Bốn thành viên của Ngọt đều là những người trẻ 9X với tinh thần âm nhạc mới mẻ - Ảnh: Maika Elan

Nhiều chốt chặn trước đây của một trào lưu đã biến mất sau một cú nhấp chuột.

Trước đây, các nghệ sĩ underground tự thực hiện phần ghi âm của mình ở tầng hầm rồi chép vào các cuộn băng cassette hay sau này là đĩa CD rồi tìm cách chuyền tay cho cộng đồng xung quanh. 

Nếu thú vị, hấp dẫn và quan trọng hơn là may mắn, các bản ghi âm đó lan tỏa và bằng cách nào đó lọt vào tay một nhân vật quan trọng chuyên săn tìm tài năng. 

Thấy hứa hẹn, hãng đĩa tìm đến, thỏa thuận, ký kết hợp đồng, tìm kiếm nhà sản xuất thích hợp, thực hiện phần ghi âm chuyên nghiệp, tung ra đĩa đi kèm với hàng loạt hoạt động tiếp thị, quảng bá.

Giờ đây, họ chỉ cần tải tác phẩm của mình lên các nền tảng như YouTube, SoundCloud là có được lối đi trực tiếp đến với người nghe. 

"Câu lạc bộ trăm triệu lượt nghe trên Spotify", "Chục triệu lượt xem trên YouTube trong 24 giờ đầu tiên" mới là những thành tích quan trọng và thu vào được tiền cho nghệ sĩ.

"13 triệu lượt xem YouTube sau ba tuần" là thành tích gắn với bài Túy âm của một tập thể khá xa lạ Xesi, Masew và Nhật Nguyễn. 

Tất cả đều là các bạn trẻ người Việt và còn rất trẻ, ca sĩ kiêm sáng tác ca khúc này là một cô gái sinh năm 2000 ở Thái Nguyên. 

Phần lời, giai điệu, cách hát khác lạ có thể là những yếu tố mang lại thành công cho bản nhạc này dù hoàn toàn không có một công thức thành công cho các bài hát trở thành hiện tượng trên Internet. 

Túy âm ít nhiều nhắc nhớ đến bài hát gây sốt cách đây không lâu là Lạc trôi của Sơn Tùng M-TP. Ở thời điểm hiện tại, Túy âm có lượt xem là hơn 43 triệu sau một tháng.

Không được giới truyền thông chính thống giới thiệu nhưng Mondo Records với Huỳnh James, Pjnboys và một nhóm bạn trẻ ở Phan Thiết đang sở hữu những MV chục triệu lượt xem trên YouTube. 

Ba MV gần đây có lượt xem là 22 triệu, 13 triệu, 90 triệu và vẫn đang tăng hằng ngày. Các sản phẩm thành công của Mondo Records chủ yếu theo dòng reggae, rất thịnh hành trên thế giới nhưng không nhiều nghệ sĩ ở Việt Nam sáng tác hay biểu diễn. 

Tính chất "underground" thể hiện rất rõ trong phần lời, phần sản xuất MV và chắc chắn không cơ quan truyền thông chính thống nào có thể sử dụng các sản phẩm này. 

Nhờ YouTube, các sáng tác của họ đã được nghe tới nghe lui hơn trăm triệu lần.

Ngọt là nhóm indie rock cũng có thể xem là underground nhưng có một lối đi rất rõ ràng. 

Được thành lập cuối năm 2013 gồm bốn thành viên 9X đến từ Hà Nội, họ phát hành album đầu tay, thực hiện các buổi diễn quảng bá cho album, bán đĩa tại các buổi diễn, sau đó mới phát hành nhạc của mình trên mạng. 

Album được đón nhận và đánh giá tốt, một năm sau họ lại thực hiện album thứ hai Ng`bthg, lần này hoàn toàn do các thành viên trong nhóm phụ trách mọi công đoạn và lại tiếp tục lên đường biểu diễn.

Nếu như lần trước các điểm diễn nhỏ hẹp, đôi khi chỉ là quán cà phê chơi nhạc buổi tối thì lần này họ đã có live show trước 3.000 người ở Hà Nội ngày 23-9 và sắp ra mắt trước 600 khán giả TP.HCM vào tối 1-10 tại sân khấu Soul Live Project, Q.3. 

Nếu như so với DaLAB, một nhóm underground khác (quen thuộc với bài Một nhà) hoạt động 10 năm mới có một live show hồi cuối tháng 7-2017 thì sự phát triển của Ngọt là rất nhanh. 

Nhãn "underground" có vẻ trở nên không còn phù hợp với nhóm nhạc đầy hứa hẹn này.

Tiếp cận được người nghe luôn là đích đến cuối cùng của nghệ sĩ. 

Theo cách truyền thống, những nghệ sĩ trong bài viết này sẽ phải vượt qua nhiều rào cản để có thể đến được với người nghe. 

Nhưng khi âm nhạc biến thành chuỗi số và lan tỏa qua những đường truyền, một tên tuổi mới toanh ở vùng quê hẻo lánh nào đó cũng có thể trở thành hiện tượng, ngay và luôn. 

Điểm qua các bảng xếp hạng của các dịch vụ nghe nhạc tại Việt Nam, nhiều cái tên underground được giới trẻ thích thú thưởng thức: JayKii, Han Sara, Đen, Linh Cáo... 

Họ có sẵn con đường phía trước mà Min, Erik, Soobin Hoàng Sơn, Suni Hạ Linh... đã bước đi từ những dòng chảy ngầm.