Thay vì bắt tay, hai ứng viên Đảng Dân chủ Joe Biden (trái) và Bernie Sanders hích khuỷu tay với nhau theo “trend” corona khi tranh luận trực tiếp - Ảnh: AP

Những người ủng hộ ông Sanders có lý do để lo lắng trước cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Dân chủ hôm nay 17-3. Thượng nghị sĩ bang Vermont có khả năng bị đối thủ Joe Biden bỏ xa hơn nữa trên đường đua vào vị trí đại diện cho cuộc bầu cử tổng thống năm nay.

Mất cơ hội

Sau khi bị ông Biden vượt lên, ông Sanders có cơ hội rất tốt để gỡ điểm trong mắt cử tri khi hai người tranh luận trực tiếp tay đôi lần đầu tiên hôm 16-3. Nhưng ông Sanders bị cho đã vuột mất thời cơ, và càng khiến nhiều người tin rằng ông Biden sẽ tiếp tục dẫn sâu tại bốn bang Arizona, Florida, Illinois và Ohio.

Vì nước Mỹ đang trong mùa dịch COVID-19, buổi tranh luận của hai ứng viên Dân chủ được diễn ra một cách đặc biệt. Tại trường quay của Đài CNN là khung cảnh vắng lặng, không có khán giả, không ai vỗ tay hay reo hò. Nó có vẻ thích hợp cho một cuộc đối đáp đủ sâu giữa hai chính trị gia lão luyện về chính sách của họ.

Nhưng rốt cuộc, giống như lời mỉa mai của Tổng thống Donald Trump - một người Cộng hòa, cuộc nói chuyện giữa hai ông lão 77 và 78 tuổi diễn ra... chán ngắt. Trên tờ báo Anh Guardian, cây bút Jill Filipovic nói thẳng: "Người Mỹ xứng đáng có một lãnh đạo. Thay vào đó họ lại chứng kiến một cuộc tranh cãi xấu hổ".

Ông Sanders bị nhận xét đã quá "lịch thiệp" với ông Biden và do vậy không thành công trong việc xoáy vào điểm yếu của đối thủ. Ngược lại, ông Biden thành thục với chiến thuật luôn tỏ ra đồng ý với mối quan tâm của ông Sanders, nhưng chọn cách tiếp cận khác.

Đây là cách thức có thể giúp ông Biden vừa thể hiện và kêu gọi sự đoàn kết của Đảng Dân chủ, vừa ít nhiều che giấu một sự thật rằng trong cuộc đua song mã này, tư duy của cả hai quá khác nhau. Nói như Guardian, có cảm giác hai người đang nói về hai thứ hoàn toàn tách biệt và không cùng tồn tại, dù họ đứng cùng sân khấu.

Đó là lý do sau màn tranh luận này, một chi tiết gần như chẳng liên quan gì tới chuyện chính sách cụ thể đã xuất hiện theo một cách rất... Dân chủ: ông Biden hứa nếu đắc cử sẽ bổ nhiệm nữ phó tổng thống đầu tiên.

Nhân tố COVID-19

Ông Sanders không hề bỏ cuộc. Người đàn ông được xem như "Robin Hood" trên chính trường Mỹ này vẫn đứng về phía người nghèo, người lao động và tiếp tục thúc đẩy chính sách cải cách chăm sóc y tế toàn dân mà ông từng đề cập khi thất bại năm 2016. Nhưng giấc mơ của ông Sanders có khả năng tàn lụi vì... COVID-19.

Chính sách y tế trở thành tâm điểm trong cuộc tranh luận giữa hai ông Sanders và Biden vừa qua. Virus corona đang gây sợ hãi cho nước Mỹ, và đây là lúc người ta nghi ngờ hệ thống y tế Mỹ, từ đó ủng hộ "Medicare for all" (Chăm sóc y tế cho mọi nhà) của ông Sanders? Có vẻ ngược lại.

"Medicare for all" đồng nghĩa Chính phủ Mỹ sẽ điều hành một hệ thống bảo hiểm công và tư duy nhất. Nhưng trong khi đã có một số nghiên cứu cho thấy "Medicare for all" của ông Sanders sẽ tiết kiệm chi phí đáng kể về lâu dài, nhiều ý kiến lo ngại nó sẽ mang tới chi phí tài chính to lớn để thực hiện lúc này.

Và trong bối cảnh virus corona đang tấn công nước Mỹ, ông Biden lại rất có thể sẽ thắng vì tập trung vào các giải pháp ngắn hạn, điểm trúng tâm lý lo sợ rất thời sự của dân Mỹ. Đó là lý do tại sao vài ngày nay xuất hiện một số bài viết trên truyền thông Mỹ và Anh cũng ca ngợi single-payer healthcare của Đài Loan, trong khi ông Biden tại cuộc tranh luận đã nhanh chóng dùng nước Ý làm ví dụ để bác bỏ. 

Single-payer health care là bảo hiểm y tế được chi trả theo cơ chế một nguồn, bởi một cơ quan hành chính duy nhất, từ một nguồn quỹ duy nhất. "Các anh có hệ thống tương tự tại Ý. Nó không hiệu quả. (Tình hình COVID-19) không can hệ gì tới Medicare for all. Nó không phục vụ giải quyết vấn đề chút nào hết", ông Biden chỉ ra.

Để tìm thấy điểm đáng tranh luận hiếm hoi sau một cuộc tranh luận "chán ngắt" như vậy, rõ ràng người Mỹ có thể thấy được quan điểm tiếp cận vấn đề trực diện ở ông Biden, và quan điểm tính toán cho tương lai xa hơn ở ông Sanders.

Ông Sanders đã được đánh giá rất cao bên Đảng Dân chủ lần này. Nhưng tình hình COVID-19 có thể là nhát kiếm chí mạng vào những tính toán của ông cũng như giấc mơ "chăm sóc y tế cho mọi nhà" mà chính trị gia "Robin Hood" này ấp ủ.

Bầu cử sơ bộ Mỹ: Ông Bernie Sanders dẫn đầu trong Đảng Dân chủ

TTO - Ứng viên tổng thống Mỹ Bernie Sanders giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Dân chủ tại bang New Hampshire, trong khi đối thủ Pete Buttigieg theo sau sát nút.