Phóng to

Một nhóm bạn trẻ đã thực hiện một clip với sự tham gia của nhiều người hâm mộ như một lời tri ân gửi tới “bác trưởng thôn” Văn Hiệp. Trong ảnh: hơn 30 bạn trẻ gấp thuyền giấy thả hoa đăng để tưởng nhớ nghệ sĩ - Ảnh chụp từ YouTube

Để rồi sáng 11-4, trong lễ viếng của nghệ sĩ hài Văn Hiệp, các nghệ sĩ đã cùng nhau (đâu như được 150 chữ ký) ký vào một tờ đơn do NSND Khải Hưng soạn thảo để xin phong tặng chức danh NSƯT cho người nghệ sĩ vừa khuất núi. Nhiều người hi vọng việc được truy tặng danh hiệu sẽ giúp an ủi linh hồn người đã khuất.

Cũng là người ký tên vào đề xuất muộn màng này, nhưng trên một tờ báo mạng, nhạc sĩ Phú Quang lại bày tỏ một nỗi buồn: “Văn Hiệp cả đời vất vả, nghèo đói cả về tiền tài và danh vọng. Người bất hạnh quá thì đề nghị cho họ. Việc làm của mọi người chủ yếu để bày tỏ tấm lòng. Thế nên bảo ký thì ký thôi chứ tôi thấy không có giá trị. Chết rồi thì việc phong danh hiệu này kia còn có ý nghĩa gì nữa”. Diễn viên Quốc Tuấn thì chua chát: “Khi người ta sống không trao thì chết trao có ý nghĩa gì. Tôi ký thì ký nhưng cho rằng thật chua xót. Tôi định bảo anh Hưng đừng làm nữa nhưng chẳng lẽ mọi người đang sôi sục đấu tranh mình lại giội gáo nước lạnh”.

Trên Facebook, hành động đồng lòng ký tên xin truy tặng danh hiệu cho nghệ sĩ hài Văn Hiệp cũng gây xôn xao. Đáng chú ý nhất là những lời bày tỏ của ca sĩ Minh Quân mà PV Tuổi Trẻ đã liên lạc với anh để xin trích đăng: “Sáng nay, đi dự lễ tang của bố Văn Hiệp về, tôi bỗng tự hỏi bản thân mình sống sao cho tốt để đến khi mất đi được hàng trăm, hàng vạn người đến đưa tiễn linh cữu như ngài trưởng thôn nhỉ? Chắc là hiếm ai có được cái phúc phần ấy lắm! Nhưng có một điều làm tôi chạnh lòng mà thấy xót xa cho bố khi thấy chú Khải Hưng cùng một số cô chú khác vận động gom chữ ký của các nghệ sĩ để xin Nhà nước cấp danh hiệu NSƯT cho bố. Gần 50 năm lao động nghệ thuật, với biết bao vai diễn ấn tượng, để đời, tôi dám chắc rằng tới 2/3 người Việt không ai là không biết, không yêu mến con người cũng như tài năng của “ông trưởng thôn Văn Hiệp”. Vậy mà giờ đây khi đã không còn trên cõi đời này nữa, các đồng nghiệp của bố phải lên tiếng cho những thiệt thòi mà bố đáng ra có được từ lâu... Trái khoáy nhất là nghệ sĩ phải viết đơn xin xét tặng danh hiệu... Để làm gì chứ?... Dẫu vẫn biết những chức danh cao quý kia là niềm mơ ước của nhiều người làm nghệ thuật, nhưng nó chỉ thật sự danh giá khi là sự ghi nhận cho những thành quả lao động nghệ thuật phục vụ đông đảo nhân dân chứ không phải là thành quả của cơ chế xin - cho...”.

Ừ thì nghệ sĩ thương nhau, nghĩa tử là nghĩa tận thì mới làm chung cái đơn “xin” cho người đã khuất một danh hiệu như thế. Diễn viên Phương Thanh (1956-2009) mất đột ngột nên được truy tặng NSƯT đã đành, ca sĩ Y Moan (1957-2010) mắc bệnh hiểm nghèo được trao tặng danh hiệu NSND trước khi mất một tháng - muộn màng một cách vội vàng - cũng là một nhẽ. Rồi còn nữa, chuyện chưa xa như nghệ nhân hát xẩm Hà Thị Cầu (1928-2013), lúc sống thì một khoản trợ cấp cho nghệ nhân đặc biệt (lại nghèo túng cơ cực) như mong ước của những người yêu quý cụ cũng không hề có, khi mất thì có hẳn một ban tang lễ rình rang cấp xã.

Những việc này, nếu trách thì trách các cơ quan quản lý, các cấp có quyền xét tặng danh hiệu, họ lẽ ra hơn ai hết phải là những người biết rõ nghệ sĩ cống hiến ra sao, tài năng thế nào để trao tặng. Cứ đợi khi nghệ sĩ qua đời mới “nhón tay làm phúc” thì sẽ còn chuyện ngậm ngùi...