Nhiều tháng nay, người dân địa phương lấy làm tò mò khi một con đường được san ủi từ khu nhà nghỉ chuyên gia của Nhà máy xi măng Holcim (nay là Xi măng INSEE) chạy dọc theo bờ biển lên đến đỉnh đồi bán đảo Hòn Chông, huyện Kiên Lương, Kiên Giang. 

Điều đáng lo ngại là con đường mới này đã "phát quang" một đoạn bờ biển dài hàng trăm mét và chạy sát chân tháp hải đăng Hòn Chông, gây nguy cơ sạt lở ảnh hưởng tới sự an toàn của công trình này.

San ủi trước, xin phép sau

Theo ghi nhận của phóng viên Tuổi Trẻ tại hiện trường, con đường được san ủi rộng khoảng 6 mét chạy dọc mé biển, nối từ khu vực sân quần vợt hiện hữu vòng qua chân tháp hải đăng, cách chân tháp chừng 3 mét. 

Do địa hình dốc nên khu vực chân tháp hải đăng bị vạt thành taluy trơ đất đỏ, có nguy cơ xảy ra sạt lở khi mưa lớn. 

Không dừng lại ở đây, con đường còn được mở cắt ngang phần đất đường lên tháp hải đăng (xây dựng bậc thang) và dẫn thẳng lên đỉnh đồi. Trên đỉnh đồi có một khu vực đã được phát quang.

Con đường được ủi chạy dọc ven biển...

Lên sát chân tháp hải đăng Hòn Chông

Người dân địa phương cho biết con đường này bắt đầu được san ủi bằng xe cơ giới từ giữa tháng 2-2017. Trong khi đó, ngày 9-5-2017, Nhà máy xi măng Hòn Chông mới có văn bản gửi UBND tỉnh Kiên Giang xin phép "sửa chữa, nâng cấp đường nội bộ, phục hồi bờ kè và cải tạo vách taluy bị sạt lở Khu tập thể nhà máy xi măng Hòn Chông". 

Theo công ty, khu tập thể này đã được xây dựng từ năm 1996 (trước thuộc Công ty xi măng Holcim Việt Nam, hiện nay là Công ty TNHH Siam City Cement Việt Nam) và hiện nhiều hạng mục đã xuống cấp, các lối đi nội bộ bị bong tróc, các đoạn bờ kè bị sạt lở. 

Do đó công ty đề nghị cơ quan chức năng cho phép sửa chữa tuyến đường nội bộ hiện hữu, gia cố bờ kè và cải tạo vách taluy bị sạt lở ở phía đông, phát quang cây dại, gia cố nâng cấp đường nội bộ và đoạn kè còn lại.

Khu tập thể Nhà máy xi măng Hòn Chông trước khi san ủi đường

Những hình ảnh chụp trước thời điểm trước tháng 2-2017 cho thấy dọc theo bờ biển từ khu tập thể Nhà máy xi măng Hòn Chông nhìn xuống là một vạt cây xanh phủ kín. Trong đó ngoài dãy cây dương được trồng cặp theo bờ kè khu sân quần vợt, về hai phía là những vạt cây bụi tự nhiên. 

Sau khi san ủi, những vạt cây bụi, kể cả cây thân gỗ cao vài mét đã bị phát quang khiến một đoạn dài bờ biển trơ ra, trọc lóc.

Sẽ khôi phục khu vực quanh chân tháp hải đăng

Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ, sau khi nhận được văn bản của Nhà máy xi măng Hòn Chông, UBND tỉnh Kiên Giang đã giao các sở ngành chuyên môn thẩm định và đề xuất hướng giải quyết.

Ngày 25-5-2017, Sở Tài nguyên và môi trường (TN&MT) tỉnh Kiên Giang phối hợp với Phòng TN&MT huyện Kiên Lương khảo sát thực tế khu vực được phía Nhà máy xi măng Hòn Chông xin phép sửa chữa, nâng cấp. 

Điều đáng chú ý là thời điểm này phía nhà máy đã triển khai san ủi nhưng biên bản khảo sát chỉ ghi nhận đúng những nội dung theo kiến nghị của Nhà máy xi măng Hòn Chông. 

Có những nội dung được ghi trong biên bản hết sức khó hiểu, ví dụ: "Cải tạo, nâng cấp đoạn bờ kè dự kiến xây mới có chiều dài khoảng 300m đầu tuyến giáp đất tập thể Hải quan hòn Chông có sẵn kè đá và cuối tuyến tiếp giáp đoạn kè đá hiện hữu của công ty". 

Đoạn bờ kè 300m này "dự kiến xây mới", nghĩa là chưa có, thì sao lại xin "cải tạo, nâng cấp"?

Bán đảo Hòn Chông (ảnh vệ tinh Google Map)

Từ kết quả khảo sát nói trên, ngày 21-6-2017 Sở TN&MT báo cáo UBND tỉnh Kiên Giang đề nghị xem xét chấp thuận kiến nghị của Nhà máy xi măng Hòn Chông, đồng thời đề nghị công ty liên hệ Sở Xây dựng để tiến hành các thủ tục theo quy định. 

Sau đó Sở TN&MT tỉnh Kiên Giang lại phát hiện có sự chồng lấn ranh đất mà tỉnh đã giao cho Công ty TNHH Siam City Cement Việt Nam và Công ty Đảm bảo an toàn hàng hải II (nay là Tổng công ty Đảm bảo an toàn hàng hải miền Nam, thuộc Bộ Giao thông vận tải). Do đó, UBND tỉnh Kiên Giang tiếp tục giao Sở Xây dựng và Sở TN&MT hướng dẫn các bên làm rõ ranh đất trước khi xem xét thủ tục cấp phép xây dựng. 

Ông Lê Quốc Anh – giám đốc Sở Xây dựng Kiên Giang – cho biết đến nay cơ quan chức năng tỉnh chưa cấp phép xây dựng công trình theo đề nghị của Công ty TNHH Siam City Cement Việt Nam.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Hợp – giám đốc Nhà máy xi măng Hòn Chông – xác nhận có việc đơn vị này đã dùng phương tiện cơ giới san ủi con đường từ đỉnh đồi vòng ngang chân tháp hải đăng như đã nói trên khi chưa được cơ quan chức năng cấp phép. 

Tuy nhiên, ông Hợp cho rằng đây chỉ là con đường tạm và "dọn dẹp vệ sinh, phát quang cây tạp". Ông Hợp cho biết khi ủi đường cắt ngang đường lên tháp hải đăng, phía nhà máy đã có làm việc với Trạm hải đăng Hòn Chông và được lãnh đạo trạm đồng ý. 

"Đây chỉ là con đường tạm thôi, chúng tôi cam kết sẽ san lấp và trồng cây trả lại nguyên trạng để đảm bảo an toàn công trình hải đăng Hòn Chông" – ông Hợp cam kết.