Hải quân quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA) - Ảnh: REUTERS

Trong một phiên thảo luận tại diễn đàn này ngày 29-3, hai quan chức tận dụng bày tỏ sự bất bình của Bắc Kinh trước các chiến dịch tuần tra tự do hàng hải (FONOPS) của Mỹ gần các thực thể Trung Quốc tuyên bố chủ quyền phi pháp ở .

Giám đốc Viện Đông Á tại Đại học Quốc gia Singapore, ông Zheng Yongnian, đánh giá có khả năng xung đột vũ trang giữa Mỹ và Trung Quốc. Tuy vậy, vị này nêu lo ngại về các cuộc "chiến tranh ủy nhiệm" trong khu vực.

Chiến tranh ủy nhiệm (proxy wars) là cách gọi những cuộc xung đột vũ trang giữa các nước nhỏ trong khu vực, nhưng thực chất là đại diện hoặc nhận ủng hộ từ các nước lớn hơn. Nói cách khác, kiểu chiến tranh này là việc các nước lớn không trực tiếp ra mặt đánh nhau mà giao lại cho nước nhỏ.

Theo ông Zheng, "tất cả các cuộc chiến lớn trong quá khứ đều xuất phát từ va chạm nhỏ", và rằng quyết tâm của Mỹ trong việc duy trì vai trò trong khu vực không nên bị đánh giá thấp.

Zhou Bo - một đại tá Trung Quốc, nói trong phòng họp Diễn đàn châu Á Bác ngao rằng: "Tình trạng khó xử hiện tại là việc Mỹ tới Biển Đông không phải là sự kiện vô kế hoạch, mà thực chất được thực hiện với những tính toán rất kỹ lưỡng".

Ông này cho rằng Bộ Quy tắc ứng xử về các vụ chạm trán ngoài ý muốn trên biển (CUES - viết tắt của Code for unplanned encounters at sea), vốn được hải quân Mỹ và Trung Quốc nhất trí năm 2014, chỉ bao phủ được "các va chạm không có chủ ý" mà thôi.

Ông Bo nói tiếp: "Có khả năng Trung Quốc sẽ tiến hành thêm các biện pháp cho việc này".

Trước đó hồi tháng 10 đã xuất hiện các bức ảnh về một vụ chạm trán giữa tàu khu trục Trung Quốc và tàu hải quân Mỹ trong một lần Lầu Năm Góc triển khai FONOPS gần khu vực đá Ga Ven, thuộc Trường Sa của Việt Nam. Con tàu Trung Quốc được biết đã tiếp cận tàu USS Decatur của Mỹ ở cự ly 41m.

Những phát biểu tại Bác Ngao 2019 nêu trên ngoài ra cũng xuất hiện trong thời điểm nhạy cảm. Trong tuần này, trang tin Defense News dẫn lời tướng Robert Brown - tư lệnh lục quân Thái Bình Dương của Mỹ, khẳng định cuộc tập trận lớn của lục quân ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương năm 2020 sẽ tập trung vào "kịch bản ở Biển Đông".

TTO - Phủ tổng thống Philippines ngày 25-3 khẳng định chính phủ nước này chỉ có thể phản đối thật mạnh mẽ, vì Trung Quốc đang có sự kiểm soát tại Biển Đông.