Theo Hãng tin Reuters, đoạn video, do Hải quân Mỹ công bố cuối ngày 4-6, cho thấy tàu chiến của Hải quân nhân dân Trung Quốc đã bất ngờ tăng tốc và "tạt đầu" tàu khu trục USS Chung Hoon của Mỹ, khi khoảng cách giữa hai tàu chỉ là khoảng 137m ở eo biển Đài Loan.

Đoạn video khoảnh khắc trên được phóng viên kênh Global News của Canada ghi lại khi đứng trên tàu HMCS Montreal cách đó không xa.

Theo Hãng tin AP, quân đội Mỹ cho biết tàu của họ phải giảm tốc độ xuống 10 hải lý/giờ để tránh va chạm, đồng thời cáo buộc Trung Quốc vi phạm các quy tắc hàng hải trong vùng biển quốc tế.

"Việc Chung Hoon và Montreal quá cảnh qua eo biển Đài Loan thể hiện cam kết chung giữa Mỹ và Canada đối với một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở", Bộ chỉ huy Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ cho biết. 

"Quân đội Mỹ bay, di chuyển trên biển, hoạt động an toàn và có trách nhiệm ở bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép" - tuyên bố của bộ này nêu thêm. 

Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Trung Quốc ra tuyên bố "sẽ nỗ lực ngăn chặn hành vi bá quyền hàng hải".

Trong cuộc họp báo ngày 5-6, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân cho biết trong cuộc trạm chán với tàu khu trục Mỹ ở eo biển Đài Loan tàu chiến của họ đã hành động hoàn toàn hợp lý, hợp pháp, chuyên nghiệp và "an toàn".

Sự cố xảy ra trong bối cảnh Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin và Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lý Thượng Phúc đang tham dự Đối thoại Shangri-La diễn ra ở Singapore. 

Ngày 4-6, ông Lý Thượng Phúc cho rằng Mỹ và các đồng minh gây nguy hiểm cho các cuộc tuần tra của Trung Quốc và có ý định khiêu khích nước này.

"Cách tốt nhất là các nước, đặc biệt là tàu hải quân và máy bay chiến đấu của các nước, không nên áp sát xung quanh lãnh thổ của các nước khác", ông Lý nói. "Họ đi đến đó để làm gì? Ở Trung Quốc, chúng tôi luôn nói: 'Hãy lo việc của mình'".

"Nếu ai dám tách Đài Loan ra khỏi Trung Quốc, quân đội Trung Quốc sẽ không chần chừ một giây, chúng tôi sẽ không sợ đối thủ và kiên quyết bảo vệ chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ bằng bất cứ giá nào" - bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc nhấn mạnh trong bài phát biểu tại Đối thoại Shangri-La ngày 4-6. 

Theo Hãng tin AP, Trung Quốc tuyên bố Đài Loan là một phần lãnh thổ và duy trì eo biển Đài Loan là một phần của vùng đặc quyền kinh tế. 

Trong khi đó, Mỹ và các đồng minh thường xuyên đưa tàu và máy bay qua khu vực này để nhấn mạnh lập trường của họ rằng đây là vùng biển quốc tế.

Gần đây, Mỹ cũng đã cáo buộc Trung Quốc "gây hấn không cần thiết" trên không, khi tố rằng máy bay chiến đấu J-16 của Trung Quốc vào cuối tháng trước đã bay thẳng trước mũi máy bay do thám của Mỹ ở Biển Đông.

Tàu chiến phương Tây đi qua eo biển Đài Loan ngay lúc bộ trưởng Mỹ phát biểu về Trung Quốc

Tàu chiến Mỹ và Canada đi qua eo biển Đài Loan ngay khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin có bài phát biểu đề cập đến Trung Quốc, tại Đối thoại Shangri-La 2023.