Họa sĩ Trần Đạt tự họa chân dung của mình lên...màn hình ti vi - Ảnh: Minh Huyền

"Chúa tể bê bối" nhưng không cẩu thả trong hội họa

“Nhiều người khó chịu với nét vẽ lầy lội, nhem nhuốc, ngổn ngang của tôi. Nhưng nhìn tổng thể, những đường nét nghuệch ngoạc đó lại không thể thiếu được. Đó chính là nét vẽ của Trần Đạt. Nhờ những nét vẽ tưởng chừng như thừa đó lại giúp tôi thành danh”, họa sĩ Trần Đạt nói.

Trần Đạt (63 tuổi, quê quán Nam Định) mặc dù là kỉ lục gia vừa hát vừa vẽ trong thời gian nhanh nhất của Tổ chức kỉ lục Việt Nam, có triển lãm "Danh nhân và bằng hữu" qui tụ nhiều chân dung của người nổi tiếng, nhưng đôi khi họa sĩ lại "chưa dám" kí tên vào một số bức vẽ của mình. Trần Đạt vẫn còn nghi ngại những gì ông vẽ ra... có đúng hay không, bởi ông xuất thân không từ bất kì trường lớp nào.

Lúc nhỏ, Trần Đạt mê mệt những cuốn sách có ảnh minh họa của Pháp. Ông nghiện tất cả sách mỹ thuật nào “vớ” được từ truyện tranh, sách chuyên ngành, dạy trang trí nhà cửa, áp phích. Ông đam mê vẽ ngay cả khi gia đình không ủng hộ hay không có điều kiện đi học.

Trần Đạt học cách quan sát, phối màu, ánh sáng và vẽ lại tất cả những tranh ảnh trong sách báo. “Còn việc vừa vẽ vừa hát, nó đơn giản là một ngón nghề tinh quái mà tôi luyện tập nhiều để trở thành phản xạ, thành kĩ năng”, Trần Đạt kể.

Bí quyết ký họa

“Để vẽ tranh kí họa chân dung nhanh, đôi mắt phải là chiếc máy chụp ảnh. Tôi thường quan sát kĩ về nhân tướng học trước khi đặt bút vẽ. Mình ấn tượng ở điểm nào đầu tiên thì đó chính là điểm nhấn để định thần nhân vật. Cứ thế mà bám vào để khắc họa.

Khi vẽ, tôi hầu như nhìn vào nhân vật, ít khi nhìn vào bức tranh. Hoặc trò chuyện với nhân vật để khơi gợi ra nét cá tính”, họa sĩ chia sẻ kinh nghiệm.

Giới “giang hồ” gọi Trần Đạt là túy họa bởi trong lúc vẽ có chút men nồng, mà theo ông đó là thời điểm vàng để khắc họa.  Trần Đạt được biết đến như "phù thủy kí họa chân dung" - Ảnh NVCC.

Theo Trần Đạt, một bức kí họa chân dung thành công thể hiện được thần thái, tính cách, đặc trưng trên gương mặt của nhân vật. Bức tranh tạo ra sự gần gũi như thể nhân vật đang soi gương trong bức tranh để tìm lại chính mình.

Thậm chí, có thể đó còn là lần đầu tiên nhân vật thích thú phát hiện ra một nét cá tính độc đáo mà xưa nay họ chưa biết tới ở bản thân.

Nghệ sĩ chiêu đãi nhau bằng những gì mình có

“Túy họa giang hồ” Trần Đạt nói: “Tôi không thể nhớ hết mình đi những đâu và vẽ những ai. Nghệ sĩ chiêu đãi nhau bằng những gì mình có. Nhân vật trong tranh của tôi chính là người giúp tôi lưu giữ lại những giá trị tinh thần và đánh dấu chặng đường hoạt động nghệ thuật. Mai này, chết đi, nhìn lại mấy bức vẽ nghuệch ngoạc, họ còn nhớ về một Trần Đạt”.

Trần Đạt đã “chiêu đãi” rất nhiều nhân vật văn nghệ sĩ bằng tranh ký họa chân dung họ như nhà thơ Bùi Giáng, họa sĩ Bùi Xuân Phái, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, GS Trần Văn Khê, nhạc sĩ Phạm Tuyên và đại sứ các nước đến công du Việt Nam.

Trong đó, Trần Đạt nhớ nhất là kỉ niệm vẽ cố nhà văn Tô Hoài. “Ngày đến vẽ, cụ Tô Hoài đã cao tuổi và mệt nhiều vì bệnh. Cụ có vẻ không hào hứng lắm vì đây không phải là lần đầu tiên có họa sĩ đến họa chân dung cụ. Sau khi tôi vẽ xong, cụ cầm bức tranh và chỉ nói một câu bảo tôi sang vẽ cho bà nhà nữa”. 

Lần đến vẽ nhạc sĩ Phạm Tuyên, Trần Đạt cũng nhận được một sự không mấy chào đón ngay từ đầu. Nhưng khi nhận được bức chân dung của mình, nhạc sĩ Phạm Tuyên gọi con cháu nhanh chóng đến chụp ảnh.

Đếm 1,2,3, Phạm Tuyên giơ bức tranh che ngang mặt mình. Điều đó là Trần Đạt hạnh phúc. Bởi nhạc sĩ Phạm Tuyên thừa nhận bức chân dung đó chính là ông, có thể thay cho gương mặt ông trong ảnh.

Bức chân dung Giáo sư Trần Văn Khê do Trần Đạt vẽ. “Thật không ngờ chỉ trong giây phút, Họa sĩ Trần Đạt ghi lại một cách nghệ thuật thần sắc của tôi. Một bức họa mang tính chất tịnh. Mà bức họa này rất động và tôi không ngờ mình có nụ cười duyên dáng đến thế”, GS Trần Văn Khê đề tặng vào bức chân dung mà Trần Đạt vẽ vào ngày 7-5-2013. Ảnh chụp lại: Minh Huyền.

Trần Đạt vẽ tặng cố nhà văn Tô Hoài - Ảnh chụp lại: Minh Huyền

*Xem clip Trần Đạt vẽ chân dung trong 5 phút: