Phóng to

Cá heo nước ngọt - Ảnh: Thanh Tâm

Nghe lời mời của anh bạn ở ấp Vĩnh Phú, xã Vĩnh Hội Đông, huyện An Phú (An Giang), từ Cần Thơ bốn “phượt thủ” nhóm “du lịch bụi” lên xe máy trực chỉ Châu Đốc. Mất bốn giờ để đến điểm hẹn. Sau khi “tẩy trần” và giải khát, cả nhóm theo bạn tới nhà anh Bùi Chí Vinh (27 tuổi), chủ nhân của 10 lồng bè nuôi cá heo.

Cá heo nước ngọt là loài cá da trơn thường xuất hiện vào mùa nước nổi (khoảng tháng 7 đến tháng 10 âm lịch) ở đồng bằng sông Cửu Long. Chúng có tập quán thích sinh sống nơi có dòng nước chảy mạnh. Cá heo mình dẹt, to nhất cỡ 3 ngón tay người lớn, dài độ 1 tấc, da màu xanh nhạt. Cá cái có đuôi, vây, kỳ màu đỏ cam rất đẹp và có giá trị kinh tế hơn cá heo đực (da có sọc đen).

Theo anh Vinh, Sở dĩ, cá có tên gọi như vậy vì khi lặn xuống nước (hoặc bắt cá đem lên bờ), ta nghe những âm thanh “ùng ục... eng éc... ” tương tự tiếng heo kêu. Vào mùa nước nổi, người dân nơi đây thường đặt dớn, đặt lợp, giăng lưới để đánh bắt. Thịt cá béo, thơm ngon (nhất là da) được các bà nội trợ nơi đây rất ưa chuộng.

Phóng to

Vớt cá heo từ lồng bè - Ảnh: Thanh Tâm

Cá heo chế biến được nhiều món, món nào cũng ngon như cá heo kho sả ớt, cá heo nướng muối ớt, cá heo nấu lẩu cơm mẻ, cá heo kho mẳn (kho ngót) với lá me non... Nhưng được các bà nội trợ miền Tây ưa thích nhất vẫn là cá heo kho tộ và cá heo nướng muối ớt.

Cá còn tươi, dùng dao cắt đầu, vây đuôi, móc sạch ruột, cho cá đã làm sạch vào thau với một ít dấm chua hoặc nước cốt chanh tươi rồi dùng tay chà nhẹ là cá hết nhớt và bớt mùi tanh. Cá vớt ra rửa với nước lạnh vài lần cho sạch, để ráo. Kế đến cho cá vào tộ, ướp gia vị để cá có mùi thơm và màu sắc hấp dẫn. Bắc tộ lên bếp với lửa liu riu đến khi nước rút vào cá sền sệt là có thể nhắc xuống.

Muốn cho nước cá kho có độ sánh hấp dẫn, thêm bí quyết một muỗng nước cơm vào nữa là đủ. Sau rốt, cho tóp mỡ hoặc dầu ăn, rắc một ít tiêu xay kèm vài trái ớt hiểm chín là xong.

Phóng to

Cá heo kho tộ - Ảnh: Thanh Tâm

Phóng to

Cá heo nướng muối ớt - Ảnh: Thanh Tâm

Món cá heo nướng muối ớt thì chế biến dễ dàng và nhanh gọn hơn. Chỉ cần rửa cá cho sạch nhớt, không cần mổ bụng, chặt đầu, đuôi, vi, kỳ. Cho nguyên con vào ướp với muối ớt cùng một tí bột ngọt cho có hương vị đậm đà, để ngấm khoảng 15 phút và cho lên vỉ than nướng. Trở đều tay, khi hai mặt đã vàng, mùi thơm nồng nàn tỏa lên là được!

Lúc này, chỉ cần chuẩn bị ít rau sống (dưa leo, cà chua, xà lách, rau thơm…) cho ra dĩa và gắp cá đặt lên trên. Nếu cần thêm một dĩa tiêu chanh nữa là xong!...

Trước khung cảnh sông nước hữu tình của miền Tây, còn gì thú vị bằng cùng các “chiến hữu” tụ họp trên bè cá ven sông thưởng thức món cá heo nướng thơm lừng hấp dẫn. Gắp một con cá kèm vài miếng rau sống cho vào miệng nhai từ từ để cảm nhận vị béo của da, ngọt, thơm ngon của thịt cá thấm dần… Thêm một miếng cơm nóng gạo mới dẻo thơm vào nữa, thật tuyệt vời!