Tàu USS Lassen của Mỹ cũng từng chạm mặt hải quân Trung Quốc khi thực hiện quyền tự do đi lại trên Biển Đông - Ảnh: News.com.au

Tờ The Australian đưa tin Hội đồng an ninh quốc gia của nội các liên bang Úc trong vài tháng qua đã xem xét và thảo luận tất cả thiệt - hơn trong việc tổ chức tập trận với sự tham gia của tàu và máy bay Úc.

Tuy nhiên Canberra vẫn chưa quyết định liệu có tập trận hay không và nếu có sẽ bắt đầu khi nào và dưới hình thức gì.

Tờ báo dẫn các nguồn tin cho biết ông Malcolm cũng thảo luận vấn đề tự do đi lại và bay qua Biển Đông trong chuyến công du Mỹ mới đây. Thủ tướng Úc sau đó cũng đem tình hình Biển Đông bàn bạc với chỉ huy các lực lượng Mỹ tại Thái Bình Dương, đô đốc Harry Harris ở Hawaii.

Mỹ và nhiều nước Đông Nam Á đã lên tiếng hoan nghênh Úc tập trận tại Biển Đông. Các nguồn tin cũng cho hay Nhật đã đề nghị tham gia diễn tập cùng hải quân Mỹ nhưng Washington cho rằng tại thời điểm này nên tránh để xảy ra các vụ chạm trán giữa tàu Nhật Bản và Trung Quốc.

Theo trang News của Úc, các cuộc tập trận “tự do đi lại” sẽ là lời cảnh báo buộc Bắc Kinh ngừng các động thái ngang ngược tại vùng biển này.

Một cuộc tập trận “tự do đi lại” sẽ bao gồm việc cho tàu hoặc máy bay đi qua khu vực 12 hải lý xung quanh vùng các thực thể nhân tạo xây dựng trái phép ở Biển Đông mà Trung Quốc chiếm đóng của Việt Nam.

Trước đó vào tháng 11-2015, chiếc RAAF PC-3 Orion của không quân Úc đã bay qua vùng tranh chấp trên Biển Đông và bị hải quân Trung Quốc đe dọa.

“Chúng tôi là máy bay Úc đang thực hiện quyền tự do đi lại trong vùng không phận quốc tế” - máy bay Úc đáp trả. Nhiều khả năng chiếc PC-3 Orion sẽ tiếp tục được Úc sử dụng nếu quyết định diễn tập trên Biển Đông.

Trong thời gian qua, Úc cũng gửi nhiều tàu chiến đến Biển Đông để thăm các quốc gia trong khu vực.

Các nguồn tin của The Australian cho biết Chính phủ Úc đã yêu cầu tổ chức các chuyến đi qua Biển Đông bất cứ khi nào có thể thay vì theo định kỳ, để khẳng định quan điểm của Canberra về vấn đề tự do đi lại trên tuyến hàng hải quan trọng này.