Vấn nạn cầu thủ chấn thương và cái giá của đồng tiền

TTCT - Càng ép cầu thủ đá nhiều để kiếm thêm tiền, bóng đá đỉnh cao càng trở nên bất ổn và thiếu bền vững.

Vài ngày trước, Premier League - giải bóng đá được xem là hấp dẫn nhất hành tinh - tiến đến một cột mốc mới về doanh thu khi thu về 6,7 tỉ bảng Anh (8,4 tỉ USD) cho gói bản quyền truyền hình giai đoạn 2025-2029.

Nhưng có một thống kê khác đang làm đau đầu các CEO những CLB hàng đầu nước Anh, đó là hàng trăm triệu USD tổn thất vì chấn thương của cầu thủ.

Tiền nhiều và mất tiền cũng nhiều

Một ví dụ điển hình là trường hợp của tiền vệ Kevin De Bruyne - người phải cày ải gần 60 trận trong mùa giải 2022-2023, bao gồm một tháng tập trung cùng tuyển Bỉ cho World Cup 2022. Hồi tháng 8, De Bruyne bị rách cơ, một chấn thương nghiêm trọng khiến anh phải nghỉ thi đấu tối thiểu bốn tháng.

Manchester City chịu thiệt hại như thế nào vì chấn thương của De Bruyne? Đội bóng giàu có thành Manchester trả cho tiền vệ người Bỉ mức lương 26 triệu USD/năm. Việc De Bruyne ngồi ngoài bốn tháng đồng nghĩa ít nhất 8,7 triệu USD đã bị lãng phí. Đó là chưa kể đến chi phí điều trị và thiệt hại mang tính chuyên môn. Trước mắt, chấn thương của De Bruyne khiến Man City thiệt hại gần 9 triệu USD.

Vấn đề là có hàng chục, hàng trăm trường hợp như De Bruyne ở Premier League lúc này. 20 CLB hạng đấu cao nhất nước Anh đã bước vào giai đoạn Giáng sinh - mùa nghỉ lễ, mà riêng ở Anh cũng là mùa cầu thủ phải lao động cật lực nhất trong năm.

Kết cục là đã có 196 ca chấn thương. Điều đáng nói là ở bốn giải hàng đầu châu Âu khác (La Liga - Tây Ban Nha, Bundesliga - Đức, Serie A - Ý, và Ligue 1 - Pháp), tuy có nghỉ đông nhưng đây cũng là thời kỳ tỉ lệ chấn thương thường lên cao nhất.

Mùa giải 2022-2023, năm giải bóng đá hàng đầu châu Âu ghi nhận tổng cộng 3.985 ca chấn thương, trung bình 400 ca chấn thương mỗi giải đấu, hơn 10 ca chấn thương mỗi vòng đấu, tức mỗi trận lại có một ca chấn thương.

Phải chăng vì bóng đá ngày càng khắc nghiệt? "Điều đó không đúng. Trên lý thuyết, y sinh học ngày càng tiến bộ và thể trạng cầu thủ cũng được cải thiện theo" - James Burrows, đại diện của hãng bảo hiểm thể thao Howden, nói.

Nguyên do đã được các HLV, chuyên gia thể lực và giới cầu thủ nhắc đi nhắc lại nhiều năm qua. Đó là World Cup 2022, kỳ World Cup độc nhất vô nhị trong lịch sử bóng đá diễn ra vào mùa đông, làm đảo lộn toàn bộ hệ thống các giải đấu hàng đầu thế giới lẫn nhịp sinh học của cầu thủ.

Ông Burrows cung cấp một thống kê phản ánh rõ tác hại của World Cup 2022. Theo Howden, trước đây thời gian trung bình một cầu thủ thuộc năm giải bóng đá hàng đầu châu Âu phải ngồi ngoài sân cỏ vì chấn thương là 11,4 ngày. Sau World Cup 2022, con số này tăng vọt lên thành 19,4 ngày.

Nhìn từ góc độ tài chính, đây thực sự là vấn đề khiến lãnh đạo các CLB phải đau đầu. Họ là những người phải trả lương cho cầu thủ. Thử tưởng tượng một công ty sẽ ra sao nếu mọi nhân viên đều tăng gấp đôi số ngày nghỉ trong năm? Lấy ví dụ Man City, đội bóng có quỹ lương cầu thủ lên đến hơn 300 triệu USD/năm. Việc một cầu thủ chấn thương nhiều hơn tám ngày vì World Cup 2022 đã khiến họ tổn thất thêm khoảng 7 triệu USD mỗi mùa giải.

Tính toán như vậy, Howden cho rằng trong mùa giải 2022-2023, các CLB của năm giải đấu hàng đầu châu Âu thiệt hại tổng cộng 750 triệu euro vì cơn bão chấn thương. "Tôi hy vọng khảo sát của chúng tôi sẽ cung cấp thêm cho các CLB thông số cần thiết để họ làm việc với các cơ quan quản lý bóng đá, như FIFA và UEFA về vấn đề lịch thi đấu", ông Burrows nói.

Tổn hại lâu dài

Chuyện lương bổng chỉ là vấn đề cơ bản nhất trong câu chuyện chấn thương của cầu thủ đỉnh cao. Nhiều năm qua, Liên đoàn Cầu thủ chuyên nghiệp (FIFPro) đã nhiều lần cảnh báo FIFA, UEFA về việc sắp lịch thi đấu dày đặc có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe cầu thủ như thế nào.

"Họ quá tham lam", HLV nổi tiếng người Đức Jurgen Klopp lên tiếng chỉ trích việc UEFA cố gắng duy trì hệ thống giải đấu UEFA Nations League. Hầu như tất cả các cầu thủ, đặc biệt là các ngôi sao - những người phải cày ải ở cả CLB lẫn đội tuyển quốc gia - đều ủng hộ Klopp.

"UEFA Nations League không hề quan trọng. Đó chỉ là những trận giao hữu sau một mùa giải dài và khắc nghiệt. Chúng tôi từng nói rằng mình cần nghỉ ngơi, nhưng không có gì thay đổi", De Bruyne lên tiếng một năm trước.

Để rồi quả thực đội trưởng tuyển Bỉ đã bị rách cơ vào tháng 8 - một dạng chấn thương vì quá tải điển hình. Chỉ trong ba năm qua, De Bruyne đã bị 10 ca chấn thương khác nhau, khiến anh phải vắng mặt ít nhất 60 trận đấu ở cấp CLB lẫn tuyển quốc gia.

UEFA Nations League, World Cup 2022 và việc mở rộng Champions League lên 36 đội, Euro lên 24 đội và World Cup lên 48 đội là một loạt những thay đổi tham lam của hai cơ quan quản lý bóng đá lớn nhất thế giới, UEFA và FIFA.

Càng mở rộng giải thì số lượng trận đấu càng tăng, và điều đó không đơn giản chỉ là đá thêm 90 phút trong một tháng. "Thêm một trận đấu ở vòng loại World Cup châu Á đồng nghĩa một ngôi sao như Son Heung Min sẽ phải về Anh tập trung muộn hơn một ngày và cần thêm một ngày nữa để hồi phục thể lực sau khi đã di chuyển 9.000km", HLV Luis Filipe nói.

Hậu quả là sau mỗi đợt tập trung tuyển quốc gia, các ngôi sao từ Nam Mỹ, châu Á và châu Phi thường xuyên lâm vào tình cảnh kiệt sức. Khảo sát của Howden cho thấy chỉ trong một năm qua, tỉ lệ chấn thương bắp chân đã tăng 200%, chấn thương mắt cá chân là 170%, và gân kheo là 130%.

World Cup 2022 sẽ được nhớ mãi trong làng bóng đá như một cột mốc liên quan đến… y khoa. Từ trước khi giải đấu trên đất Qatar diễn ra, giới chuyên môn đã nhận định nó sẽ gây xáo trộn cho bóng đá đỉnh cao trong 2-3 năm tiếp theo.

Kết quả đúng như dự đoán. Một giải đấu bất thường, diễn ra vào thời điểm, địa điểm và điều kiện thời tiết bất thường đã đảo lộn nhịp sinh học của cầu thủ suốt một thời gian dài sau đó.

"Ai cũng biết những thay đổi này sẽ tác động thế nào, nhưng bọn họ chẳng có một giải pháp nào khác", HLV Klopp chỉ trích. Dồn dập ngay sau World Cup 2022 là loạt giải đấu vòng loại, UEFA Nations League, các đợt tập trung đội tuyển với lịch trình ngày càng dày đặc hơn.

"Vài năm trước đây, tôi từng có 25 ngày để chuẩn bị cho trận đấu đầu tiên của mùa giải mới. Còn bây giờ tôi chỉ có năm ngày. Và mọi người có thể nhìn xem, chúng ta đang đối mặt với bao nhiêu ca chấn thương đứt dây chằng", HLV Man City Pep Guardiola nói.

Đá càng nhiều thì lương càng cao, chủ tịch UEFA Aleksandr Ceferin từng ít nhất một lần dùng lập luận này để bật lại HLV và cầu thủ. Nhưng rủi ro với đời cầu thủ và tỉ lệ giữa tiền lương cầu thủ với tính thương mại hóa của bóng đá lại là điều Ceferin bỏ qua. ■