Một trại sản xuất mật ong manuka ở Hamilton, New Zealand - Ảnh: NYT

Manuka là một loài cây bụi mọc hoang ở New Zealand và Úc, hoa của nó đẹp nhưng mật còn quý hơn, được xem là loại thần dược dành cho sắc đẹp và sức khỏe. Manuka là từ có nguồn gốc từ tiếng thổ dân Maori.

Thương hiệu mật ong manuka giá trị đến mức các nhà nông New Zealand nộp đơn ra tòa đòi độc quyền sử dụng, tương tự như cách người Pháp đòi sở hữu rượu Champagne (chữ C viết hoa). Họ nói chỉ có xứ đồng xanh New Zealand là bảo đảm làm ra loại mật manuka tinh túy nhất. 

Nhưng nông dân Úc không chịu. "Với chúng tôi, đó chẳng khác nào cú đá vào bụng" - ông Bert Seagrave, người nông dân Úc nuôi 4.200 tổ ong ở bang New South Wales, mô tả. Nếu mất quyền gắn nhãn manuka, ông sẽ thiệt hại nửa triệu đôla mỗi năm.

Mật ong manuka có giá trung bình 100 USD/500gr, loại cao cấp thậm chí mắc hơn. Vị nó bùi hơn mật ong thường, dù với cái giá đó ít người dám mua để quẹt lên bánh mì ăn sáng.

Các nhà sản xuất New Zealand đã cố đăng ký thương hiệu manuka ở nhiều nơi bao gồm Anh, Liên minh châu Âu, Mỹ, Trung Quốc... vì họ cho rằng người Úc bán sản phẩm kém chất lượng hơn.

Một con ong đậu trên khóm hoa manuka ở New Zealand - Ảnh: NYT

Tranh cãi xoay quanh việc mật ong được thu hoạch từ loài cây nào. Ở New Zealand chỉ có một giống duy nhất tên khoa học là Leptospermum scoparium, gọi tắt là cây manuka; còn ở Úc, dân New Zealand cho rằng có đến hàng chục loài khác nhau thuộc cùng một chi.

"Nó giống như gộp chung quả hạnh nhân và quả mơ rồi gọi chúng là quả mận" - ông Tony Wright, giám đốc marketing của Comvita, một trong những nhà sản xuất mật manuka lớn nhất New Zealand, so sánh.

Các phẩm chất của mật manuka đặc biệt đến mức người New Zealand tạo ra một hệ thống đánh giá riêng dành cho nó gọi là Unique Manuka Factor.

Nhưng người Úc nói mấy gã láng giềng đang cố tách bạch những thứ vốn không có điểm khác biệt. Họ lập luận cây manuka Úc thuộc chi Leptospermum gần với cây manuka New Zealand đến mức chẳng thể phân biệt, bằng chứng là cách đây 65 triệu năm, Úc và New Zealand là một dải đất nối liền với những chủng loài cây giống hệt nhau.

Và tất nhiên, sau tất cả mọi tranh luận còn có yếu tố đồng tiền. Ngành công nghiệp mật ong manuka của New Zealand trị giá khoảng 220 triệu USD mỗi năm, và người ta muốn kiếm 700 triệu USD trong vài năm tới.

Cạnh tranh từ Úc là một phần, hiện nay cây manuka đã bắt đầu được trồng ở Tây Ban Nha, Serbia, Ý, Trung Quốc... Nông dân New Zealand có lý do lo sợ sản phẩm giá rẻ, kém chất lượng sẽ tràn ngập thị trường.

"Tôi cho rằng thật lố bịch khi hai quốc gia được trời ban cho một sản phẩm tuyệt vời như thế lại dắt nhau ra tòa và làm xấu cái tên manuka. Chúng ta nên dùng số tiền kiện tụng đó cho nghiên cứu khoa học, tìm cách làm ra nhiều mật ong hơn" - ông Tom Walters, viện trưởng Viện Nghiên cứu Maori ở New Zealand, nhận xét.

Video: Thú vị và mạo hiểm nghề săn mật ong từ vách núi TTO - Dân làng từ Bhujung của vùng Katmandu (Nepal) bắt tay vào việc săn mật ong trên một vách núi cao chót vót. Họ bất chấp cái chết để thu thập thứ “vàng lỏng” kia. Đó là một nghề truyền thống được giữ gìn đến nay.

Săn mật ong trên những ngọn cây chọc trời ở Malaysia TTO - Công việc chỉ bắt đầu vào lúc trời tối. Chỉ cần quan sát tốt, thêm một chút may mắn và nhớ cầu nguyện trước khi leo lên những thân cây cao bằng tòa nhà 20 tầng, họ có thể thu được một trong những loại mật ong đắt nhất thế giới.

Thực hư mật ong uống với sữa đậu nành gây chết người TTO - Thông tin một số loại thực phẩm khi ăn chung với nhau gây chết người, ung thư, ngộ độc… trên một số diễn đàn thời gian gần đây làm nhiều người lo lắng. Thực hư chuyện kết hợp ra sao?