Một giáo viên tiểu học ở TP.HCM viết nhận xét vào sổ liên lạc sau học kỳ I năm học 2014-2015 - Ảnh: N.Hùng

Không còn học sinh tiểu học khoe được học sinh giỏi hay xuất sắc, giấy khen không còn rập khuôn một mẫu mà được viết tay với những “hạng mục” khen thưởng khác nhau, giáo viên không còn vào điểm (trong học bạ, sổ liên lạc) mà phải viết nhận xét.

Đó là những thay đổi đáng kể sau học kỳ I năm học 2014-2015, học kỳ đầu tiên cả nước thực hiện thông tư 30 của Bộ GD-ĐT về đánh giá học sinh tiểu học.

Những áp lực thành tích thường thấy trước đây đối với học trò không còn. Tuy nhiên với thầy cô thì khác, hầu hết đều kêu oải, nhất là giáo viên bộ môn.

Phải làm cho xong nghĩa vụ

“Mặc dù chương trình học kỳ I đã kết thúc từ tháng 12 nhưng đến thời điểm này (cuối tháng 1-2015) tôi vẫn chưa làm xong sổ sách” - cô T., giáo viên dạy môn âm nhạc ở quận Phú Nhuận (TP.HCM), cho biết.

Năm nay cô T. giảng dạy 11 lớp với gần 400 học sinh: “Hằng tháng tôi phải hoàn thành 11 cuốn sổ theo dõi - đánh giá học sinh. Lớp nào có 35 học sinh còn đỡ, lớp nào trên 35 học sinh thì giáo viên phải canh, chỉnh trong Excel để có đủ danh sách tất cả học sinh, nhận xét từng em rồi in ra dán vào sổ cho đẹp (vì mẫu sổ này chỉ in 35 học sinh). Đến cuối học kỳ, tôi phải ghi nhận xét và ký tên vào gần 400 sổ liên lạc và gần 400 cuốn học bạ của học sinh, tổng cộng gần 800 cuốn sổ. Thời gian làm sổ sách thật sự là một áp lực đối với giáo viên bộ môn chúng tôi”.

Nhưng như thế vẫn còn nhẹ nhàng hơn nhiều giáo viên khác.

“Trường tôi sĩ số mỗi lớp 50 em, tôi dạy 16 lớp, đợt vừa rồi viết nhận xét và ký tên cho 1.600 cuốn sổ liên lạc và học bạ, ký đến mỏi tay luôn, rất oải. Ngay cả việc đánh giá bằng nhận xét hằng tháng thì giáo viên cũng không thể ngồi mà tư duy, viết nhận xét cho 1.600 học sinh được. Nói thật là chúng tôi có “ngân hàng lời phê”: cứ nhìn vào đó mà sao chép. Chỉ những em nào thật sự đặc biệt: hoặc có giọng hát rất tốt theo kiểu thiên phú, hoặc vẫn còn nói ngọng, phát âm chưa tròn vành rõ chữ tôi mới nhận xét thật sự” - một giáo viên dạy âm nhạc ở vùng ven TP.HCM thông tin.

Theo các giáo viên, vì quy định nên phải làm cho xong nghĩa vụ chứ đối với những môn học thiên về năng khiếu như âm nhạc, thể dục, mỹ thuật, kỹ thuật... thì không cần phải nhận xét hằng tháng.

Lý do: chỉ một số ít học sinh có năng khiếu thật, các em còn lại sẽ học để biết mà thôi. Việc ghi nhận xét như hiện tại đang gây áp lực rất lớn cho giáo viên: “Thời gian ấy đáng lẽ để cho giáo viên tư duy những phương pháp dạy học nhằm thu hút học sinh mới phải” - một giáo viên dạy mỹ thuật đề xuất.

Ở quận 9, để giảm bớt áp lực cho giáo viên bộ môn, có trường tiểu học đã kêu gọi giáo viên chủ nhiệm hỗ trợ giáo viên bộ môn trong việc làm sổ sách.

“Ngoài ra, tôi cũng nói với giáo viên là nhà trường không bắt buộc giáo viên phải ghi đầy đủ trong sổ theo dõi - đánh giá học sinh. Tuy nhiên, các giáo viên vẫn lo lắng và vẫn hoàn tất các loại sổ sách. Tôi có xem qua thấy các thầy cô nhận xét rất giống nhau, nếu không muốn nói là sao chép” - hiệu trưởng trường này tiết lộ.

Vẫn âm thầm chấm điểm

Tại Gò Vấp, Phòng Giáo dục - đào tạo quận có hẳn một “tổ tư vấn về thông tư 30” để hỗ trợ các trường trong quá trình thực hiện.

Thắc mắc của các trường chủ yếu liên quan đến vấn đề sổ sách mới, cách đánh giá với học sinh đặc biệt, cách xếp loại...

Cô K., hiệu phó một trường tiểu học tại quận này, cho hay: “Nói là không cho điểm học sinh nhưng thật ra giáo viên vẫn âm thầm chấm điểm và lưu vào sổ nháp của mình để theo dõi tình hình tiến bộ của học sinh. Còn trên vở không được chấm nhưng được nhận xét nên học sinh sẽ biết mình tốt ở đâu, sai ở đâu. Điểm mạnh của nhận xét là học sinh bớt áp lực, được giáo viên chỉ rõ lỗi của mình. Tất cả bài kiểm tra hay bài tập đều có trả bài, sửa bài theo hướng động viên, khuyến khích”.

Tuy nhiên, cũng theo hiệu phó này, công việc của giáo viên nặng hơn trước do có quá nhiều sổ sách.

Ngày thường ngoài nhận xét vào vở học sinh, giáo viên phải nhận xét trong sổ theo dõi chất lượng học tập. Công việc này càng đội lên nhiều vào dịp cuối học kỳ, khi giáo viên phải đánh giá vào sổ theo dõi lẫn sổ liên lạc và học bạ cùng một nội dung nhận xét (năng lực, phẩm chất, nhận xét từng môn) và vào sổ các điểm kiểm tra học kỳ.

Hiện ở quận Gò Vấp hầu hết trường tiểu học đều sử dụng các mẫu sổ mới của NXB Giáo Dục phù hợp với việc thực hiện thông tư 30 theo hướng “linh động”: lớp có trên 35 học sinh sử dụng hai cuốn (vì mỗi cuốn chỉ đủ ghi tên 35 học sinh theo chuẩn); học sinh lớp 4 và 5 dùng cuốn học bạ tiểu học màu cam 14 trang, từ lớp 1 đến lớp 3 dùng học bạ thường màu vàng dày 30 trang. Giáo viên chủ nhiệm có thêm phần đánh giá vào sổ chủ nhiệm.

Cô K. cho biết: “Trường đang lấy ý kiến giáo viên về việc xây dựng tiêu chí khen thưởng cuối năm học, thay vì đánh giá học sinh bằng danh hiệu như mọi năm cũng như xây dựng phương án sử dụng sổ điện tử để giảm bớt gánh nặng cho giáo viên. Trong dịp sơ kết học kỳ I tại quận vừa qua, nhiều trường cũng có ý kiến về gánh nặng sổ sách và đề nghị giảm tải theo hướng tích hợp các loại sổ hoặc dùng sổ điện tử”.

Bên cạnh đó, hiện vẫn còn một số giáo viên dùng con dấu để chấm điểm cho học sinh: dấu mặt cười, dấu bông hoa, dấu ngôi sao...

Theo giải thích của một giáo viên ở quận 1, “việc ghi nhận xét vào vở của học sinh chỉ cần thiết đối với một số trường hợp đặc biệt, chứ ghi nhận xét hoài, học sinh đọc sẽ rất chán. Thỉnh thoảng sau khi chấm bài của các em, tôi đóng cho các em một dấu mặt cười thì các em rất thích thú bởi biết như vậy là mình có tiến bộ, mình làm bài tốt”.