Phóng to

Tiến sĩ Nguyễn Phương Mai - Ảnh: nhân vật cung cấp

Chị hiện là giảng viên tại ĐH Khoa học ứng dụng Amsterdam, Hà Lan. Chị xuất bản cuốn sách du ký Tôi là một con lừa năm 2013 và chuẩn bị ra cuốn tiếp theo Con đường Hồi giáo vào cuối tháng 2-2014.

Cha con tôi hồi sinh từ sách

Vào một buổi chiều năm tôi 10 tuổi, mẹ đặt tôi lên yên sau xe đạp chở đến trước cổng một tòa nhà to, có sân rộng và nhiều cây xanh. Mẹ dặn tôi đứng chờ ở hàng hiên. Mẹ đi được một lúc thì tôi thấy ba hớt hải bước vào sân.

Xe đạp của ba luôn có chiếc ghế con bọc da màu đỏ buộc ở gióng ngang cho tôi ngồi. Tôi mừng rỡ kêu ba đèo tôi vòng vòng quanh sân. Ngỡ như mọi lần ba sẽ đồng ý luôn nhưng rồi ba chống xe, dắt tôi rẽ vào hàng hiên, rồi vòng ra phía sau khung cửa lớn khuất nẻo. Nhìn quanh không có ai, ba quỳ xuống, nước mắt lưng tròng, ba nắm tay tôi nói trong tiếng nấc nghẹn: “Lát nữa tòa có hỏi thì con nói con muốn ở với ba nghe con!...”.

Tôi còn quá nhỏ dại để có thể hiểu được sự đau khổ tột cùng của ba, nên những giọt nước mắt ba nghẹn ngào không thắng nổi những ý nghĩ thơ trẻ của một đứa bé con vẫn còn quen đêm nào cũng ôm mẹ ngủ. Chị cả tôi kể rằng suốt mấy tháng sau ngày xử ly hôn, ba khóa chặt cửa căn nhà chung đã được ngăn làm hai, đêm ngày không ló đầu ra, râu tóc bạc trắng, không ăn không uống, miệng lảm nhảm: “Tao mất con Mai rồi!”. Chị lo ba phát điên, ngày nào cũng lật đật từ nhà chồng tới đưa cơm tiếp tế.

Thế rồi một ngày ba hồi sinh. Căn nhà mở toang. Cửa sổ lớn hướng ra mặt phố được ba chăng đầy những sợi dây mảnh vắt từ cánh cửa bên này sang bên kia. Và trước sự sững sờ kinh ngạc của tôi, ba lôi từ trong chiếc balô to tướng ra hàng chồng những cuốn truyện tranh màu sắc rực rỡ, nhẹ nhàng mở từng cuốn sách mỏng tang, tìm trang giữa rồi vắt lên các sợi dây, cuốn này tiếp chồng lên cuốn kia, chỉ để lộ hàng chữ tiêu đề và một phần của bức tranh bìa đầy mời gọi. Tôi đứng chết trân rồi la hét ầm ĩ, bổ nhào vào giữa đống sách như cậu bé chăn trâu nhảy tùm xuống sông sau một ngày dài chạy nhông. Tôi cười ha ha rồi hối hả đọc, nắc nẻ cười, rồi lại cuống cuồng lăn nhào sang cuốn mới.

Tôi thành nhà báo, người viết

Cuộc chiến tranh giành tôi giữa ba và mẹ suốt từ những ngày ly thân, cho đến sau khi ly hôn chính thức đã hạ màn kết với phần thắng pháp lý nghiêng về mẹ, nhưng ba mới là người “ghi bàn ngoạn mục” khi toàn bộ thời gian rảnh rỗi của tôi vùi vào đống truyện mới ba mua về mỗi tuần.

Tôi vo tròn trên ghế ôm sách để ba thoải mái ngắm nhìn, thoải mái cưng nựng. Tôi đọc hết là mua. Hết truyện tranh đến truyện dài và dày, thậm chí cả tiểu thuyết vì tôi đọc nhanh quá. Mỗi lần đến giờ ăn cơm, mẹ hết hơi hò gọi mới làm tôi dứt được cuốn sách còn đang đọc dở. Đêm đi ngủ tôi trùm chăn giấu mẹ soi đèn pin đọc. Thói xấu vậy nên tới cấp II là tôi bị cận thị. Ba buồn lắm. Chắc ba nghĩ mở cửa hàng sách để giành con gái với vợ cũ chứ đâu ngờ tới mức con gái cưng của mình biến thành bốn mắt (!).

Không phải một cuốn sách làm thay đổi đời tôi, mà là cả một cửa hàng sách đã làm cuộc sống của tôi bỗng chốc nghi ngút mùi vị mới. Tôi miêu tả những mùi vị ấy trong nhật ký rồi làm thơ về nó. Tôi viết truyện nữa. Truyện ngắn đầu tiên của tôi đăng trên báo Tiền Phong năm 15 tuổi, và cuốn sách đầu tiên của tôi do Nhà xuất bản Thanh Niên ấn hành nằm trên kệ bán sách của chính nhà mình năm tôi 17 tuổi. Ba tự hào lắm. Tôi thành phóng viên. Cửa hàng sách của ba giờ bán cả báo nữa, những tờ báo có đăng bài của tôi viết. Mỗi năm 365 ngày không ngày nào ba đóng cửa, kể cả ngày tết, bởi ba biết rằng bất kỳ lúc nào tôi cũng có thể chạy từ bên mẹ qua bên ba, hăm hở hít hà những đầu sách mới.

Ba mất gần 15 năm rồi. Tôi cũng sống ở nước ngoài chừng ấy năm. Mỗi lần về thăm mẹ nhìn hiệu sách ở nhà ngoài giờ đã cho thuê thành hiệu quần áo trẻ con tôi vẫn cảm thấy hụt hẫng, chỉ sợ quen chân chạy vào, chỉ sợ không còn thấy ba rạng rỡ cười nhìn con gái út hăm hở quăng túi sang một bên rồi nhào tới lục lọi kệ sách mới về.

Tôi yêu sách vì mỗi đổi thay trong cuộc sống đều có âm hưởng từ những cuốn sách mình đọc, và trong mỗi cuốn sách tình cờ hoặc hữu ý rơi vào tay mình đều có hình bóng của ba.

(www.facebook.com/dr.nguyenphuongmai)