Kỳ họp lưỡng hội diễn ra vào tháng 3 hằng năm là dịp để các nhà lãnh đạo Trung Quốc đưa ra định hình cho hướng đi trong năm của nền kinh tế, quản trị và vị thế quốc tế của nước này.

Nhu cầu trong nước thành động lực chính

Năm nay, lưỡng hội diễn ra trong bối cảnh đặc biệt với sự trở lại Nhà Trắng của Tổng thống Mỹ Donald Trump và mức thuế quan 20% của ông đối với hàng hóa Trung Quốc, chưa kể lời đe dọa sẽ áp thêm thuế vào đầu tháng 4.

Đợt tăng thuế mới này được cho là gây sức ép lên xuất khẩu của Trung Quốc - từng được mệnh danh công xưởng của thế giới.

Bản báo cáo của Thủ tướng Lý Cường nhận định "môi trường bên ngoài ngày càng phức tạp và khắc nghiệt có thể tác động lớn hơn đến Trung Quốc trong các lĩnh vực như thương mại, khoa học và công nghệ" do "chủ nghĩa đơn phương và chủ nghĩa bảo hộ đang gia tăng", nhưng bản báo cáo khá tiết chế khi không chỉ đích danh quốc gia nào khởi nguồn chiến tranh thương mại và công nghệ.

Hôm 5-3, Chính phủ Trung Quốc đưa ra mục tiêu tăng trưởng GDP ở mức "khoảng 5%" cho năm 2025, một mục tiêu như năm ngoái. Mức tăng trưởng này được cho là khó đạt được do căng thẳng thương mại gia tăng với Mỹ và tiêu dùng trong nước vẫn yếu.

Quỹ Tiền tệ quốc tế dự báo nền kinh tế Trung Quốc bi quan hơn khi dự báo Bắc Kinh tăng trưởng 4,6% trong năm nay, giảm so với mức 5% của năm 2024.

Các nhà lãnh đạo Bắc Kinh đã nhấn mạnh quyết tâm "không lay chuyển" của mình vừa duy trì tăng trưởng vừa phải giải quyết cuộc chiến thương mại đang leo thang với Mỹ và một loạt các thách thức kinh tế trong nước.

Thủ tướng Lý Cường chỉ rõ vấn đề: "Trong nước, nền tảng cho sự phục hồi và tăng trưởng kinh tế bền vững của Trung Quốc chưa đủ mạnh. Nhu cầu thực tế yếu và đặc biệt là tiêu dùng chậm chạp".

Báo cáo của ông Lý nhấn mạnh nhiều vào việc phục hồi nhu cầu và tiêu dùng trong nước so với năm ngoái. Báo cáo cho biết chính phủ nên "biến nhu cầu trong nước thành động lực chính và là mỏ neo của tăng trưởng kinh tế".

Trung Quốc là một trong số ít nơi trên thế giới có tình trạng giảm phát, tức là giá nhiều hàng hóa đang giảm do nhu cầu trong nước yếu. Điều này đã khuyến khích người tiêu dùng Trung Quốc hoãn mua hàng với kỳ vọng giá sẽ thấp hơn trong tương lai. Tâm lý này càng làm cho tình trạng giảm phát xấu hơn và ảnh hưởng đến việc tiêu thụ hàng hóa.

Thúc đẩy tiêu dùng, công nghệ

Để đảo ngược tình trạng giá cả giảm và đạt được mục tiêu tăng trưởng 5%, Chính phủ Trung Quốc đưa ra các biện pháp khôi phục lòng tin của hộ gia đình nhằm khiến các hộ gia đình cảm thấy giàu có hơn.

Bắc Kinh đưa các gói trợ cấp mở rộng mạng lưới an sinh xã hội bao gồm tăng lương hưu cho người về hưu, tăng trợ cấp bảo hiểm xã hội cơ bản và cung cấp hỗ trợ tài chính cho các gia đình nuôi con. Những kế hoạch này dự kiến sẽ được Quốc hội Trung Quốc phê duyệt vào cuối kỳ họp.

Từ năm ngoái, Bắc Kinh đã tìm cách thúc đẩy tiêu dùng bằng cách trợ cấp "dĩ cựu hoán tân", đổi hàng cũ lấy hàng mới để khuyến khích người tiêu dùng mua một số mặt hàng nhất định.

Tiếp nối thành công, vào tháng 1 năm nay, chính quyền Trung Quốc đã mở rộng chương trình trợ cấp đổi hàng mới cho người dân với nhiều mặt hàng công nghệ cao bao gồm điện thoại thông minh và nhiều thiết bị gia dụng hơn.

Sau nhiều năm chính sách tập trung nhiều vào việc thúc đẩy nền kinh tế trọng cung bằng đầu tư cơ sở hạ tầng và đầu tư sản xuất, bản báo cáo của Thủ tướng Lý Cường năm 2025 tiết lộ sự chuyển dịch trong chính sách của Trung Quốc năm nay khi nhấn mạnh vào việc kích cầu, thúc đẩy tiêu dùng là ưu tiên hàng đầu để giảm bớt tác động của nhu cầu bên ngoài không ổn định. Bằng cách này, Chính phủ Bắc Kinh hy vọng giảm sự phụ thuộc của nền kinh tế vào xuất khẩu và đầu tư. Năm ngoái, xuất khẩu đã đóng góp gần 1/4 GDP của Trung Quốc.

Do đó, có thể nói khẩu hiệu mà Chính phủ Trung Quốc dành cho người tiêu dùng trong năm nay chính là "Hãy tiêu xài, tiêu xài, và tiêu xài".

Còn đối với các doanh nghiệp công nghệ thì họ chính là "đứa con cưng" của nền kinh tế Trung Quốc trong năm 2025. Thủ tướng Lý Cường cam kết nước này sẽ hỗ trợ nhiều công ty công nghệ sáng tạo hơn, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa để chiếm lĩnh các ngách công nghệ trong chuỗi cung ứng toàn cầu cho các sản phẩm chuyên biệt.

Ông Lý nhấn mạnh: "Những nỗ lực này sẽ giúp nhiều doanh nghiệp hơn tiến lên trong các lĩnh vực và đấu trường mới". Kế hoạch của Chính phủ Trung Quốc trong năm 2025 là thúc đẩy phát triển tích hợp và theo cụm các ngành công nghiệp mới nổi chiến lược, thiết lập cơ chế tăng nguồn tài trợ cho các ngành công nghiệp tương lai và thúc đẩy các lĩnh vực như sản xuất sinh học, công nghệ lượng tử, trí tuệ nhân tạo tích hợp và công nghệ viễn thông 6G.

Bằng cách này, Bắc Kinh muốn khơi dậy sự tăng trưởng của khu vực tư nhân, hỗ trợ những công ty công nghệ khổng lồ và tiềm năng của nước này nhằm giúp đưa ngành công nghệ của đất nước lên cao hơn trong chuỗi giá trị.

Khi nhìn xa hơn mục tiêu tăng trưởng được đặt ra trong kỳ họp lưỡng hội và nhìn kỹ hơn vào nội dung chính sách, Bắc Kinh đã thể hiện họ muốn tránh hay giảm bớt tác động của chiến tranh thương mại bằng cách tập trung vào tiêu dùng trong nước, và muốn đi xa hơn phạm vi của chiến tranh công nghệ bằng cách tập trung vào các ngành công nghệ của tương lai.

Trung Quốc đánh thuế 100% một số sản phẩm của Canada, leo thang căng thẳng

Trung Quốc công bố mức thuế trả đũa lên đến 100% đối với một số mặt hàng của Canada, thổi bùng cuộc chiến thương mại giữa hai quốc gia.