Đại biểu Hoàng Đức Thắng phát biểu tại Quốc hội sáng 25-11 - Ảnh: Quochoi.vn

Tại phiên thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật giám định tư pháp ngày 25-11, ông Hoàng Đức Thắng - trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị - đã chỉ ra kẻ hở trong việc giám định từ "kỳ án" gỗ trắc mà ông và nhiều ĐBQH khác đã nhiều lần kiến nghị tại diễn đàn Quốc hội.

Trong vụ án buôn lậu, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại tỉnh Quảng Trị và TP Đà Nẵng (gọi tắt là "kỳ án" gỗ trắc), cơ quan điều tra trưng cầu một cơ quan giám định "không có kiến thức chuyên môn, không có điều kiện để thực hiện yêu cầu giám định tư pháp".

Ông Thắng cho rằng lẽ ra cơ quan được trưng cầu không đủ năng lực thì phải có nghĩa vụ từ chối giám định, nhưng cơ quan này lại tự ý mời cơ quan khác không có tư cách pháp nhân về giám định tư pháp phối hợp giám định.

"Tất cả những người tham gia việc giám định này đều không phải là giám định viên tư pháp hay giám định tư pháp theo vụ việc, có nghĩa họ đã cấu kết với nhau để thực hiện hành vi giám định chui", ông Thắng nói.

Các bị cáo của "kỳ án" gỗ trắc trong phiên tòa phúc thẩm tại TAND cấp cao tại Đà Nẵng vào ngày 3-7 - Ảnh: ĐOÀN CƯỜNG

Theo ông Thắng, những sai lầm đó đã cho ra bản kết luận giám định với số lượng gỗ tăng thêm hơn 78m³ ngoài số lượng gỗ hợp pháp mà doanh nghiệp đã khai báo với hải quan, làm sai lệch hoàn toàn bản chất sự thật khách quan của vụ việc.

"Lẽ ra tòa án phải bác bỏ, nhưng ngược lại tòa án căn cứ vào bản kết luận giám định vi phạm nghiêm trọng pháp luật này để buộc tội các bị cáo. Đây chính là nút thắt oan nghiệt của vụ án cần được tháo bỏ để công lý được bảo vệ, pháp luật được thượng tôn", ông Thắng nói.

Ông Thắng đề nghị cần phải  bổ sung vào Điều 6 của Luật giám định tư pháp hành vi bị nghiêm cấm: không từ chối giám định khi nội dung trưng cầu giám định không phù hợp với phạm vi chuyên môn hoặc không có đủ năng lực, điều kiện cần thiết cho việc thực hiện giám định.

Ngoài ra, đại biểu Quảng Trị cũng đề nghị xem xét sửa Điều 11, Điều 24 theo hướng quy định từ chối giám định là một nghĩa vụ của giám định viên tư pháp và tổ chức trưng cầu yêu cầu giám định.

Theo ông Thắng, nếu nội dung trưng cầu giám định không phù hợp với phạm vi chuyên môn hoặc không có đủ năng lực, điều kiện cần thiết cho việc thực hiện giám định mà cơ quan được trưng cầu giám định không từ chối giám định sẽ dẫn đến hậu quả khôn lường.

Tương tự, đại biểu Lưu Bình Nhưỡng - phó trưởng Ban Dân nguyện Quốc hội - cho rằng từ trước tới nay quy định trách nhiệm của các cơ quan giám định và người giám định không cao. Cũng dẫn trường hợp "kỳ án" gỗ trắc, ông Nhưỡng cho rằng nếu một cơ quan không phải là cơ quan giám định thì không có thẩm quyền nhưng lại cố gắng giành lấy việc thực hiện vì "lợi nhuận hoặc vì móc ngoặc tham nhũng".

Đại biểu Lưu Bình Nhưỡng - Ảnh: Quochoi.vn

"Phải có những chính sách để xử lý thật nghiêm và quy định rõ trong luật, từ điều cấm cho đến nội dung quy định trách nhiệm để tránh tình trạng này", ông Nhưỡng nói. 

Theo ông Nhưỡng, giám định chính là bản án thứ nhất, nếu không nghiêm từ khâu giám định có thể dẫn đến hậu quả khôn lường. "Một người có thể bị tước đoạt đi mạng sống chỉ vì một kết luận giám định. Tôi nghĩ đây là một vấn đề mà chúng ta cần phải suy nghĩ", ông Nhưỡng nói.

Truy tố 3 cán bộ hải quan trong kỳ án gỗ trắc

TTO - Ba cán bộ hải quan bị truy tố về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng do đã thực hiện không đúng thủ tục kiểm tra hàng hóa xuất khẩu, cho thông quan đối với lô hàng buôn lậu của Công ty Ngọc Hưng.