Loài dơi móng ngựa - Ảnh: mammalogy.org

Nhóm của nhà nghiên cứu Weifeng Shi, thuộc Đại học Sơn Đông, cho biết chỉ riêng một khu rừng nhỏ nhiều dơi ở tỉnh Vân Nam (phía tây nam Trung Quốc) đã phát hiện rất nhiều chủng virus corona trên dơi và nhiều chủng trong số đó có nguy cơ phát tán cho con người.

Các mẫu nghiên cứu được thu thập từ tháng 5-2019 đến tháng 11-2020 gồm mẫu nước tiểu, phân và dịch lấy từ miệng dơi.

Trong nghiên cứu đăng trên tạp chí khoa học Tế Bào ngày 3-6, nhóm nghiên cứu cho biết: "Chúng tôi đã thu thập tổng cộng 24 bộ gene mới của virus corona từ nhiều loài dơi khác nhau, trong đó 4 có bộ gene giống với virus SARS-CoV-2".

Đặc biệt, mẫu virus tên RpYN06, lấy từ loài dơi móng ngựa Rhinolophus latexillus, có bộ gene rất giống với virus SARS-CoV-2 đang gây ra đại dịch COVID-19 hiện nay. 

Đây có thể là chủng gần gũi nhất với virus SARS-CoV-2, chỉ có một số khác biệt về gene trên protein gai, cấu trúc mà virus sử dụng để bám vào tế bào, các nhà nghiên cứu cho biết.

Báo cáo viết: "Cùng với mẫu virus liên quan tới virus SARS-CoV-2 thu thập ở Thái Lan hồi tháng 6-2020, những kết quả này chứng minh rõ ràng rằng các loại virus gần gũi với SARS-CoV-2 tiếp tục lưu hành trong quần thể dơi và ở một số khu vực, tần suất lưu hành là khá cao".

Theo Đài CNN, các nhà nghiên cứu đang cố gắng tìm ra nguồn gốc của virus SARS-CoV-2. Mặc dù có thể là từ dơi, nhưng cũng có thể virus lây qua động vật trung gian. Virus gây bệnh SARS bùng phát vào giai đoạn năm 2002-2004 có liên quan tới cầy hương.

Dơi là vật chủ chứa nhiều loại virus gây bệnh nặng cho người và liên quan đến sự lây lan của virus Hendra, virus Marburg, virus Ebola và virus corona. Ngoài vật chủ là dơi và người, virus corona có thể lây nhiễm cho nhiều loài động vật hoang dã và vật nuôi như gia súc, chuột, mèo, chó, gà, nai và nhím…

Đa số các mẫu đều từ loài dơi móng ngựa. Năm 2017, các nhà nghiên cứu lấy mẫu tại một hang động ở Vân Nam, tìm thấy những virus rất gần về mặt di truyền với virus SARS ở dơi móng ngựa.

Có 3 mẫu trong nhóm mẫu mới được công bố ngày 10-6 cũng rất gần về mặt di truyền với virus SARS.

"Nghiên cứu của chúng tôi làm rõ sự đa dạng về virus corona ở dơi tại các địa phương, trong đó có những chủng gần gũi cả với virus SARS-CoV-2 và SARS-CoV. Những loài dơi này phổ biến ở Đông Nam Á, gồm đông nam Trung Quốc, Việt Nam, Lào và một số nơi khác", nhóm nghiên cứu nói.

Cho đến nay, có nhiều tranh cãi về nguồn gốc của đại dịch COVID-19. Một báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho rằng nguồn gốc nhiều khả năng là từ động vật, có thể là dơi. Quá trình này có thể là do con người bắt dơi làm thức ăn. 

Ngoài ra, dơi có thể lây nhiễm cho các động vật khác thuộc chuỗi thức ăn của con người. Virus có thể nhiễm cho người trong quá trình giết mổ, làm thịt những con vật này.

COVID-19 làm đảo lộn thế giới: lỗi của loài dơi hay loài người?

TTO - Virus có thể bắt nguồn từ động vật nhưng theo giáo sư Andrew Cunningham từ Hiệp hội Động vật học London, con người đã khiến chúng ‘nhảy loài’ và lây lan mầm bệnh.