TTCT - Dù Christopher Columbus mang ớt từ châu Mỹ về châu Âu, nhưng người Bồ Đào Nha mới là những thương gia đầu tiên mang ớt đi khắp thế giới. Tác phẩm in thạch bản Chili Peppers (1987) của nghệ sĩ người Mỹ bản địa R. C. Gorman. Nguồn: RC Gorman Navajo Gallery Truyền thuyết Mexico kể rằng tổ tiên họ khi lần đầu tiên nếm thử quả ớt cay xè đã không nản lòng mà trái lại còn xem đó là món quà trời ban. Còn với dân châu Âu và nhiều phần còn lại của thế giới, thứ gia vị nóng bỏng này gắn với Christopher Columbus (1451-1506).Nhà thám hiểm người Ý này hóa ra thích đặt tên lung tung, hết nhầm châu Mỹ thành Ấn Độ đến nhìn trái ớt của dân bản địa mà bảo là tiêu. Công tội của Columbus trong chuyến thám hiểm Tân Thế Giới sau này được xét lại, nhưng cách (cố tình) đặt tên sai của ông ta thì mãi mãi chưa được sửa. Trong tiếng Anh, người bản địa châu Mỹ giờ vẫn là Indian, và quả ớt (Capsicum spp.) vẫn là chili pepper, dù nó chẳng họ hàng gì với pepper chánh hiệu, tức hạt hồ tiêu (Piper nigrum).Theo bài viết trên trang web của Bảo tàng thực phẩm Alimentarium (Thụy Sĩ), Columbus là người châu Âu đầu tiên khám phá ra quả ớt, trên hải trình "tìm ra" châu Mỹ. Ông tìm thấy loại quả này trên Hispaniola, một trong những hòn đảo lớn nhất vùng Caribê, ngày nay là Haiti và Cộng hòa Dominica.Người bản địa lúc đó đã ăn nhiều giống ớt khác nhau, thứ mà Columbus và thủy thủ đoàn chưa thấy bao giờ. Mà quả nào cũng cay nồng. Theo Atlast Obscura, nhà thám hiểm nảy ra ý tưởng: cứ gọi cái quả lạ lùng này là một loại tiêu, thứ mà giới quý tộc châu Âu đang say mê lúc bấy giờ. Không phải vô cớ mà ông làm vậy. Thoạt đầu, Columbus muốn tới Ấn Độ tìm tiêu (truyền thuyết kể rằng các hoàng gia Tây Ban Nha, khi tài trợ của chuyến đi, đã dặn: không có tiêu thì đừng quay về), thành ra thấy cái thứ cay cay, ông bèn gọi đó là tiêu để còn yên tâm giong buồm hồi cố quốc.Tất nhiên dân bản địa châu Mỹ, từ Mexico đến Bolivia và Peru và vùng Amazon, đã ăn ớt từ rất lâu trước khi một gã da trắng cùng tùy tùng đổ bộ. Trong quyển The evolution of crops plants xuất bản ở Anh năm 1976, Charles Bixler Heiser cho rằng người châu Mỹ bản địa có thể đã trồng ớt từ khoảng 5200 đến 3400 TCN, và ớt là một trong những thứ do con người gieo trồng sớm nhất ở châu lục này.Theo nghiên cứu của Đại học California, Davis (Mỹ), trong quá trình thuần hóa ớt, người xưa đã vô thức chọn hạt của những cây cho quả tốt nhất, cuối cùng hình thành nên 5 giống ớt chủ đạo có nguồn gốc châu Mỹ ngày nay: Capsicum annum, Capsicum chinense, Capsicum frutescens, Capsicum baccatum và Capsicum pubescens.Columbus chỉ có công đưa ớt đi xa khỏi lục địa quê nhà của nó. Biết được Vua Ferrando II xứ Aragón và Nữ vương Isabel I xứ Castilla đang khao khát hạt tiêu, Columbus trổ tài bơm thổi với thứ gia vị xa lạ này. Ông viết trong nhật ký hải trình năm 1493: thứ "tiêu" này giá trị hơn tiêu thường gấp nhiều lần (đúng chuẩn ngôn ngữ quảng cáo hiện đại - tốt hơn sản phẩm thông thường), chưa kể là dễ thu gom hơn cái thứ tiêu đen đắt đỏ kia.Thế mà khi dâng lên cho hoàng gia thì Columbus lại bị giội gáo nước lạnh. Theo Bảo tàng Alimentarium, giới quý tộc Tây Ban Nha bấy giờ chê "tiêu" này nồng quá. Quan trọng hơn là quả ớt sau đó dễ trồng, dễ kiếm, không phải mong mỏi đợi chờ những chuyến hàng từ xa xôi đến châu Âu qua con đường tơ lụa hay các hải trình gian nan. Dễ thế thì để cho dân đen dùng, quý tộc không chơi.Dù Columbus mang ớt từ châu Mỹ về châu Âu, nhưng "Bồ Đào Nha mới là những thương gia đầu tiên mang ớt đi khắp thế giới", theo bài viết trên tạp chí chuyên ngành nghiên cứu quốc tế YaleGlobal Online của Đại học Yale. Sức mạnh hàng hải của Bồ Đào Nha vào cuối thế kỷ 15, với việc vượt qua mũi Hảo Vọng và tới được Ấn Độ, đã mở đường cho quả ớt đến các châu lục mới.Tuy nhiên, bài viết lưu ý chưa rõ việc ớt có mặt ở Trung Quốc có là nhờ công người Bồ hay không. Các thương gia Ấn Độ và Ả Rập đã làm ăn buôn bán với Trung Quốc từ lâu trước khi những người châu Âu đến. Ngoài ra, các tỉnh nổi tiếng ăn cay như Hồ Nam và Tứ Xuyên thời trước kết nối với thế giới bên ngoài qua con đường tơ lụa chứ không phải các cảng biển.Quả ớt đã lan khắp thế giới như thế, nhưng không phải ở đâu nó cũng ăn sâu vào ẩm thực bản địa. Đó lại là một vấn đề khác, một câu đố chưa thể giải hoàn toàn của các nhà khoa học. Tags: Bồ Đào NhaQuả ớtChâu ÂuChâu Mỹ
Ứng cử HLV trưởng đội tuyển Ấn Độ: HLV Troussier 'đối đầu' HLV Park Hang Seo QUỐC THẮNG 07/07/2024 Theo thông tin từ tờ The Times of India (Ấn Độ), chiến lược gia người Pháp Philippe Troussier đã nộp đơn ứng cử và được xem là ứng viên sáng giá cho chiếc ghế HLV trưởng đội tuyển Ấn Độ.
Pha ghi điểm của Bích Tuyền lọt top 5 cú đập nhanh nhất thế giới? ĐỨC KHUÊ 07/07/2024 Tấm huy chương đồng tại FIVB Challenger Cup 2024 của tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam có công lớn của Nguyễn Thị Bích Tuyền.
Sơn Hải Riverside bị nêu nợ thuế gần 1.300 tỉ, Tập đoàn Sơn Hải nói 'không thỏa đáng' QUỐC NAM 07/07/2024 Tập đoàn Sơn Hải lên tiếng về khoản nợ thuế gần 1.300 tỉ đồng của Công ty TNHH Sơn Hải Riverside mà Cục thuế Quảng Bình vừa thông báo.
Khinh khí cầu chở 9 người bị lỗi kỹ thuật, hạ cánh khẩn ở Hà Nội HỒNG QUANG 07/07/2024 Khinh khí cầu chở 9 người phải hạ cánh xuống bãi đất trống gần tỉnh lộ 412 (Ba Vì, Hà Nội) do gặp lỗi kỹ thuật. Sự cố không gây thương vong.