* Ông Mai Thanh Tùng (phó phòng phát triển nhà Sở Xây dựng TP.HCM):

Sẽ rút ngắn thủ tục các dự án nhà ở xã hội

Sở Xây dựng đã trình UBND TP quy trình rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục hành chính cho dự án xây dựng nhà ở xã hội, đồng thời rà soát quỹ đất thương mại dịch vụ trong các khu công nghiệp, khu chế xuất và những quỹ đất lân cận để xây dựng nhà ở cho công nhân thuê.

Sở cũng đã đề xuất với UBND TP gói hỗ trợ lãi suất 100 tỉ đồng cho các chủ nhà trọ thuê nhằm cải tạo phòng trọ cho đủ điều kiện hoặc trang bị các phương tiện phòng cháy chữa cháy cho khu trọ. Như vậy thời gian tới, tỉ lệ các phòng trọ không đủ điều kiện sẽ giảm thấp và người thu nhập thấp sẽ có điều kiện sống an toàn hơn trong các khu nhà thuê.

* Ông Phạm Chí Tâm (phó chủ tịch Liên đoàn Lao động TP.HCM):

Người lao động chỉ cần chỗ ở khang trang

Với mức giá nhà ở xã hội bán cho công nhân 1 - 1,6 tỉ đồng/căn, công nhân không thể mua nổi dù được cho vay đến mức tối đa. Do đó, vấn đề đặt ra là phải xác định rõ nhu cầu của công nhân là sở hữu nhà hay cần chỗ ở. Phần lớn công nhân lao động đều có nhà ở dưới quê, lên TP làm việc chỉ cần chỗ ở khang trang, sau một thời gian sẽ về sinh sống tại quê nhà.

Quan trọng là phải có nhà thuê cho công nhân ở, giúp người lao động có chỗ ở an toàn, có không gian để phát triển tốt chứ không phải tìm cách xây nhà giá rẻ để bán cho công nhân. Chúng tôi sẽ đề xuất TP đẩy nhanh các chương trình nhà ở cho công nhân, nghiên cứu nhà cho công nhân thuê lâu dài với giá phù hợp. Chính quyền cũng cần có chính sách xã hội hóa tốt để thu hút các doanh nghiệp bất động sản đầu tư nhà ở xã hội, thu hồi nguồn vốn.

* Ông Trần Nhật Quang (giám đốc đầu tư Công ty CP địa ốc Kim Oanh):

Doanh nghiệp "vùng vẫy" để làm nhà ở xã hội

Chúng tôi vừa xây 700 căn nhà ở xã hội nhưng bắt đầu gặp một số trở ngại như các chi phí mua đất không được ghi nhận đầy đủ, trong khi các chi phí khác cũng bị cắt bớt. Chúng tôi chấp nhận ở mức lãi 10% nhưng thực tế thấp hơn nhiều do các chi phí không được tính đúng tính đủ. Doanh nghiệp chỉ có thể lấy lãi từ phần nhà ở thương mại để bù đắp. Các doanh nghiệp đang "vùng vẫy" để có thể làm được nhà ở xã hội như hợp tác với các đối tác đang có nguồn vốn tốt như Nhật Bản, Singapore.

Trước đây Nhà nước có ưu đãi gói 30.000 tỉ đồng cho nhà ở xã hội rất hiệu quả, cần tiếp tục có các gói hỗ trợ mới và triển khai quyết liệt để có nhà ở xã hội dành cho người dân. Với người dân, nếu không có tiền vẫn có thể thuê, nếu khá hơn một chút có thể thuê mua (đóng trước 50%) hoặc nếu có điều kiện có thể mua căn nhà này. Không nhất thiết phải đổ ngay 1,5 tỉ đồng để mua hay phải đi vay 900 triệu đồng để mua ngay.

Với doanh nghiệp, nếu tiếp cận được nguồn vốn giá rẻ, chúng tôi vẫn làm được nhà ở cho người thu nhập thấp.

* Ông Nguyễn Thanh Tâm (chủ nhà trọ tại quận 12):

Cần nhân rộng các nhà trọ đạt chuẩn

Khu nhà trọ của tôi được xây dựng trên diện tích 3.000m2 từ năm 2005 với 150 phòng, có 410 người đang thuê, trong đó 2/3 là công nhân, còn lại là những người làm nghề tự do. Vào năm 2016, tôi đi vay 6 tỉ đồng để nâng cấp lại toàn bộ các phòng trọ, đến nay vẫn còn nợ ngân hàng hơn 2 tỉ đồng.

Với giá cho thuê cao nhất là 1,7 triệu đồng/phòng, trừ đi các khoản chi phí (tiền vay ngân hàng, tiền khấu hao, chi phí vận hành...), tôi chỉ lãi 200.000 đồng/phòng/tháng. Ngay từ đầu, tôi xác định là phải làm nhà trọ đạt chuẩn, đảm bảo đúng các tiêu chí từ diện tích các phòng, lối đi, cảnh quan, ánh sáng, phòng cháy chữa cháy... để người lao động có được điều kiện sống đảm bảo. Do đó có những gia đình đã ở tại đây suốt 17 năm từ khi có nhà trọ, còn số lượng người ở khoảng 10 năm cũng chiếm đến 40%.

Những người có đất mà chuyển đổi được mục đích sử dụng sang đất ở, ai cũng bán đi để làm việc khác sướng hơn thay vì làm nhà trọ. Những người có đất nhưng không chuyển đổi mục đích được cũng không thể vay vốn để làm nhà trọ như tôi. Do đó, để nhiều người cùng đầu tư nhà trọ đạt tiêu chuẩn cho thuê, theo tôi, chính quyền cần có các chính sách hỗ trợ nhà đầu tư như gói vay lãi suất thấp, thủ tục, đất đai...

* Ông Lê Hữu Nghĩa (tổng giám đốc Công ty Lê Thành):

Chỉ cần thủ tục hành chính thuận lợi

Nhiều doanh nghiệp không mặn mà tham gia lĩnh vực nhà ở xã hội vì có quá nhiều rào cản. Đầu tiên là pháp lý quá chậm dù đây là đất của doanh nghiệp, dẫn đến quá trình xây dựng kéo dài khiến giá cao lên trong khi nhà ở xã hội lại bị khống chế lợi nhuận, mức 10% và 15% nếu cho thuê.

Nhà nước cũng đưa ra nhiều chính sách ưu đãi nhưng thực tế khó áp dụng. Đơn cử, đối với vay ưu đãi, doanh nghiệp rất khó tiếp cận nên phải vay thương mại với lãi suất bình thường, dẫn đến rất khó để giảm giá thành đầu ra. Thậm chí, doanh nghiệp còn bị phạt tiền thuế dù lẽ ra được hưởng ưu đãi.

TP.HCM đặt mục tiêu xây dựng 35.000 nhà ở xã hội đến năm 2025, riêng doanh nghiệp chúng tôi đang xin xây dựng 4.500 căn, đáp ứng trên 10%. Chỉ cần tạo thuận lợi cho khoảng 10 doanh nghiệp là chỉ tiêu này hoàn toàn nằm trong tầm tay khi đất của doanh nghiệp, tiền cũng của doanh nghiệp và Nhà nước chỉ đóng vai trò thúc đẩy các thủ tục hành chính thuận lợi hơn.

* Ông Ngô Quang Phúc (tổng giám đốc Phú Đông Group):

Nhà nước phải có quỹ đất sạch

Có hai biện pháp để tăng nguồn cung nhà ở xã hội và nhà ở vừa túi tiền. Thứ nhất là yêu cầu các chủ đầu tư nhà ở thương mại thực hiện song song xây nhà ở thương mại và nhà ở xã hội.

Theo quy định, dự án nhà ở thương mại phải dành ra 20% quỹ đất để làm nhà ở xã hội nhưng vì nhiều lý do, lượng nhà ở xã hội tại các dự án này rất ít được đưa ra thị trường. Nhưng muốn tạo ra nguồn cung đủ lớn về nhà ở cho người thu nhập thấp, quan trọng nhất là Nhà nước phải có quỹ đất sạch lớn rồi cho các doanh nghiệp đấu giá làm dự án và kiểm soát giá bán cho người mua.

N.HIỂN - T.MẠNH ghi