Râu mèo đóng vai trò quan trọng trong sự sống của mèo - Ảnh: Alamy

Theo trang How Stuff Work, râu mèo không vô dụng mà thực chất là những sợi lông xúc giác mọc ra trên khuôn mặt của mèo.

Như đôi mắt thứ hai

Không giống như tóc người hay râu người, ria mèo được gắn sâu dưới bề mặt da và kết nối với hệ thần kinh. Những sợi lông xúc giác này dài, mỏng, chuyển động linh hoạt, và không chỉ xuất hiện ở hai bên miệng mèo mà còn mọc bên dưới hàm, khu vực gần cặp mắt, thậm chí ở phần sau của cặp chân trước.

Về công dụng, những chiếc râu là cơ quan cảm giác, rất nhạy cảm, giúp chúng phát hiện sự thay đổi nhỏ nhất trong hướng di chuyển một cách dễ dàng, nhất là hỗ trợ khi trời vào đêm. 

Râu mèo dựa trên sự thay đổi của không khí trong không gian xung quanh, từ đó giúp con vật chạy nhảy thoải mái trong nhà vào ban đêm mà không va phải những đồ vật trong nhà.

Bộ râu giúp hỗ trợ mèo xác định vị trí trong không gian, có lợi trong những trường hợp leo trèo hay bật nhảy - Ảnh: Getty Images

Vào ban ngày, khi con ngươi thu nhỏ, râu mèo càng phát huy công dụng dò đường của mình. Bộ râu giúp chúng biết được hướng gió, tốc độ của vật thể chuyển động xung quanh, nhất là con mồi.

Đồng thời, các túi giữ những sợi râu nằm sâu bên trong cơ thể chứa đựng rất nhiều dây thần kinh có thể gửi tín hiệu nhanh chóng đến não mèo xử lý. 

Râu mèo còn cho phép cơ thể cảm nhận mình đang ở đâu trong môi trường xung quanh, giúp chúng có thể tính toán và đưa ra những quyết định chính xác để giải quyết những "bài toán" khó như leo trèo hay thoát hiểm…

Một đặc điểm khác đáng chú ý của bộ râu mèo là chiều dài tổng thể của một bộ râu mèo gần như đúng bằng bề ngang cơ thể mèo, do đó chúng dễ dàng xác định có thể chui rúc qua các khoản không vật thể hay không.

Mất râu, mèo như người mù

Nếu mất bộ râu, mèo như thể bị tật nguyền - Ảnh: Alamy

Nhiều người, nhất là những đứa bé nghịch ngợm, có thể vô tình cắt đi một vài chiếc, thậm chí tất cả bộ râu mèo. Hành động này rất có hại với chúng khi khiến chúng gần như bị "mù".

Mèo sẽ khó xác định vị trí và gần như mất hoàn toàn phương hướng khi di chuyển vào ban đêm. Chúng rất dễ va chạm hay bị mắc kẹt khi đi lại, không thể bắt chuột hoặc không thể tính toán quỹ đạo khi leo trèo, chạy nhảy. Thậm chí với những độ cao tương đối thấp, mèo vẫn không thể tiếp đất với những cú nhảy của mình.

Tóm lại, việc bị mất râu khiến mèo đối mặt với nhiều nguy hiểm và bị đe dọa mạng sống. Ngoài ra, nhiều con mèo mất râu trở nên "khép kín", không còn năng động nữa, thậm chí biếng ăn và ngủ nhiều hơn bình thường.

Cạnh đó, chúng cũng không thể biểu lộ tâm trạng của mình. Theo trang Science ABC, bộ râu mèo gần như một "cửa sổ tâm hồn". Chẳng hạn, nếu con mèo kéo bộ râu về phía má nghĩa là chúng đang sợ hãi hay giận giữ, râu thoải mái nghĩa là chúng đang vui vẻ, hay râu hướng ra phía trước và kéo căng có nghĩa là con mèo đang trong trạng thái sung sức, tập trung hoặc đang chuẩn bị săn mồi.

Ý tưởng sáng chế robot

Bộ phận e-whiskers cho robot lấy cảm hứng từ bộ râu mèo - Ảnh: ĐH California

Mô hình cảm giác bằng bộ râu của mèo có giá trị đến nỗi các nhà khoa học có ý tưởng mô phỏng cơ chế này trong thiết kế robot.

Theo CNN, năm 2014, nhóm nghiên cứu từ ĐH California đã thiết kế thành công một loại robot với các thiết bị cảm ứng hoạt động giống như râu mèo, giúp chúng có thể xác định vị trí và tránh được những chướng ngại vật trên đường di chuyển.

Nhà khoa học Ali Javey, thuộc khoa khoa học của ĐH California (Mỹ) cho biết các thiết bị cảm ứng này, được gọi là râu mèo điện tử (e-whiskers), sẽ được ứng dụng rộng rãi cho những robot tiên tiến, trong các lĩnh vực công nghiệp và sinh học khác nhau trong tương lai.

TTO - Nếu để ý, chắc hẳn bạn sẽ nhận thấy khi chiên ngập dầu nhiều loại thức ăn, chẳng hạn như các loại bánh, lúc đầu chúng sẽ chìm trong dầu rồi dần nổi lên trên bề mặt. Vì sao vậy?