Trung Quốc cần minh bạch hơn để có thể xuất khẩu vắc xin COVID-19 hàng đầu thế giới

ANH THƯ

TTO - Giới chuyên gia cho rằng Trung Quốc cần cung cấp nhiều dữ liệu và minh bạch hơn về thông tin vắc xin nội địa để tạo danh tiếng tốt, và duy trì tư cách là một "ông lớn" trên thị trường vắc xin COVID-19 toàn cầu.

Trung Quốc đã xuất khẩu hơn 1 tỉ liều vắc xin COVID-19 trong năm 2021, trong đó có hàng chục triệu liều tặng cho các nước thu nhập thấp - Ảnh: TÂN HOA XÃ

Kể từ khi Trung Quốc phê duyệt khẩn cấp hai vắc xin COVID-19 nội địa đầu tiên, nước này đã nhanh chóng tăng quy mô sản xuất để trở thành nhà xuất khẩu vắc xin COVID-19 lớn nhất thế giới.

Bên cạnh việc tiêm đầy đủ cho hơn 1 tỉ dân trong nước, Trung Quốc đã xuất khẩu hơn 1 tỉ liều vắc xin COVID-19. Ước tính Trung Quốc có thể xuất khẩu tổng cộng 2 tỉ liều vắc xin trong năm nay.

Theo thống kê của Bridge Consulting - một công ty tư vấn có trụ sở tại Bắc Kinh (Trung Quốc), cho tới nay, Trung Quốc đã bán 1,24 tỉ liều vắc xin COVID-19 cho nước ngoài, so với 66 triệu liều đã tặng. Trung Quốc cũng hứa tặng 100 triệu liều vắc xin qua cơ chế COVAX trước cuối năm nay.

Tuy nhiên, việc vươn lên thành một ông lớn trong thị trường sản xuất vắc xin COVID-19 của Trung Quốc không phải không vấp những tranh cãi. Theo báo South China Morning Post ngày 21-9, tranh cãi chủ yếu xoay quanh việc thiếu minh bạch và cách công bố các dữ liệu của các thử nghiệm vắc xin giai đoạn cuối.

Việc sử dụng công nghệ truyền thống vắc xin bất hoạt đã mang lại lợi thế cho Trung Quốc về tốc độ phát triển vắc xin COVID-19 giai đoạn đầu đại dịch. Các vắc xin này có hiệu quả giảm thiểu nguy cơ bệnh nặng và tử vong, song có hiệu quả thấp hơn các vắc xin dùng công nghệ hiện đại hơn như mRNA hay protein tái tổ hợp.

Trong những tháng gần đây, khi có nhiều lựa chọn vắc xin COVID-19 hơn, một số nước đang phát triển đã quay sang các nguồn cung khác do lo ngại hiệu quả của vắc xin bất hoạt của Trung Quốc đối với biến thể Delta.

Giới chuyên gia cho rằng vai trò nhà cung cấp vắc xin hàng đầu cho các nước đang phát triển của Trung Quốc vẫn sẽ không thay đổi trong thời gian tới do thế giới vẫn đang thiếu nguồn cung.

Giám đốc Huang Yanzhong, hiện làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu sức khỏe toàn cầu của ĐH Seton Hall ở bang New Jersey (Mỹ), nhận định vắc xin Trung Quốc sẽ tiếp tục có nhu cầu cao, đặc biệt khi các nước phương Tây quyết định tiêm liều tăng cường cho người dân trong nước bằng vắc xin mRNA sẵn có.

Mặt khác, giới chuyên gia nhận định vắc xin công nghệ protein tái tổ hợp vẫn có tiềm năng là một lựa chọn quan trọng đối với các nước đang phát triển do giá rẻ, dễ bảo quản.

Trung Quốc cũng đang tích cực phát triển vắc xin sử dụng công nghệ tiên tiến, bao gồm vắc xin mRNA và protein tái tổ hợp.

Đầu tháng 9, Sinopharm giới thiệu bốn loại vắc xin thế hệ thứ hai, trong đó có một ứng cử viên dùng công nghệ mRNA đang trong thời gian nghiên cứu.

Giới chuyên gia nhận định Trung Quốc sẽ phải tìm cách thu thập dữ liệu về tính hiệu quả của các vắc xin đang phát triển ở nước này trong bối cảnh ngày càng khó thực hiện các thử nghiệm lâm sàng quy mô lớn.

Các thử nghiệm lâm sàng của các vắc xin COVID-19 phát triển muộn hiện nay, không chỉ ở Trung Quốc, đang diễn tiến chậm do việc dùng giả dược với các tình nguyện viên là một vấn đề vô đạo đức. Trung Quốc cũng gặp khó khi tìm quốc gia để thử nghiệm vắc xin ở nước ngoài.

Với các dự án vắc xin COVID-19 hiện nay, ông Jerome Kim - tổng giám đốc Viện Vắc xin quốc tế - cho rằng các công ty dược Trung Quốc phải rút bài học kinh nghiệm khi sản xuất vắc xin thế hệ đầu tiên, và phải minh bạch hơn về kết quả thử nghiệm.

Theo ông Kim, dữ liệu vắc xin chất lượng cao sẽ giúp Trung Quốc có danh tiếng tốt hơn.