Nhà thơ - Ảnh: MINH TỰ

Tuyệt phẩm của Trần Vàng Sao được sáng tác vào tháng 12-1967 khi ông đang ở trên chiến khu đầu nguồn sông Hương.

Bài thơ này đã được nhiều thế hệ người Việt đọc, chép, lưu truyền cho nhau, được in trong rất nhiều sách và tuyển thơ, và được chọn là 100 bài thơ xuất sắc nhất Việt Nam thế kỷ 20.

PGS.TS Hồ Thế Hà, giảng viên khoa ngữ văn Trường ĐH Khoa học Huế, nhận định: "Bài thơ này là sự hóa giải cho chính nhà thơ và cho mọi người về một tình yêu có sức ám ảnh lớn: tình yêu Tổ quốc.

là điển hình cho phong cách thơ Trần Vàng Sao". Vì vậy, nhiều người cho rằng nếu chọn một bài của Trần Vàng Sao thì chắc chắn phải là Bài thơ của một người yêu nước mình. Người đọc có thể chia sẻ với nhận định đó qua đoạn kết của bài thơ:

...Đất nước này còn chua xót

Nên trông ngày thống nhất

Cho bên kia không gọi bên này là người miền Nam

Cho bên này không gọi bên kia là người miền Bắc

Lòng vui hôm nay không thấy chật

Tôi yêu đất nước này chân thật

Như yêu căn nhà nhỏ có mẹ của tôi

Như yêu em nụ hôn ngọt trên môi

Và yêu tôi đã biết làm người

Cứ trông đất nước mình thống nhất.

Một bức tranh vẽ Bồ Đề Đạt Ma của Trần Vàng Sao

Không chỉ giới văn nghệ mà hầu như rất nhiều người, khắp ngoài Bắc trong Nam và cả nước ngoài đều yêu mến ông. Khi chưa gặp, họ yêu ông vì những câu thơ "yêu nước mình" bao la và da diết. Khi gặp con người ấy rồi càng yêu hơn bởi tính cách hồn nhiên, trong sáng, giản dị và quá lương thiện.

Gặp ai ông cũng hồn nhiên cười nói chuyện trò, hát hò, uống rượu và đọc thơ, những câu thơ tiếu lâm ứng khẩu: Khi say đừng có đi mô / Lỡ ra ăn nói hồ đồ họ khinh / Thôi thì cứ ngồi một mình / Ngó cây ngó cối mần thinh ngó trời.

Cốt cách thiện lương của ông cô đặc trong bài thơ Người đàn ông 43 tuổi nói về mình đăng trên tạp chí Sông Hương năm 1988: Tôi tuổi Tỵ / năm nay bốn mươi ba tuổi / thường không có một đồng trong túi /... một hai ba giờ sáng thức dậy ngồi vác mặt ngó trời nghe chó sủa / miếng nước trà mốc nguội có mùi bông lài rát cổ / cũng không có chi phiền. - Ảnh: Minh Tự

Ông hồn nhiên kể chuyện, từ chuyện làm kháng chiến đến chuyện làm thơ, làm người. Nhìn ông cười nói nhẹ tênh, không ai nghĩ rằng con người ấy đã trải qua một cuộc đời chìm nổi truân chuyên.

Nhà thơ Trần Tuấn (Đà Nẵng) cho rằng ông đã đạt đạo và gọi ông là "Vĩ Dạ Đạt Ma". Những năm cuối đời, ngoài niềm vui làm thơ, ông còn vẽ tranh và nổi tiếng với tranh vẽ về thiền sư Bồ Đề Đạt Ma.

Ông vẽ bằng bút chì, mực tàu, trên mặt sau những tờ lịch cũ, những thứ đồ vật đã bỏ đi. Tranh rất đẹp, nhưng xin không cho, mua không bán, dù nhà quá nghèo. "Phật mà làm răng xin cho mua bán được bây!".

Nhà thơ Trần Vàng Sao - Ảnh: Minh Tự

TTO - Nhà thơ Trần Vàng Sao - tác giả của thi phẩm 'Bài thơ của một người yêu nước mình' - đã trút hơi thở cuối cùng lúc 14h45 phút ngày 9-5.