Tướng Joseph Dunford, chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ - Ảnh: AP

"Mùa thu 2016, Chủ tịch Tập Cận Bình đã hứa với Tổng thống Obama rằng Trung Quốc sẽ không quân sự hóa các đảo (ở Biển Đông). Vậy mà đến nay chúng tôi thấy những đường băng dài tới 10.000 feet (3.050m), các cơ sở chứa vũ khí, việc triển khai năng lực phòng thủ tên lửa thường xuyên, năng lực trên không và nhiều thứ khác" - tướng Joseph Dunford, chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ, ngày 29-5 (giờ Mỹ) cho biết.

Phát biểu trong buổi nói chuyện về an ninh và quốc phòng Mỹ tại Viện Brooking ở Washington, tướng Joseph Dunford nhấn mạnh: "Rõ ràng họ (Trung Quốc) đã không giữ đúng cam kết đó. Pháp quyền, luật pháp, các quy tắc và tiêu chuẩn quốc tế là những cái bị đe dọa ở Biển Đông và những nơi đang có các yêu sách chủ quyền".

Trước các hành động bội hứa của Bắc Kinh, vị tướng Mỹ đưa ra cảnh báo và giải pháp: "Khi chúng ta phớt lờ những hành động không tuân thủ luật pháp, các quy tắc và tiêu chuẩn quốc tế, chúng ta đã đặt ra một tiêu chuẩn mới.

Ở đây, tôi không đề xuất dùng phản ứng quân sự. Những gì cần diễn ra là có phản ứng tập thể nhất quán đối với những ai vi phạm các quy tắc và tiêu chuẩn quốc tế. Họ cần có trách nhiệm theo một số cách nào đó để ngăn những hành động vi phạm (tương tự) trong tương lai".

Đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam nhưng hiện bị Trung Quốc chiếm đóng và xây đảo nhân tạo trái phép - Ảnh: CSIS

Tướng Dunford cũng cho biết tốc độ xây dựng trên các bãi đá mà Trung Quốc chiếm đóng trái phép ở Biển Đông hiện đã giảm đi so với trước đây nhưng có lý do của nó.

"Tôi cho rằng đó là vì các đảo này đã được cải tạo tới một mức độ có được năng lực quân sự như những gì Trung Quốc mong muốn" - ông Dunford giải thích.

Trong thời gian qua, Hải quân Mỹ liên tục tiến hành các hoạt động tuần tra tự do hàng hải (FONOP) ở Biển Đông trong một động thái thường xuyên mà theo giới quan sát là để phản đối các tuyên bố chủ quyền vô lý của Trung Quốc.

Hồi đầu tháng 5, Mỹ đã điều hai tàu khu trục đi vào khu vực 12 hải lý quanh đá Gaven và đá Gạc Ma (thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam) hiện bị Trung Quốc chiếm đóng trái phép.

Tuần trước, 14 nghị sĩ đảng Dân chủ và Cộng hòa, đại diện bởi thượng nghị sĩ Marco Rubio, đã đệ trình lên Quốc hội Mỹ dự luật trừng phạt các cá nhân và tổ chức Trung Quốc có dính líu đến hoạt động quân sự hóa ở Biển Đông và Hoa Đông. Washington có thể sẽ mạnh tay hơn với Bắc Kinh nếu dự luật này được thông qua.

TTO - Nếu Quốc hội Mỹ thông qua đạo luật Trừng phạt Biển Đông và Hoa Đông, những lãnh đạo cao nhất của Trung Quốc cũng có thể bị cấm vận nếu người đó trực tiếp chỉ đạo quân sự hóa hai vùng biển đang tranh chấp.