Đại sứ Nga Vitaly Churkin trong một ngày làm việc ở Liên Hiệp Quốc trước đây - ảnh: AFP

HĐBA Liên Hiệp Quốc ngày 21-2 đã dành một phút mặc niệm tưởng nhớ cố đại sứ Nga Vitaly Churkin, người qua đời đột ngột hôm thứ hai - một ngày trước sinh nhật lần thứ 65 - vì một cơn trụy tim.

Sự cố ngoại giao bắt đầu khi Ukraine - nước giữ chức chủ tịch luân phiên tại HĐBA - đã chặn một văn bản chia buồn chính thức dành cho đại sứ Nga.

Ngoại trưởng Ukraine Pavlo Klimkin cho rằng thông cáo báo chí trước đó của HĐBA (về ông Churkin) là đã “thích hợp” và bảo vệ quyết định của Kiev chống lại việc thông qua một văn bản chính thức. Ông Klimkin giải thích rằng Ukraine có “những khác biệt cơ bản” với quan điểm chính trị của cố đại sứ Churkin và cách ông ấy thể hiện.

Phản ứng lại, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov chỉ trích kịch liệt đồng nghiệp Ukraine, cho rằng hành động này “đi ngược lại những giá trị Cơ đốc, vượt khỏi ranh giới của cái thiện và ác”.

Còn Người phát ngôn Điện Kremlin, ông Dmitri Peskov bình luận: “Hãy để Chúa phán xét họ, ở đây không còn gì để nói”.

Theo giới nghiên cứu luật tại Nga, thông cáo chia buồn của HĐBA trên thực tế chỉ là một văn bản mang tính tưởng niệm và không có hiệu lực pháp lý, nhưng khác với thông cáo báo chí vốn chỉ diễn đạt bằng văn nói, nó sẽ được lưu trữ trong tàng thư, mang ý nghĩa sự công nhận (bởi LHQ) đóng góp của nhà ngoại giao.

Theo đài CNN, tuy là người thể hiện tiếng nói của Matxcơva tại Liên Hiệp Quốc, cố đại sứ Churkin được các đồng nghiệp phương Tây dành nhiều sự tôn trọng trên tư cách một nhà ngoại giao. Chẳng hạn ý kiến của đại sứ Anh Matthew Rycroft: “Tôi có nhiều bất đồng với Churkin nhưng tôi luôn đánh giá ông ấy là một đồng nghiệp đứng đắn, một người đáng khâm phục”.

Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng dành lời ca ngợi dành cho ông Churkin: “Dù các quan chức Mỹ đôi khi bất đồng với đồng nghiệp Nga, đại sứ Churkin vẫn đóng một vai trò quan trọng thúc đẩy hợp tác giữa Nga với Mỹ trong nhiều vấn đề quan trọng nhằm giữ gìn an ninh toàn cầu”.

Cũng liên quan đến quan hệ căng thẳng giữa Nga và Ukraine, Văn phòng Tổng công tố Ukraine đã khởi tố vụ án hình sự đối với Nghị sĩ Andrei Artemenko, người đề xuất kế hoạch dỡ bỏ lệnh trừng phạt chống Nga. Một bản sao tài liệu về việc khởi tố vụ án được Trưởng công tố Ukraine, ông Yuriy Lutsenko đăng trong Facebook, nói rằng đây là vụ án về "tội phản quốc".