Người dân xếp hàng chờ rút tiền tại một điểm trụ ATM ở thủ đô Caracas ngày 13-11 - Ảnh: REUTERS

Theo đài CNN (Mỹ), theo S&P Global Ratings - một trong ba cơ quan xếp hạng tín dụng lớn và uy tín nhất thế giới, khoảng thời gian 30 ngày gia hạn thêm để Venezuela hoàn trả khoản vay đáo hạn trong tháng 10 của nước này đã hết, và quốc gia Nam Mỹ đã không thể trả nợ đúng hạn.

Tình trạng vỡ nợ này có nguy cơ châm ngòi cho một loạt biến cố nguy hiểm tiếp theo có thể làm tồi tệ thêm tình trạng thiếu lương thực và thuốc men vốn đã trầm trọng tại Venezuela.

Không thể hình dung các diễn biến tiếp theo sẽ khôn lường thế nào nếu tất cả các bên đang nắm giữ trái phiếu chính phủ Venezuela đồng loạt yêu cầu được thanh toán ngay lập tức.

Trong bối cảnh hiện tại, chính phủ Venezuela không có đủ tiền để trả cho tất cả các bên nắm giữ trái phiếu ngay lúc này. Theo đó các nhà đầu tư có quyền thu giữ những tài sản của Venezuela, mà chủ yếu là các thùng dầu hiện ở bên ngoài lãnh thổ nước này.

Ngoài nguồn thu từ bán dầu mỏ ra nước ngoài, Venezuela không có nguồn thu nào đáng kể hơn. Trong khi đó trong nhiều năm, chính phủ Venezuela đã không thể đảm bảo việc nhập đủ nguồn cung lương thực và thuốc men đáp ứng nhu cầu trong nước.

Kết quả là thời gian qua người dân Venezuela thường phải xếp hàng dài nhiều giờ trước các cửa hàng, siêu thị để mua được nhu yếu phẩm. Một số lớn người dân thường xuyên phải sang biên giới Colombia để mua lương thực.

Nếu các nhà đầu tư quyết định thu giữ các thùng dầu để "bắt nợ", tình trạng khan hiếm lương thực và thuốc men tại Venezuela sẽ tiếp tục trầm trọng thêm rất nhanh.

"Khi đó tình hình sẽ cực kỳ hỗn loạn", ông Fernando Freijedo, chuyên gia phân tích của hãng nghiên cứu Economist Intelligence Unit nhận định. "Cuộc khủng hoảng nhân đạo đã rất đáng sợ rồi… thật kinh hoàng khi nghĩ về những chuyện có thể xảy ra tới đây".

Chưa thể biết các bên nắm giữ cổ phần sẽ hành động tiếp ra sao. Argentina cũng từng trải qua tình huống vỡ nợ tương tự, các bên nắm giữ trái phiếu đã đấu tranh với chính phủ trong khoảng 15 năm cho tới khi đạt được thỏa thuận giải quyết vấn đề năm 2016. Tuy nhiên mỗi vụ việc đều có những khác biệt riêng.

Ngân sách còn 9,6 tỉ USD, nợ công tới 196 tỉ USD

Theo báo cáo nghiên cứu của hai luật sư Mark Walker và Richard Cooper do Harvard Law Roundtable công bố, Venezuela và hãng dầu khí quốc gia PDVSA hiện đang nợ các bên nắm giữ trái phiếu chính phủ hơn 60 tỉ USD.

Tổng nợ công của Venezuela hiện đang là 196 tỉ USD vì ngoài nợ trái phiếu, quốc gia Nam Mỹ này cũng đang nợ tiền Trung Quốc, Nga, các nhà cung cấp dịch vụ dầu mỏ, các hãng hàng không Mỹ và nhiều cơ quan, tổ chức khác.

Trong khi đó, ngân hàng trung ương Venezuela hiện chỉ còn 9,6 tỉ USD tiền mặt trong quỹ dự trữ sau khi tài khoản ngân hàng trung ương nước này cứ hao hụt dần sau nhiều năm phải thanh toán nợ nần.

Lượng tiền mặt của Venezuela suy giảm đáng kể qua các năm. Theo thông tin từ ngân hàng trung ương nước này, trong 3 năm: 2011, 2015 và tới tháng 11-2017, lượng tiền dự trữ của nước này lần lượt là: 30 tỉ USD, 20 tỉ USD và 9,6 tỉ USD.

Công bố về việc Venezuela vỡ nợ được S&P đưa ra đêm 13-11 sau khi giới quan chức chính phủ Venezuela có cuộc họp với các bên nắm giữ trái phiếu tại thủ đô Caracas. Cuộc họp diễn ra chóng vánh và chưa đưa ra được đề xuất rõ ràng về chiến lược tái cấu trúc nợ của Venezuela.

Hiện tại tỉ giá một đồng USD đổi được hơn 55.200 bolivar (tiền Venezuela). Hồi đầu năm nay, theo trang web chuyên theo dõi tỉ giá không chính thức trong thực tế ở Venezuela, trang dolartoday.com, một USD còn đổi được khoảng 3.200 bolivar.

Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) dự đoán lạm phát tại Venezuela sẽ phi mã tới mức 650% trong năm nay và lên 2.300% trong năm 2018.