Trung Quốc thải chất cấm CFC làm thủng tầng ozone

MINH ANH (Nguồn: BBC)

TTO - Chất CFC đã bị cộng đồng quốc tế nhất trí cấm vì làm thủng tầng ozone, thế nhưng những năm gần đây khí thải từ chất này lại gia tăng đầy bí ẩn. Một nhóm nghiên cứu mới đây đã tìm ra thủ phạm: Trung Quốc.

Phần lớn CFC-11 được dùng trong vật liệu cách nhiệt - Ảnh: GETTY IMAGES

Theo đó, họ phát hiện các công ty ở vẫn dùng chất này, dẫn đến lượng khí thải ra gia tăng.

Khí CFC là một hóa chất do con người tổng hợp, thường được dùng trong các thiết bị làm lạnh. Nhưng đến năm 1980, các nhà khoa học phát hiện ra khí CFC khi phân hủy trong khí quyển sẽ giải phóng nguyên tử Clo, làm phá hủy tầng ozone.

Tầng ozone, hay còn gọi là tầng bình lưu, giúp che chắn bảo vệ Trái đất và con người khỏi phóng xạ cực tím từ mặt trời. Việc sử dụng CFC đã tạo lỗ thủng trong tầng ozone, gia tăng tỉ lệ bệnh ung thư da và bệnh về mắt.

Khí CFC còn góp phần gây ra hiệu ứng nhà kính, gây biến đổi khí hậu. Một tấn khí CFC tương đương 5.000 tấn CO₂.

Năm 1987, trong Nghị định thư Montreal, cộng đồng quốc tế đã thống nhất hạn chế sản xuất và sử dụng chất này, và dự kiến các chất CFC gồm CFC-11 sẽ hoàn toàn bị xóa bỏ vào 2010.

Tuy nhiên những năm gần đây, lượng khí thải CFC gia tăng đầy bí ẩn, khiến quy trình vá lỗ hổng ozone bị chậm lại.

Theo BBC ngày 23-5, Cơ quan Điều tra Môi trường (EIA) mới đây công bố nghiên cứu cho biết họ đã tìm ra "thủ phạm", sau khi phát hiện khoảng 40-60% lượng khí CFC-11 gia tăng do các công ty ở tỉnh đông bắc Trung Quốc thải ra.

Các công ty này đã sử dụng CFC-11 trong vật liệu ốp tường nhà vì "chất lượng hơn và rẻ hơn các hóa chất khác".

"Tôi nghĩ với nghiên cứu này, không còn nghi ngờ gì nữa, Trung Quốc là nguyên nhân đằng sau sự gia tăng bất ngờ của khí thải này và chúng tôi hi vọng rằng Trung Quốc sẽ truy quét sạch toàn bộ hoạt động sản xuất CFC-11", bà Clare Perry từ EIA nói.

Ngoài gây thủng tầng ozone, việc gia tăng lượng khí CFC-11 sẽ ảnh hưởng lớn đến biến đổi khí hậu, theo các nhà nghiên cứu. Họ cho biết toàn bộ lượng khí CFC được thải ra từ phía đông Trung Quốc tương đương với khoảng 35 triệu tấn CO₂ được thải vào khí quyển mỗi năm.

Nghiên cứu được đăng trên tạp chí Nature.

Lượng khí thải CFC-11 tăng 110% ở Trung Quốc

Sử dụng các trạm giám sát không khí ở Hàn Quốc và Nhật Bản, các nhà nghiên cứu thấy lượng CFC-11 tăng lên kể từ 2012. Thêm vào đó, lượng khí thải CFC-11 ở Trung Quốc giai đoạn 2014-2017 đã tăng lên 110% so với giai đoạn 2008-2012.

"Nghiên cứu mới này dựa trên những đột biến trong dữ liệu về không khí đến từ Trung Quốc", tác giả chính của nghiên cứu, Tiến sĩ Matt Rigby tại Đại học Bristol, nói với BBC Inside Science.

Họ phát hiện ra so với 2012, ở Trung Quốc xuất hiện thêm 7.000 tấn khí CFC-11.

Trung Quốc nói đã bắt đầu kiểm soát các công ty "giả mạo" sản xuất CFC-11. Tháng 11 năm ngoái, một số nghi phạm sở hữu 30 tấn CFC-11 đã bị bắt tại tỉnh Hà Nam.

TTO - Một nhóm các nhà nghiên cứu môi trường đã dùng một chiếc tàu lượn không có động cơ để bay đến độ cao 16km mà không làm ảnh hưởng đến không khí ở tầng ozone. Chuyến bay được thực hiện với mục đích kiểm tra lỗ thủng tầng ozone.

MINH ANH (Nguồn: BBC)