Trích đoạn phác thảo thời Văn Lang đến thời Lý Nam Đế của họa sĩ Quách Phong - Ảnh: Sàn Art

Ông ước tính khi hoàn thành, dự án tranh này có thể dài đến… 3-4km.

Chiều 9-7, triển lãm Phác thảo lịch sử Việt Nam của họa sĩ Quách Phong được khai mạc tại Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM (số 97A Phó Đức Chính, Q.1), kéo dài đến ngày 2-8.

Sinh năm 1938, ông từng là tổng thư ký Hội Mỹ thuật TP.HCM. Nhưng ông thoải mái thú thật: “Khi biết tôi vẽ lịch sử, bạn bè có khi cũng không muốn coi. Người nhà có khi cũng nghĩ: Chắc ông ấy già nên bắt đầu... lẩm cẩm”.

Dự án của họa sĩ Quách Phong bắt đầu từ hai năm trước. Miệt mài và âm thầm. Không ai chú ý lắm. Cho đến khi những người của studio nghệ thuật Sàn Art - trước đây có đến gặp họa sĩ Quách Phong để đưa ký họa kháng chiến của ông đi triển lãm ở Mỹ, Nhật... - nhận thấy.

Họ đề nghị giúp ông triển lãm. Một đề nghị khiến họa sĩ Quách Phong hoàn toàn bất ngờ. Nhưng Nguyễn Bích Trà - người phụ trách triển lãm này của Sàn Art - biết rõ những gì mình nhận được:

“Một nghệ sĩ muốn tìm cái mới, nhìn vào lịch sử, để tâm nghiên cứu và đi vào nó, rồi bằng ngôn ngữ nghệ thuật trải dài cả lịch sử nước nhà cũng là trải tấm lòng mình ra như vậy. Được làm việc với họa sĩ Quách Phong, chúng tôi học hỏi nhiều về nghệ thuật lẫn lịch sử”.

Người họa sĩ gần 80 tuổi tâm sự vẽ lịch sử cũng là cách ông cần học lại lịch sử nước mình, một cách hoàn toàn nghiêm túc. Ông cũng không muốn tiếp cận lịch sử theo các sự kiện hoặc các triều vua.

Một tác phẩm tại triển lãm

Lịch sử của Quách Phong là quá trình phát triển của văn hóa dân tộc, từ lúc hái lượm, trồng trọt đến dệt nhuộm... Sau mỗi cuộc chống ngoại xâm lại thể hiện một tinh thần đoàn kết và nhận thức của dân tộc.

“Cái hay của tranh lịch sử là nó không lời nhưng những hình ảnh rất thực, với những sự kiện có thực. Không ai phủ định được”.

Đi suốt chiều dài lịch sử dân tộc, khó khăn dĩ nhiên luôn là thiếu tư liệu về hình ảnh. Nhưng đối với những vấn đề “nhạy cảm”, họa sĩ Quách Phong cho biết:

“Đối với những sự kiện như vậy, quan điểm của tôi là không kích động. Tôi đặt chúng vào bối cảnh lịch sử lúc đó, dùng nghệ thuật cổ và trang trí hóa chúng đi, để biết rằng những sự kiện đó đã là quá khứ!”.

Triển lãm lần này trưng bày hai cuộn giấy phác thảo, mỗi cuộn dài 50m và 7m tranh sơn mài vẽ từ thời Hồng Bàng đến đời Lê Lợi. Họa sĩ Quách Phong cho biết cần hai năm nữa ông mới hoàn thành được dự án tranh lịch sử đến tận ngày hôm nay.