Ông Nguyễn Hòa Bình - chánh án TAND Tối cao: "Xây dựng hệ thống điện tử để giải quyết các vụ việc thuộc thẩm quyền của tòa án là một bước đi nhằm thực hiện định hướng cải cách tư pháp" - Ảnh: LÊ PHÚC

Ngày 22-10, Tòa án nhân dân (TAND) tối cao công bố chính thức việc đưa vào hoạt động hệ thống gửi, nhận đơn khởi kiện, tài liệu, chứng cứ và cấp, tống đạt thông báo văn bản tố tụng bằng phương tiện điện tử và đăng ký trực tuyến cấp sao, trích lục bản án, tài liệu trong hồ sơ vụ án.

Thí điểm trước ở một số địa phương

Dự kiến hệ thống này sẽ áp dụng thí điểm tại một số địa phương ngay trong tháng 11-2018. Từ thực tiễn thí điểm, TAND tối cao sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý để áp dụng rộng rãi. 

Đây là một trong những bước đi nhằm hướng đến xây dựng tòa án điện tử, nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác tòa án, phù hợp với xu thế chung của các quốc gia có nền tư pháp phát triển trên thế giới.

Với hệ thống trên, người dân có thể gửi đơn khởi kiện, tài liệu, bằng chứng đến tòa án bằng phương tiện điện tử mà không phải trực tiếp đến tòa án. Việc này sẽ giảm phiền hà, lãng phí thời gian trong việc đăng ký, chờ đợi để nộp đơn, góp phần giảm tiêu cực trong quá trình tiếp nhận đơn, thụ lý vụ việc của tòa án. 

Ngược lại, cũng qua phương tiện điện tử, tòa án có thể nhanh chóng thông báo, tống đạt giấy tờ, văn bản tố tụng cho đương sự, người tham gia tố tụng, giảm bớt thời gian tố tụng.

"Những người thường phải đi công tác nước ngoài nhưng có liên quan tới một vụ kiện nào đó sẽ không phải trì hoãn kế hoạch di chuyển vì có thể gửi đơn kiện, tài liệu, chứng cứ và nhận tống đạt thông báo văn bản tố tụng bằng phương tiện điện tử". 

"Người Việt Nam ở nước ngoài hay người nước ngoài có liên quan tới vụ việc tòa án Việt Nam đang giải quyết có thể ứng dụng và hưởng những lợi ích từ hệ thống này. Đương sự và người liên quan có thể được sử dụng chữ ký điện tử trong các văn bản có liên quan tới vụ việc". 

"Các thẩm phán sẽ có chữ ký điện tử để sử dụng trong trường hợp thực hiện hoạt động tố tụng bằng phương tiện điện tử" - ông Chu Thành Quang, vụ trưởng Vụ Pháp chế và quản lý khoa học, TAND tối cao cho biết.

Tạo thuận lợi cho người dân tiếp cận công lý

Trước đó, ngày 30-12-2016, Hội đồng thẩm phán TAND tối cao đã ban hành nghị quyết số 04/2016/NQ-HĐTP hướng dẫn thi hành một số quy định của Bộ luật tố tụng dân sự 2015, Luật tố tụng hành chính 2015 về gửi, nhận đơn khởi kiện, tài liệu, chứng cứ và cấp, tống đạt, thông báo văn bản tố tụng bằng phương tiện điện tử .

Việc ban hành nghị quyết này có ý nghĩa rất quan trọng trong việc cụ thể hóa quy định về thủ tục gửi đơn khởi kiện, cấp, tống đạt, thông báo bằng phương tiện điện tử - một trong những chế định mới của Bộ luật dân sự 2015 và Luật tố tụng hành chính 2015 - góp phần đổi mới mạnh mẽ thủ tục giải quyết các vụ việc tại tòa án, cải cách hành chính tư pháp, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tiếp cận công lý.

Để thực hiện nghị quyết này, trong gần hai năm qua, TAND tối cao đã gấp rút xây dựng hệ thống để thực hiện các giao dịch điện tử như quy định. Trong thời gian tới, TAND tối cao sẽ phối hợp với các cơ quan, tổ chức hữu quan để vận hành hệ thống, tăng cường việc tuyên truyền, hướng dẫn người dân về phương thức giao dịch điện tử.

"Việc ứng dụng công nghệ thông tin tới đây sẽ được tiếp tục triển khai ở nhiều khâu khác nhau nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ Hiến định là bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức cá nhân.

Ví dụ như việc phân công thẩm phán giải quyết các vụ việc (phân công ngẫu nhiên), quản lý án theo cách cập nhật liên tục quá trình vụ việc được tòa án thụ lý cho đến khi giải quyết xong" - ông Chu Thành Quang chia sẻ.

Trước đó, năm 2017, TAND tối cao cũng đã triển khai thành công việc công khai bản án trên cổng thông tin điện tử, mở trang điện tử về án lệ, thực hiện tiếp nhận phản ánh về vướng mắc nghiệp vụ của các tòa án địa phương qua hộp thư điện tử… 

Trong năm 2018, TAND tối cao sẽ triển khai tập huấn nghiệp vụ trực tuyến định kỳ hằng tháng đến tòa án các cấp trên toàn quốc.

TTO - Triển khai mạng 4G, phát triển chính phủ điện tử và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về giao dịch điện tử, tăng cường bảo đảm an toàn thông tin… là những nội dung sẽ được Bộ Thông tin và Truyền thông tập trung chỉ đạo thực hiện trong năm 2017.