Sáng tạo để truyền cảm hứng

Theo tôi, hiện nay vẫn có những học sinh yêu thích môn sử, đam mê và theo đuổi ngành nghề liên quan đến môn lịch sử.

Còn việc học sinh không thích học môn sử có rất nhiều lý do (chương trình nặng, kiến thức nhiều, phải học thuộc nhiều, cách dạy của thầy cô khô khan...). Song, có lẽ lý do lớn nhất khiến các em không thích môn sử chính là từ người dạy.

Có em học sinh từng chia sẻ trên Tuổi Trẻ rằng: “Thầy cô dạy lịch sử đã quá bám sát những con chữ khô khan trong sách giáo khoa, lại truyền đạt lạnh lùng thì làm sao có thể truyền tải được sự đam mê môn học cho học sinh?”.

Ý kiến này cần ghi nhận, phải chăng do thầy cô ngại sáng tạo vì sợ không bám sát chương trình? Môn sử không đáng ghét. Chỉ vì cách học vẹt, cách truyền đạt khô khan, thêm vào đó là vị trí xã hội của môn sử đang bị xem nhẹ nên dẫn đến đa số học sinh chán học sử.

Lịch sử của dân tộc luôn luôn cần thiết cho mọi thời đại, là niềm tự hào và kiêu hãnh của mỗi con người Việt Nam. Nhưng nếu chúng ta không đổi mới chương trình, cách dạy và cách thi thì e rằng môn sử sẽ ngày càng bị học sinh quay lưng.

THÁI HOÀNG

Vì sao tôi yêu môn sử?

Khi còn nhỏ, tôi có may mắn là mỗi lần ngủ được đong đưa trên võng, dỗ dành bằng những câu ru, câu hò ầu ơ của má hay vú nuôi. Thành ra có mấy câu nghe đi nghe lại nên thuộc tự lúc nào: “Muốn coi lên núi mà coi. Coi bà Triệu tướng cưỡi voi đánh cồng”, “Một nhà sinh đặng ba vua. Vua còn vua mất vua thua chạy dài”...

Lớn lên một chút, ôm cổ vú nuôi tôi hỏi bà Triệu tướng là ai, và được giải thích đó là Bà Triệu với tên đầy đủ là Triệu Thị Trinh. Vú nuôi còn bảo hôm nào coi cải lương tuồng Nhụy Kiều tướng quân do nghệ sĩ Diệu Hiền thủ vai chính sẽ biết...

Rồi tôi đến tuổi đi học tiểu học, thích làm sao những buổi sáng đầu tuần nghe bài đồng ca Một mẹ trăm con, để tự hào mình là dòng giống con Rồng cháu Tiên; vào lớp lại say sưa với những bài học sử ký ngắn gọn có hình vẽ minh họa như Trần Bình Trọng với câu nói “Ta thà làm quỷ nước Nam, còn hơn làm vương đất Bắc”; Trần Quốc Toản với lá cờ thêu sáu chữ vàng “Phá cường địch, báo hoàng ân”; Phạm Ngũ Lão ngồi đan sọt giữa đường, đùi bị đâm chảy máu mà không hay biết vì đang nghĩ kế giết giặc...

Cho đến giờ tôi vẫn còn thuộc vanh vách bài thơ lục bát: Bà Trưng quê ở Châu Phong, giận người tham bạo thù chồng chẳng quên.... Và qua lớp nhì (lớp 4 bây giờ), tôi đã thuộc làu sử Việt, để biết về các vị vua nhà Nguyễn, tự hiểu vì sao có câu ru năm nào: “Một nhà sinh đặng ba vua...”.

Thời đó làm gì có Internet với đủ các trang mạng giải trí như bây giờ, nên có chút thời gian là chúng tôi mê mải với sách.

Sẵn thích sử nước nhà từ nhỏ nên tôi đọc không sót một chữ, đọc đi đọc lại những truyện dã sử, để thấy hào hùng với những trận chiến chống quân Mông Cổ thời nhà Trần, hay những tác phẩm giờ không thấy ai nhắc đến như Lửa cháy Phiên Ngung thành, Cờ nghĩa thành Tây Đô, hay Nữ chúa hồ Ba Bể, Một thời ngang dọc...

Với vốn liếng đó, tôi rành từng ngọn núi con sông của đất nước, để có thể tự mình phiêu bạt đó đây. Đi đến đâu tôi cũng nhớ mảnh đất này, địa danh này đã gắn với câu chuyện lịch sử nào mà mình đã đọc, đã học...

Từ yêu sử ký nước nhà đến yêu tha thiết đất nước mình là điều hiển nhiên không cần bàn cãi. Và để giới trẻ ngày nay yêu môn lịch sử, những bài học đầu tiên phải là từ gia đình.

Không thể trách nhà trường, xã hội khi một đứa trẻ lớn lên không nhờ tiếng ru hời ầu ơ của mẹ, không được nghe kể những câu chuyện về thời oai hùng của ông cha...

Sau đó, về mặt nhà trường là xây dựng một chương trình giáo dục rạch ròi giữa sử ký và chính trị, dễ học dễ nhớ, thay vì chỉ là những con số về ngày tháng năm khô khan, những bài học mang tính giáo điều...

Bên cạnh đó, những thầy cô dạy sử phải biết kể chuyện lịch sử nước nhà thật cuốn hút, xuất phát từ tình yêu thật sự với môn sử, và ước muốn truyền thụ lại tình yêu đó cho học sinh của mình.

ĐỖ THỊ HUỲNH HOA