1. Paul Giamatti (Sideways)

Sideways luôn nằm trong danh sách bình chọn những phim hay nhất thế kỷ 21, và điểm sáng diễn xuất thuộc về Paul Giamatti.

Đáng tiếc thay năm đó có quá nhiều tài tử ấn tượng cùng cạnh tranh như Johnny Depp, Clint Eastwood; hay Leonardo DiCaprio và Jamie Foxx (thắng) đều thủ vai những nhân vật có thật - ưu tiên số một của Viện hàn lâm.

Với Miles Raymond trong Sideways - anh nhà văn triển vọng nhưng kém may đang vật lộn với bế tắc cuộc đời và cả việc nhận ra bao năm nay bản thân đi chệch hướng..., Paul Giamatti đã lột tả tinh túy của nét diễn bi hài trào phúng không thua gì Johnny Depp trong Finding Neverland, thậm chí còn truyền cảm hứng mạnh mẽ hơn.

2. Kirsten Dunst (Melancholia)

Trở lại sau một thời gian vắng bóng, Dunst gây ấn tượng khi vứt bỏ chiếc áo thanh lịch đoan trang, để vào vai cô dâu trầm cảm trong tác phẩm về ngày tận thế Melancholia.

Lột tả những cung bậc phức tạp với nhiều ẩn ức, Justine của Dunst giúp cô mang về giải Ảnh hậu Cannes, khởi đầu cho chương hai trong sự nghiệp làm nghề ở Hollywood.

Không phải vì tai tiếng của đạo diễn Lars Von Trier khi ông phát biểu "cà chớn" tại buổi ra mắt Melancholia mà chính thể loại phim, dạng nhân vật đã cản trở Dunst vượt qua bức tường bảo thủ và cố hữu Oscar vốn chiếm lượng thành viên già cỗi và thích đề cao những giá trị cổ điển hơn phá cách.

3. Ralph Fiennes (The Grand Budapest Hotel)

Không khó để nhận thấy hầu hết những vai diễn tâm lý chính kịch (Drama) thường là điểm cộng đối với Oscar, thay vì một vai hài kịch (Comedy) mà lại là dạng vai hài hước thuần túy, không có nhiều biến động nội tâm.

Đó cũng là ví dụ dành cho Ralph Fiennes khi anh thủ diễn vai một chàng quản gia khách sạn khó tính trong tác phẩm giành 4 giải Oscar năm 2015.

Từng giành hai đề cử với hai phim bi kinh điển (Schindler’s List, The English Patient) chứng tỏ dù Ralph Fiennes có đạt tới cảnh giới diễn mà như không, thì vai hài vẫn thua thiệt so với vai bi.

4. Naomi Watts (Mulholland Drive)

Ở thời điểm hiện tại minh tinh người Úc có hai đề cử nhưng đều không dành cho vai diễn hay nhất của cô: Diane Selwyn hay Betty của một trong hai bộ phim hay nhất thế kỷ 21.

Mức độ phức tạp trong tâm lý của Diane hay Betty cũng như bộ phim: khiến người ta choáng váng nhưng cũng đồng thời thán phục.

Đảm nhận một vai hai nhân cách khó "ăn", Naomi chứng tỏ năng lực dồi dào và mẫn cảm tinh tế không thua kém bất kì người chiến thắng Oscar nào.

Thế nhưng một phim khó xem (đến bây giờ vẫn còn tranh cãi) thì thật khó cho một diễn viên còn rất mới lúc đó tạo được niềm tin. Oscar chắc hẳn sẽ rất tiếc vì đã để lọt sổ Naomi Watts năm đó!

5. Samuel L. Jackson (The Hateful Eight)

Là tài tử da màu gạo cội, được cả Hollywood tôn trọng và dù đã xấp xỉ 70 nhưng Samuel vẫn miệt mài trên phim trường, đơn cử là The Hitman's Bodyguard mới công chiếu tuần trước.

Lịch quay dày đặc là thế nhưng dường như ông kém duyên với tượng vàng, bộ phim giúp ông được đề cử là Pulp Fiction đã ra đời cách đây gần 20 năm!

Trong The Hateful Eight, Samuel tái hợp đạo diễn thân quen Quentin Tarantino và được giao một vai gai góc - gã săn tiền thưởng Marquis máu lạnh, vô cùng đáng sợ.

Thế nhưng nghệ thuật đỉnh cao của Samuel không chỉ là ánh mắt hằn học, tiếng thét lớn mà ở cả những khoảnh lặng rùng mình mà ông đem đến cho vai diễn.

Có thể phim quá dài và không PR đúng cách? Cũng có thể với Samuel L. Jackson, Oscar chỉ là chuyện nhỏ?

6. Kristen Stewart (Clouds of Sils Maria)

Đến hiện tại, Kristen vẫn nắm giữ kỷ lục là diễn viên Mỹ đầu tiên ẵm tượng César của Pháp nhờ vai phụ trong bộ phim tâm lý tình cảm do Olivier Assayas đạo diễn.

Thành công từ nhân vật cô trợ lý Valentine tưng tửng nhưng nhạy cảm bên cạnh đàn chị Juliette Binoche, Kristen Stewart còn được Olivier Assayas mời đóng hẳn vai chính trong Personal Shopper.

Vào thời điểm cạnh tranh Oscar năm 2015, Kristen cũng nhận được một số sự ủng hộ từ Variety, Total Film nhưng đa phần mọi người vẫn còn chưa dẹp bỏ ý nghĩ Kristen chỉ là "bình hoa di động" vô hồn bước ra từ loạt phim Twilight kém cỏi.

Chính vì thế, nỗ lực bước lên hàng ngũ diễn viên thực lực của Kristen vẫn còn ở phía trước...

7. Andy Serkis (The Lord of the Rings)

Nếu như ai đó nói rằng thể hiện của tài tử người Anh Andy Serkis trong Rise of the Planet of the Apes đáng được đề cử Oscar thì họ đã quên Andy từng biểu diễn tuyệt vời thế nào trong loạt bom tấn The Lord of the Rings!

Sẽ thật thiếu sót khi bỏ qua tài năng của anh chỉ vì lớp trang điểm công nghệ, vì không có biểu cảm tinh tế và kỹ thuật hóa thân khác biệt (đóng vai khỉ, đóng vai phù thủy...) thì rõ ràng những bộ phim có Andy Serkis tham gia sẽ... nhạt như nước ốc. 

Trong khi vô số ngôi sao Hollywood e dè công nghệ mo-cap ghi hình chuyển động, thì Andy cho thấy ông là tài tử thượng thặng bị Oscar bỏ quên!

8. Géza Röhrig (Son of Saul)

Một tác phẩm khác biệt về chiến tranh thế chiến thứ 2 cũng sẽ cho ra nhân vật có góc nhìn chẳng phim nào khai thác được, như Géza Röhrig trong vai tù binh phải đấu tranh tâm lý để có thể chôn cất con trai bé nhỏ của mình theo nghi thức Do Thái. 

Mọi cảm xúc bị nuốt trọn vào lòng, tưởng dễ mà khó, người xem như nghẹt thở khi chứng kiến hành trình điên loạn của Géza Röhrig trên màn ảnh.

Có thể lý do Géza Röhrig trượt đề cử vì Son of Saul mạnh về yếu tố đạo diễn, hơn nữa lại là phim nói tiếng nước ngoài và hãng phát hành Mozinet gần như không có bất kì chiến dịch tranh giải cho Géza Röhrig. 

Trước các ứng viên Hollywood sáng giá như Eddie Redmayne, Matt Damon... thì rõ ràng Géza chỉ là kẻ xa lạ!

9. Michelle Williams (Wendy and Lucy)

Có lẽ vì là phim độc lập, không quảng cáo rầm rộ mà Wendy and Lucy lọt thỏm giữa rạp chiếu bóng, chỉ được một bộ phận nhỏ tín đồ mê phim săn lùng và khen ngợi. 

Câu chuyện của Wendy and Lucy thú vị song không gây sốc và lấy nước mắt như phim độc lập nổi tiếng gần đây là Room nên Michelle Williams không thể khắc tên trên bảng đề cử.

Điều đọng lại trong Wendy and Lucy là hình ảnh cô gái trẻ Wendy lang thang với chú chó đi tìm việc làm, rồi thất bại rồi chia ly đôi ngã. 

Cả phim được nữ đạo diễn Kelly Reichardt giữ tinh thần nhẹ nhàng, tinh tế, không thật sự cao trào nhưng lại gây ám ảnh. Dù không thể tiếp cận Oscar, nhưng sau phim này Michelle Williams và đạo diễn Kelly còn làm chung hai phim nữa.

10. Taraji P. Henson (Hidden Figures)

Với một năm cạnh tranh khốc liệt như 2016 thì lý do mà Taraji P. Henson trượt đề cử cũng khá dễ hiểu, bất chấp Hidden Figures là phim hài ăn khách hiếm hoi trong danh sách Top 10 phim hay nhất năm. 

Ngoài ra, Hidden Figures chiếu khá muộn còn các đối thủ của Taraji P. Henson thì đã lên kế hoạch tiếp thị phim lẫn vai diễn từ mấy tháng trước đó.

Thêm một lý do để Taraji mất đề cử là vì kịch bản phim xoay quanh cả ba nữ chính trong đó cả hai bạn diễn của cô là Octavia và Janelle đều tỏa sáng ngang ngửa nhau. 

Họ là ba người phụ nữ da màu vật lộn trong thế giới kỳ thị, phân biệt chủng tộc... của một nước Mỹ hưng thịnh, phát triển khi đó.