Cẩn trọng không hình sự hóa các quan hệ kinh tế

Theo ông Trí, trong năm, ngành đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng đấu tranh, phát hiện, khởi tố mới 81.756 vụ án hình sự, giảm 4,9% so với năm 2021.

Trong đó đã phát hiện, xử lý hình sự các hành vi vi phạm quy định trong lĩnh vực chứng khoán với tính chất đặc biệt nghiêm trọng, gây thiệt hại cho các nhà đầu tư.

Tội phạm xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, sở hữu và môi trường giảm 7,6%; tội phạm về trật tự xã hội giảm 2,9%; tội phạm sử dụng công nghệ cao để lừa đảo, tổ chức đánh bạc và tội phạm ma túy xảy ra nhiều với quy mô rất lớn.

Tội phạm về tham nhũng, chức vụ tăng nhiều nhất 37,6%; đáng lưu ý, một số đối tượng lợi dụng tình hình dịch bệnh COVID-19 để phạm tội gây hậu quả đặc biệt lớn, gây bất bình trong dư luận xã hội.

Cũng trong năm, toàn ngành đã kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết 148.478 nguồn tin về tội phạm (tăng 2,8%); ban hành 117.673 văn bản yêu cầu cơ quan điều tra kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm (tăng 7,2%).

Trực tiếp kiểm sát việc giải quyết nguồn tin về tội phạm 1.617 cuộc tại cơ quan điều tra (tăng 23,2%)…

Yêu cầu khởi tố 560 vụ án; ra quyết định hủy 94 quyết định không khởi tố vụ án, quyết định khởi tố vụ án không đúng pháp luật. Trực tiếp ra 18 quyết định khởi tố vụ án và yêu cầu cơ quan điều tra tiến hành điều tra.

Tăng cường phối hợp với Bộ Công an, Tòa án nhân dân tối cao đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố và đưa ra xét xử nghiêm minh nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế lớn, các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo; đã thu hồi gần 9.600 tỉ đồng.

Về công tác chỉ đạo của viện trưởng trong năm 2022, ông Trí cho hay đã xác định chống oan, sai, bỏ lọt tội phạm và chống tham nhũng, tiêu cực là nhiệm vụ chính trị quan trọng hàng đầu của ngành.

Viện trưởng đã chỉ đạo tập trung kiểm sát điều tra, truy tố các vụ án tham nhũng theo yêu cầu của Ban Chỉ đạo trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực.

Cạnh đó thực hiện nghiêm nguyên tắc suy đoán vô tội, "trọng chứng hơn trọng cung", "án tại hồ sơ", không được suy diễn, chứng cứ đến đâu xử lý đến đấy.

Cẩn trọng không hình sự hóa các quan hệ kinh tế, tạo điều kiện cho người vi phạm khắc phục hậu quả (theo quy định của pháp luật)...

Đề nghị phân hóa tội phạm nhằm thu hồi tài sản

Ông Trí cũng kiến nghị Quốc hội tiếp tục chỉ đạo nghiên cứu xây dựng chính sách xử lý hình sự theo hướng xử lý nghiêm người chủ mưu cầm đầu, có động cơ vụ lợi để răn đe, giáo dục chung.

Đồng thời phân hóa, tạo điều kiện cho chủ thể sai phạm khắc phục hậu quả, giảm nhẹ cho người vi phạm do chấp hành mệnh lệnh, không vụ lợi nhằm làm tốt hơn việc thu hồi tài sản nhà nước bị tham nhũng, thất thoát.

Bảo đảm hiệu quả phòng chống tội phạm, vừa có trọng tâm, trọng điểm, có răn đe, giáo dục, vừa nhân văn, thuyết phục.

Ông nói hiện nay trong thực tế cán bộ vi phạm pháp luật không chỉ là tội phạm tham nhũng mà nhiều trường hợp là tội phạm kinh tế, chức vụ nhưng không có yếu tố vụ lợi.

Cụ thể điều 219 Bộ luật hình sự năm 2015 về tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí và điều 360 Bộ luật hình sự năm 2015 về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.

Do đó theo ông Trí, trong chính sách hình sự "chúng ta cần phân định, có chính sách xử lý phân hóa như trên sẽ hiệu quả, thuyết phục".

Đồng thời, ông Trí tiếp tục đề nghị xem xét nghiên cứu xây dựng Luật đạo đức để giáo dục mọi người nhận thức được danh dự là điều thiêng liêng nhất trong đời người, để nhằm góp phần tốt hơn trong phòng ngừa vi phạm, tội phạm.

Viện trưởng Lê Minh Trí tiếp tục kiến nghị xây dựng Luật đạo đức để giáo dục về 'danh dự'

TTO - Viện trưởng Viện KSND tối cao Lê Minh Trí kiến nghị Quốc hội xem xét nghiên cứu xây dựng Luật đạo đức để giáo dục mọi người nhận thức danh dự là điều thiêng liêng nhất trong đời người, góp phần tốt hơn trong phòng ngừa vi phạm, tội phạm.