Các xoang mặt là các hốc rỗng nằm quanh hốc mũi trong khối xương mặt, chúng có nhiệm vụ làm nhẹ khối xương mặt và cộng hưởng âm thanh.

Có tất cả là năm đôi xoang (bên trái, phải) và chia làm hai nhóm, nhóm xoang trước và nhóm xoang sau như xoang hàm, xoang sàng trước, xoang trán ở phía trước và xoang bướm, xoang sàng sau ở phía sau.

Thành các xoang được lót bởi một lớp niêm mạc với những tế bào lông chuyển luôn luôn rung động theo một chiều, có vai trò quét các chất bẩn và dịch tiết di chuyển về một hướng đến các lỗ thông mũi xoang để ra ngoài. Khi hàng ngày chúng ta hít thở phải khói bụi bị ô nhiễm, những chất trên tác động vào khoang mũi, miệng rồi thông qua các lỗ mũi xoang, từ đó gây ra bệnh lý về xoang.

Dấu hiệu nhận biết

Đau là dấu hiệu cố định và quan trọng, trong các dạng khác nhau, khu trú ở vùng quanh hốc mắt, góc trong mắt và vùng trước trán nếu có viêm xoang sàng và viêm xoang trán, cùng với ổ mắt nếu viêm xoang hàm.

Thường hơi thở có mùi hôi, nghẹt mũi và cảm giác không phân biệt mùi hay còn gọi là mất mùi là dấu hiệu thường xuyên đi kèm với viêm xoang cấp. Chảy mũi chỉ một bên, nhầy mủ vàng, có mùi hôi thối, gặp trong vi trùng yếm khí, chảy mũi làm dịu cơn đau nhưng hỉ mũi làm đau nhiều hơn.

Sờ nắn vùng hốc mắt có điểm đau chói, soi mũi thấy rõ dịch tiết mủ khu trú ở khe mũi giữa, hình ảnh phù nề hay tắt các lỗ thông mũi xoang, mủ chảy theo khe trên xuống vòm hay đọng nhiều ở vòm. Chụp X-quang từ tư thế Blondeau và Hirtz, hình ảnh mờ toàn bộ ổ xoang, có thể có hình ảnh mực nước hơi ở một bên xoang hàm có giá trị xác định cao.

Điều trị

Chủ yếu là điều trị nội khoa suốt giai đoạn cấp, kháng sinh, kháng viêm và những chất tan đàm… bằng đường uống và tại chỗ. Phải làm cho sự dẫn lưu được dễ dàng bằng thông khe mũi giữa và bằng nhỏ thuốc những chất co mạch gây tê, kháng sinh, kháng viêm. Điều trị dự phòng cần phải điều trị cơ địa bệnh nhân để tránh tái phát, nhất là điều trị dị ứng…

Cách phòng ngừa

Để phòng ngừa bệnh viêm xoang hiệu quả, cần lưu ý một số điểm sau:

- Đeo khẩu trang trước khi ra đường và làm công việc gặp nhiều bụi bặm.

- Giữ môi trường xung quanh luôn sạch sẽ, tránh xa khói bụi, chất thải.

- Ăn uống đủ dinh dưỡng.

- Đối với người mẫn cảm, cần chú ý phòng tránh phấn hoa, nấm mốc, nước hoa, thức ăn lạ, nhiều gia vị, nhiệt độ thay đổi.

- Khi tắm hoặc đi bơi, nếu bị nước vào tai hoặc mũi cần biết cách để cho nước ra ngoài, sau đó lấy tăm bông lau khô. Nếu nước vào mũi thì không được xì cả 2 mũi liền, làm như vậy nước càng dễ vào trong, hãy lấy tay bịt một bên mũi lại và xì lần lượt từng bên một, nước sẽ bị xì ra ngoài mà không gây tổn thương cho mũi.

- Không dùng chung vật dụng cá nhân với người bị viêm xoang vì bệnh có thể lây lan.

- Khi có các triệu chứng ban đầu như hắt hơi, chảy nước mũi, tắc mũi, cần được điều trị ngay tránh trường hợp để thành bệnh viêm xoang.