Phóng to

Con gà trống - tranh của họa sĩ Thành Chương

Trong những bộ sưu tập tranh dân gian có trên mười bức tranh gà rất đẹp (và có khá nhiều tranh có hình ảnh chú gà). Và một điều cần chú ý: trong số tranh này, ngoài bức tranh diễn tả tình mẫu tử thì phần lớn đều vẽ gà trống.

Theo nhà nghiên cứu mỹ thuật Huỳnh Hữu Ủy, có một nguyên nhân sâu xa: dán tranh gà trước cửa cũng là một loại bùa “trấn môn” để xua đuổi tà ma, vì vậy khi chú gà trống cất tiếng gáy, bình minh thức dậy, ma quỉ phải chạy về bóng tối.

Do vậy hình ảnh chú gà trống trong tranh bao giờ cũng sắc màu sặc sỡ, hùng tráng, mỏ khỏe, cựa dài, chân sải bước mạnh mẽ... Có thể điểm qua một số bức tranh gà

Phóng toCon gà trống: tượng trưng cho sự bất khuất không sợ kẻ thù, đồng thời nó cũng biểu hiện một đức tính cao quí là chữ tín - hằng ngày nó gáy canh không bao giờ sai. Gà trống là bạn của dân quê, nó đánh thức mọi người dậy đúng giờ khắc để lo việc làm ăn.

Phóng toThần táoThần Táo (có hình ảnh chú gà): đây là ba vị thần gắn bó mật thiết với mỗi gia đình Việt Nam. Hằng năm thần Táo lên báo cáo Thiên đình về chuyện buồn vui, giàu nghèo của mỗi gia đình mà họ ngự trị. Bức tranh diễn tả cảnh sung túc dưới sự che chở của thần Táo. Trong đó, các loài gia súc phát triển sung túc khỏe mạnh, chú gà vẫn là một biểu tượng rất đẹp

Phóng toEm bé ôm gàEm bé ôm gà: trong những bức tranh gà nổi tiếng của tranh dân gian Đông Hồ, tranh Em bé ôm gà có thể được xem là một biểu tượng đặc trưng, quen thuộc được trưng bày nhiều nhất vào dịp tết. Nó là hình ảnh tượng trưng cho hạnh phúc, dồi dào, ấm no, thịnh vượng của ngày xuân.

Đàn gà mẹ con: tượng trưng cho sự phúc đức đa đinh. Và đây cũng nói lên một cảnh sinh hoạt của người dân đồng quê: nuôi gà. Bức tranh lại còn tượng trưng cho tình thương mẹ con: gà mái mẹ ấp ủ đàn con, sẽ vì đàn con mà chống lại bạo lực.

Phóng toGà đànGà đàn: bố cục gần giống với tranh Đàn gà mẹ con. Tuy nhiên, nơi đây có cả gà trống và gà mái. Gà trống trông oai phong lẫm liệt, đảo mắt nhìn về phía trước cảnh giác những điều bất trắc. Gà mái dáng điệu cần cù, miệt mài bới thóc cho những chú gà con vô tư lự. Bức tranh nói lên một cuộc sống gia đình ấm no và hạnh phúc.

Phóng to

Đàn gà mẹ con

Qua tiến trình lịch sử, dù biết bao vật đổi sao dời, con gà trong tranh dân gian vẫn không ngừng vươn mình gáy vang hòa nhập với sự phát triển nghệ thuật đương đại. Điều này có thể gặp ở tranh gà của họa sĩ Thành Chương với bố cục rất phóng túng, nhưng vẫn hết sức gần gũi những đường nét của chú gà một thuở tết xa xưa...