Viêm ruột mạn tính: căn bệnh do lối sống đương đại

Để phòng tránh viêm ruột cần phải ăn uống điều độ và đủ chất. Ảnh: DUYÊN PHAN

ThS.BS Trần Ngọc Lưu Phương, giảng viên Trường ĐH Y Phạm Ngọc Thạch (TP.HCM), cho biết trước đây khi nội soi ruột, ông rất ít gặp những người bị viêm ruột mạn tính, thường là một tuần mới gặp một ca; nhưng hiện nay, ngày nào ông cũng gặp, có ngày gặp 2-3 ca.

Còn theo ThS.BS Võ Ngọc Quốc Minh - khoa tiêu hóa Bệnh viện ĐH Y dược TP.HCM, trong quá trình điều trị cho bệnh nhân tại khoa này, các bác sĩ đều ghi nhận số bệnh nhân mắc bệnh này ngày càng tăng. Một số bệnh nhân đến bệnh viện trong tình trạng bệnh nặng bị biến chứng, tử vong.

Bệnh do ăn ít rau, trái cây

Anh N.V.T., 29 tuổi, ngụ ở TP.HCM, đến Bệnh viện Nguyễn Tri Phương khám vì thường xuyên bị tiêu chảy. Lần đầu, anh nghĩ do ngộ độc thức ăn. Nhưng cứ từ 2-4 tháng, anh lại bị một đợt tiêu chảy kéo dài khoảng 7-10 ngày.

Gần đây, tình trạng tiêu chảy diễn ra dài ngày hơn, mỗi ngày “đi” cũng nhiều hơn. Sau khi đến Bệnh viện Nguyễn Tri Phương nội soi ruột, bác sĩ chẩn đoán anh mắc chứng bệnh viêm ruột mạn tính.

Anh T. kể anh thường ăn những suất ăn rẻ tiền, từ 15.000-20.000 đồng/suất tại những quán nhỏ lề đường. Mỗi bữa ăn chỉ có vài cọng rau, một bát canh lèo tèo rau, có những bữa ăn thấy thực phẩm có mùi.

Bác sĩ tư vấn cho biết anh phải bắt buộc thay đổi chế độ ăn: ăn nhiều rau, trái cây hơn, phải tìm cách để bữa ăn đảm bảo thực phẩm sạch hơn, nếu không bệnh của anh dễ tái phát và có thể gây ra những biến chứng.

Cũng theo bác sĩ Lưu Phương, ông đã gặp không ít những người trẻ 20-30 tuổi mắc bệnh viêm ruột mà nguyên nhân cũng do từ cách ăn uống như trên.

Có nhiều nguyên nhân gây viêm ruột, trong đó có nguyên nhân do ăn các loại thực phẩm bẩn, thực phẩm có chứa hóa chất không được phép đưa vào trong thực phẩm. Ví dụ, trái dừa được ngâm hóa chất để tẩy trắng nhìn cho đẹp mắt nhưng những hóa chất này ngấm trong nước dừa, khi người uống nhiều trái dừa đã được tẩy trắng này có nguy cơ mắc bệnh viêm ruột.

Hoặc khi ăn rau, trái cây còn dư lượng thuốc trừ sâu, những thức ăn này sẽ làm rối loạn các vi sinh vật nhỏ bé trong đường tiêu hóa. Ngoài ra, những người tự mua thuốc kháng sinh uống với liều lượng cao sẽ làm hư hại lớp màng bảo vệ ruột cũng gây viêm ruột.

Những người uống thêm những thuốc chống viêm bừa bãi không chỉ gây biến chứng trên dạ dày mà còn gây viêm loét ruột già...

Theo ThS.BS Võ Ngọc Quốc Minh, bệnh viêm ruột thường gặp ở các nước phát triển; ở các nước nghèo, các nước đang phát triển thì tỉ lệ thấp hơn.

Tuy nhiên khi những di dân từ nước nghèo, nước đang phát triển sang nước giàu thì tỉ lệ mắc bệnh này lại tăng lên. Đây là bệnh thường gặp ở đô thị, liên quan đến chế độ ăn, trong đó có thức ăn nhanh.

Nguy cơ ung thư ruột già

Người bị viêm ruột mạn tính sẽ rất bất tiện, khổ sở khi làm việc, đi chơi vì phải luôn nghĩ đến chuyện sử dụng nhà vệ sinh, thậm chí có người phải sử dụng nhà vệ sinh khoảng 10 lần/ngày. Bệnh nhân hay bị đau bụng, ăn uống không ngon, làm giảm chất lượng cuộc sống. Bệnh này thường tập trung ở nhóm người từ 30-60 tuổi.

Theo bác sĩ Quốc Minh, một người bị viêm ruột mạn tính sẽ dễ bị tiêu chảy kéo dài, dẫn đến suy dinh dưỡng. Có bệnh nhân đến bệnh viện với thân hình ốm nhom, cao khoảng 1,65m nhưng chỉ nặng 37-38kg.

Không ít bệnh nhân đến bệnh viện điều trị khi bệnh đã có biến chứng như rò hậu môn, ápxe hậu môn, bị thủng ruột, bị xuất huyết tiêu hóa (đi tiêu ra máu), suy dinh dưỡng. Có những bệnh nhân bị thủng ruột phải mổ đi mổ lại nhiều lần, thậm chí phải cắt hết trực tràng, có những bệnh nhân tử vong do bị xuất huyết tiêu hóa nhưng cầm máu không được.

Bác sĩ Quốc Minh nhấn mạnh: đây là một bệnh mạn tính, không thể chữa khỏi dứt điểm. Bệnh diễn tiến từng đợt, bùng phát, sau đó trở về không có triệu chứng. Mục đích điều trị là cố gắng giữ cho bệnh nhân ổn định càng lâu càng tốt, kéo dài khoảng thời gian không có triệu chứng.

Theo các bác sĩ, trong khẩu phần ăn của bệnh nhân viêm ruột mạn tính phải có đầy đủ các dưỡng chất cần thiết, có đầy đủ các vitamin, các khoáng chất, các yếu tố vi lượng bị thiếu hụt. Khi đã mắc chứng bệnh này phải luôn tăng cường dinh dưỡng cho bệnh nhân.

Người bệnh không thể ăn ba bữa như những người bình thường mà phải chia nhỏ bữa để giúp việc hấp thu dễ dàng hơn.

Theo bác sĩ Lưu Phương, chất xơ rất tốt cho sức khỏe cũng như đường ruột, chống táo bón, điều hòa, nuôi dưỡng các vi sinh vật có lợi. Nhưng hiện nay, với lối sống đương đại, những bữa ăn truyền thống ít dần, thay vào đó là những món ăn ở hàng quán, những thức ăn nhanh thường rất ít rau.

Và nhiều người Việt đang có thói quen ăn chất đạm nhiều hơn chất xơ. Ăn nhiều loại thịt, cá hơn ăn rau, trái cây. Chính sự thay đổi trong cách ăn uống này đã làm cơ thể thiếu chất xơ, làm đường ruột của những người bình thường trở nên không tốt.

Không chỉ người lớn mà trẻ em cũng thích ăn các loại thức ăn nhanh như gà rán, khoai tây chiên... Những món ăn này đều không có lợi cho sức khỏe và đường ruột. Cách ăn uống như vậy kéo dài sẽ làm tăng nguy cơ gây viêm ruột, ung thư ruột già (1 trong 5 loại ung thư phổ biến ở VN).

Để đảm bảo chất xơ cho cơ thể, mỗi ngày ăn ít nhất 1-2 phần rau và trái cây, 1 phần rau đương tương với một đĩa rau bình thường, khoảng 100g rau (đã luộc) và trái cây. Đồng thời không ăn đồ chiên, xào, nướng nhiều, không tự ý dùng thuốc kháng sinh bừa bãi, uống đủ nước (người lớn 1,5 lít/ngày).■