Nhà hàng hải sản nổi tiếng với tôm càng Mỹ ở Bắc Kinh. Trong số hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ sẽ chịu thuế mới của Trung Quốc có hải sản và đậu nành - Ảnh: REUTERS

Cuộc chiến thương mại giữa hai cường quốc kinh tế hàng đầu thế giới như thế đã bắt đầu từ ngày hôm nay (6-7) sau bao cuộc đàm phán và những tuyên bố răn đe.

Cả hai bên đã không thể nhượng bộ sau một số bước ra đòn rồi rút lại. Chính quyền của Tổng thống Donald Trump đã nổ súng trước, như một lẽ đương nhiên, bởi Mỹ cho rằng mình đang thiệt hại nhiều trong giao thương với Trung Quốc.

Ngay sau khi quyết định của Mỹ có hiệu lực từ 0h01 ngày 6-7 giờ Mỹ (tức 11h01, giờ VN), Bộ Thương mại Trung Quốc (MOC) đã ra tuyên bố phản đối quyết định của Mỹ tăng thêm 25% thuế đối với hàng hóa nhập khẩu trị giá 34 tỉ USD từ Trung Quốc (chủ yếu là máy móc, thiết bị điện tử và công nghệ cao), đồng thời khẳng định Washington đã châm ngòi cho "cuộc chiến thương mại lớn nhất trong lịch sử kinh tế".

Bộ Thương mại Trung Quốc ra thông cáo tố cáo phía Mỹ: "Trung Quốc đã hứa không phát pháo trước nhưng để bảo vệ các quyền lợi căn bản của đất nước và nhân dân, Trung Quốc buộc phải có sự đáp trả".

Không ít lần, Bắc Kinh bắn tiếng rằng sẽ không ai có lợi trong cuộc chiến thương mại nếu nó nổ ra hoặc Trung Quốc sẽ không nhượng bộ.

Điều đó được lặp lại một lần nữa vào ngày 5-7 ngay trước khi quyết định từ Mỹ có hiệu lực. Ông Cao Phong (Gao Feng) - người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc tuyên bố trong cuộc họp báo chỉ trích Washington: "Mỹ đã kích động cuộc chiến thương mại này. Chúng tôi không muốn tham chiến, nhưng để bảo vệ lợi ích của đất nước và người dân, chúng tôi không còn lựa chọn nào khác. Trung Quốc sẽ không nhượng bộ trước đe dọa hay mặc cả".

Đại diện Bộ Thương mại Trung Quốc nhấn mạnh rằng hầu hết các mặt hàng xuất khẩu này trên thực tế đều do chính các doanh nghiệp Mỹ hoặc các công ty nước ngoài hoạt động ở Trung Quốc chế tạo.

Ông Cao Phong nêu rõ: "Trong danh mục hàng hóa chịu thuế 34 tỉ USD của Mỹ, khoảng 20 tỉ USD (tương đương 59%) do các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài sản xuất, trong đó các doanh nghiệp Mỹ chiếm một tỷ lệ đáng kể".

Theo ông Cao Phong, các biện pháp mà Mỹ đang áp đặt về bản chất đang tấn công vào nguồn cung và chuỗi giá trị toàn cầu. Nói cách khác là "Mỹ đang khai hỏa trên toàn thế giới và tự bắn vào mình".

Bàn làm việc chuẩn bị cho cuộc đàm phán của Bộ trưởng Giao thông Mỹ Elaine Chao tại Bộ Giao thông Trung Quốc ở Bắc Kinh ngày 27-4 vừa qua - Ảnh: REUTERS

Theo hãng tin AFP, tổng cộng 50 tỉ hàng hóa Trung Quốc nhập vào Mỹ sẽ bị ảnh hưởng từ các biện pháp thuế của chính quyền Trump nhằm cân bằng với điều mà ông Trump gọi là "việc ăn cắp" sở hữu trí tuệ và công nghệ của Mỹ.

Khoảng hàng hóa trị giá 16 tỉ USD hiện đang được nhóm của Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer nghiên cứu và sẽ công bố trong 2 tuần nữa.

Thậm chí qui mô cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung chưa dừng ở mức như ngày hôm nay bởi theo AFP, ông Trump đã yêu cầu ông Lighthizer "xác định 200 tỉ USD hàng hóa Trung Quốc phải chịu mức thuế thêm 10%".

Vị lãnh đạo Nhà Trắng thậm chí còn tuyên bố tính đến việc xử lý 200 tỉ USD hàng hóa nhập từ Trung Quốc nữa, nếu "Trung Quốc tăng thuế đáp trả hàng hóa Mỹ".

Các biện pháp của Mỹ được cho là có thể ảnh hưởng đến 450 tỉ USD hàng hóa Trung Quốc nhập vào Mỹ, tức phần lớn trong 505,6 tỉ USD được ghi nhận trong năm 2017.

Bộ Thương mại Trung Quốc cũng nêu rõ mức thuế quan nói trên vi phạm các nguyên tắc của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), thể hiện một hình thức "chèn ép thương mại" kiểu mẫu, tạo ra mối đe dọa đối với an ninh kinh tế thế giới và mọi thước đo giá trị.

Trong thời gian qua, phía Trung Quốc liên tục lập luận theo kiểu chiến tranh thương mại gây tổn hại cho đà tăng trưởng toàn cầu và tìm cách kết hợp với khối Liên minh châu Âu cũng đang gặp phải những thách thức từ phía Mỹ.

Lần này, theo ông Cao Phong, Trung Quốc sẽ sớm thông báo tình hình cụ thể lên WTO và cùng các nước khác bảo vệ các cơ chế thương mại tự do và đa phương.

Tuy nhiên trong tuyên bố của mình, MOC cũng tái khẳng định cam kết của Bắc Kinh trong tiến trình cải tổ sâu rộng, không ngừng tăng cường chính sách mở cửa, tăng cường các quy định về quyền sở hữu trí tuệ và tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi cho các công ty nước ngoài đầu tư tại Trung Quốc. 

MOC cam kết cơ quan này sẽ tiếp tục đánh giá những tác động tiêu cực từ chính sách thuế mới của Mỹ và có biện pháp hữu hiệu hỗ trợ các doanh nghiệp bị ảnh hưởng.

TTO - Ngày 21-5, truyền thông Trung Quốc ca ngợi những tín hiệu tích cực trong việc giảm căng thẳng thương mại với Mỹ, khẳng định cả hai nước đứng trước cơ hội hợp tác cùng có lợi.