Tướng Kevin Schneider (phải) cùng với tướng Koji Yamazaki, tham mưu trưởng Lực lượng phòng vệ Nhật Bản ngày 26-10 - Ảnh: US NAVY

Tuyên bố được đưa ra trong bối cảnh quân đội Mỹ và Lực lượng phòng vệ Nhật Bản đang tiến hành cuộc tập trận lớn mang tên Keen Sword 21. Hơn 46.000 binh sĩ cùng 170 máy bay và 20 tàu chiến đã được huy động cho cuộc tập trận chung đầu tiên giữa hai đồng minh dưới thời Thủ tướng Nhật Suga Yoshihide.

Tướng Kevin Schneider, vị tướng 3 sao của Mỹ, cùng một số sĩ quan quân đội khác đã được chở ra tàu sân bay trực thăng Kaga của Nhật Bản khi cuộc tập trận bắt đầu ngày 26-10.

Theo báo South China Morning Post, không lâu sau khi đặt chân lên boong tàu, tướng Schneider đã nhấn mạnh khả năng chuyển quân của Mỹ và Nhật "có thể được sử dụng để đưa lính chiến đấu bảo vệ Senkaku hoặc phản ứng nhanh trong các cuộc khủng hoảng, sự cố bất ngờ".

Chỉ huy quân đội Mỹ tại Nhật Bản kế đó liệt kê ra một loạt hành động "xấu" của Trung Quốc tại khu vực, bao gồm các hoạt động chiếm đóng và quân sự hóa trái phép các thực thể trên Biển Đông.

Theo SCMP, cuộc tập trận Keen Sword 21 năm nay sẽ lần đầu tiên có các khoa mục diễn tập tác chiến điện tử và tác chiến không gian mạng. Diễn tập đổ bộ chiếm đảo cũng sẽ được tiến hành trong 11 ngày tập trận.

Quần đảo Senkaku nằm trên biển Hoa Đông và do Nhật Bản quản lý. Tuy nhiên, Trung Quốc cũng đưa ra yêu sách đối với quần đảo này và gọi bằng cái tên "Điếu Ngư". Tranh chấp căng thẳng chủ yếu là do vùng biển xung quanh Senkaku/Điếu Ngư có tiềm năng dầu khí lớn và nguồn hải sản phong phú.

Tàu sân bay trực thăng Kaga của Nhật Bản dẫn đầu đội hình tàu chiến Mỹ - Nhật trong cuộc tập trận Keen Sword 21 - Ảnh: US NAVY

Theo nhà nghiên cứu Adam P. Liff thuộc Đại học Indiana (Mỹ), Bắc Kinh chỉ sử dụng các tàu hải cảnh hoặc tàu cá ngụy trang để tránh tạo cớ cho Lực lượng phòng vệ biển Nhật Bản can thiệp.

Sự thận trọng này được nâng lên vào năm 2014, sau tuyên bố của tổng thống Mỹ khi đó là Barack Obama rằng Washington sẽ đứng về phía Tokyo và bảo vệ Senkaku là một nghĩa vụ trong hiệp ước an ninh Mỹ - Nhật.

Hồi tháng 7 vừa rồi, tướng Schneider đã cam kết sẽ giúp Nhật Bản ngăn chặn "bầy đàn" tàu Trung Quốc nếu chúng xâm nhập quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Theo ghi nhận của Bộ Quốc phòng Nhật Bản, tần suất và thời gian hiện diện của các tàu hải cảnh Trung Quốc xung quanh Senkaku/Điếu Ngư ngày càng tăng trong vài năm trở lại đây.

Nhật Bản là một trong các quốc gia có hiệp ước đồng minh chính thức với Mỹ tại châu Á. Dưới thời chính quyền Tổng thống Donald Trump, Lực lượng phòng vệ Nhật Bản được khuyến khích thể hiện vai trò lớn hơn tại châu Á - Thái Bình Dương.

Năng lực tác chiến trên biển của Nhật Bản được đánh giá thuộc tốp đầu khu vực, trên cả Trung Quốc về năng lực chống tàu ngầm và do thám hàng hải.

Mỹ, Nhật tập trận chung lần đầu tiên dưới thời tân Thủ tướng Suga

TTO - Nhật Bản và Mỹ bắt đầu cuộc tập trận chung mang tên Keen Sword (Thanh gươm sắt bén) quanh Nhật Bản, nhằm phô diễn lực lượng trước lo ngại về các hoạt động quân sự của Trung Quốc.