Phóng to

Ông Nguyễn Thanh Tường - giám đốc Công ty du lịch Bồ Đề - giới thiệu tour với khách, trong khi Sở VH-TT&DL TP.HCM khẳng định công ty này không có chức năng tổ chức, bán và quảng cáo tour quốc tế - Ảnh: Thuận Thắng

Không khó để tìm được một công ty du lịch không có giấy phép kinh doanh lữ hành quốc tế nhưng vẫn treo biển, quảng cáo giới thiệu, thậm chí là đã tổ chức tour du lịch nước ngoài.

Công ty một nhân viên

Trụ sở Công ty du lịch Bồ Đề nằm ngay mặt tiền đường Lũy Bán Bích (P.Tân Thành, Q.Tân Phú, TP.HCM), phía trước có dán các dòng chữ quảng cáo bán tour du lịch to đùng. Đẩy cửa bước vào, đập vào mắt chúng tôi là phòng làm việc lọt thỏm trong khoảng diện tích 3,5 x 3,5m, vốn là chỗ để xe máy của gia chủ. Duy nhất chỉ có cô nhân viên ngồi trước màn hình máy tính, hai bàn làm việc xếp thành hình chữ L bằng ván MDF đã tróc nhiều lớp dán bên ngoài.

Nhìn quanh văn phòng công ty chẳng thể nào tìm thấy chương trình tour cho khách tham khảo. Thay vào đó là các tạp chí, mấy cuốn danh bạ điện thoại dày cộp màu vàng phủ kín bụi. Bảng chấm công nhân viên tháng 6 dán trên tường chỉ có duy nhất một nhân viên tên Thi được chấm công, tên hai nhân viên kia trống trơn. Đang nói chuyện thì cửa ngăn văn phòng công ty và nhà chủ mở ra, một bé trai chừng 4-5 tuổi chạy ra ngồi chơi luôn ở văn phòng. Cô nhân viên cười cho biết nhà giám đốc công ty ở đây luôn.

Cô nhân viên đon đả cho biết công ty đã nhiều lần tổ chức tour đi Phnom Penh - Siem Reap (Campuchia), sắp tới sẽ tổ chức tour khởi hành dự kiến vào ngày 4 hoặc 6-7 với giá 3,25 triệu đồng/khách. “Nếu khách đăng ký đủ sớm thì sẽ khởi hành ngày 4-7, còn thiếu khách thì chờ thêm hai ngày sau mới đi” - nhân viên này nói. Khi chúng tôi hỏi tour đi Thái Lan thì cô yêu cầu để lại thông tin và sẽ gọi điện thoại lại vì công ty không tổ chức tour đi Thái Lan mà nhờ công ty bạn tổ chức.

Đầu giờ chiều, qua điện thoại cô cho biết đối tác là Công ty Việt Cam sẽ tổ chức tour đi Thái Lan với giá 430 USD/người nếu đi trước tháng 7-2013 hoặc 389 USD/người nếu đi vào ngày 4-7. “Tụi em tổ chức nhiều tour lắm rồi, anh yên tâm đi. Anh báo sớm để em đặt chỗ tốt nhé” - cô này nói.

Vòng sang phường Tây Thạnh, Q.Tân Phú, chúng tôi tìm đến Công ty du lịch Niềm Tin Việt nằm ngay mặt tiền đường Trường Chinh. Bên trong, ba nam nhân viên đang cắm cúi nhìn vào màn hình máy tính, trước mặt họ là mấy hóa đơn thanh toán tiền đặt phòng của một khách sạn ở Phú Quốc. Hì hục lục tìm trong máy tính một lát, hai anh nhân viên cuối cùng cũng in ra cho chúng tôi hai chương trình tour đi Campuchia và Thái Lan.

Tour đi Thái Lan 6 ngày 5 đêm được công ty này bán giá 8,35 triệu đồng/người. “Ngày nào cũng có tour đi Thái Lan nhưng anh phải báo trước 10 ngày để đặt chỗ vì có ngày cũng hết chỗ trên máy bay. Còn tour đi Campuchia khởi hành hằng tuần vào thứ năm” - một nhân viên cho biết.

Phóng to

Công ty du lịch Khoảnh Khắc Đẹp (Good Time Travel) không nằm trong danh sách được phép tổ chức tour đi nước ngoài nhưng vẫn bán tour du lịch quốc tế - Ảnh: T.T.D.

Chức năng một đằng, quảng cáo một nẻo

Để tìm hiểu thêm, chúng tôi lên mạng Internet gõ dòng chữ “tour giá rẻ”, hàng loạt tên công ty, website của công ty du lịch tràn ra... Các công ty này đều có giá cả, chương trình tour quốc tế, quốc nội rõ ràng, có cả mục thông tin phản hồi qua điện thoại...

Trả lời chúng tôi qua điện thoại, cô nhân viên tên Oanh, phụ trách tour du lịch nước ngoài của Công ty Good Time Travel (Mai Thị Lựu, Q.1) cho biết công ty sẽ tổ chức tour đi Campuchia khởi hành thứ năm hằng tuần với giá 3,759 triệu đồng/người, đi Thái Lan 6 ngày 5 đêm ở khách sạn 3 sao khởi hành ngày 27-6 giá 9 triệu đồng/người. “Không đủ khách thì tụi em gom lại cho đủ rồi tổ chức đi, còn đủ khách thì tụi em sẽ tự tổ chức, công ty em tự làm tour đi Thái Lan này nhiều lần rồi”.

Trao đổi với chúng tôi, cô nhân viên tên Thúy, chuyên phụ trách tour quốc tế Công ty du lịch Tuổi Trẻ (Bàu Cát 3, Q.Tân Bình), cho biết: “Tour Campuchia đơn giản lắm, bên em thành lập mười mấy năm rồi và tự tổ chức tour Campuchia rất nhiều lần, cả khách đoàn lẫn khách lẻ. Hằng tuần khởi hành vào thứ năm và thứ bảy với giá 3,59 triệu đồng/người, có bảo hiểm mua của Công ty Chartis với mức bồi thường tối đa 210 triệu đồng”. Thực tế, công ty bảo hiểm này đã đổi tên từ giữa tháng 12-2012 mà cô nhân viên này vẫn không biết. Liên hệ với Công ty bảo hiểm AIG (trước đây là Chartis), họ phản hồi là chưa có tên công ty du lịch này trong hệ thống khách hàng.

Chúng tôi chọn ra ngẫu nhiên chín công ty đang bán tour nước ngoài trên Internet và gửi cho phòng lữ hành của Sở VH-TT&DL TP.HCM nhờ kiểm tra thì được biết cả chín công ty này đều vi phạm, đặc biệt không có chức năng bán và tổ chức tour du lịch nước ngoài. Nguồn tin này cũng khẳng định Công ty Niềm Tin Việt chỉ mới đủ điều kiện kinh doanh lữ hành nội địa nhưng đã đứng tên trên hợp đồng mua bảo hiểm cho một đoàn khách du lịch sang Thái Lan từ ngày 12 đến 16-3 với trị giá phí bảo hiểm là 150 USD cho số tiền bảo hiểm lên đến 190.000 USD.

Phó chủ tịch Hiệp hội Du lịch VN kiêm chủ tịch Hội Lữ hành VN Vũ Thế Bình, người có 12 năm là vụ trưởng Vụ Lữ hành Tổng cục Du lịch VN, cho biết thị trường du lịch nước ngoài vô cùng bát nháo. Hầu hết các công ty này, theo ông Bình, đều “ăn cắp chương trình tour của công ty khác lắp ghép vào thành chương trình tour của mình và bán cho khách”.

Theo ông Bình, năm 2012 thanh tra ngành du lịch đã thanh tra Câu lạc bộ lữ hành Hà Nội phát hiện hầu hết thành viên không có giấy phép lữ hành quốc tế. Nhóm doanh nghiệp này sau đó buộc phải giải tán nhưng lại lập thành một câu lạc bộ mang tên khác để trốn luật và tiếp tục tổ chức tour du lịch đi nước ngoài.

Buôn nước bọt, lợi nhuận khủng

Giấy phép lữ hành nội địa tất nhiên chỉ cho phép các công ty bán tour nội địa, tuyệt đối không được xây dựng sản phẩm, bán tour du lịch quốc tế nhưng các công ty này vẫn làm vì lợi nhuận thu được quá lớn. Chỉ cần khách chọn đóng tiền họ sẽ “bán” ngay sang cho công ty khác, nhận hoa hồng. Giá “bán” hiện nay trung bình 15-25 USD/khách, riêng tour đi Campuchia là 10 USD/khách. Tour giá càng cao, lợi nhuận này càng lớn. Công ty nhận thực hiện tour (thường là có giấy phép) chỉ kiếm được 5-7 USD/khách.

Khách sẽ được chuyển cho công ty tổ chức tour bằng văn bản được gọi là “biên bản bàn giao khách”. Chính vì kiếm tiền quá dễ dàng nên số lượng công ty mở ra ngày càng nhiều và công ty nào cũng chăm chăm tổ chức tour du lịch quốc tế.

Ông Nguyễn Thanh Tuấn - phó giám đốc Công ty du lịch Việt Cam - khẳng định Công ty du lịch Bồ Đề không được công ty của ông ủy quyền để làm đại lý hay bán tour du lịch nước ngoài. “Có thể vì lý do nào đó bên Bồ Đề biết lịch khởi hành của chúng tôi nên gom khách và chuyển cho chúng tôi nhận hoa hồng” - ông Tuấn nói.

Đại diện Sở VH-TT&DL TP cho biết số lượng công ty có giấy chứng nhận kinh doanh, trong đó có chức năng kinh doanh du lịch, do Sở Kế hoạch - đầu tư TP cấp có thể lên đến hàng ngàn doanh nghiệp nên rất khó để kiểm tra, phát hiện. Nhiều công ty có giấy chứng nhận kinh doanh là bắt tay vào việc tổ chức tour, phớt lờ quy định phải có giấy phép kinh doanh lữ hành quốc tế và nộp tiền ký quỹ của Luật du lịch, không đăng ký hoạt động lữ hành, không thông báo 15 ngày trước khi tổ chức tour...

Trưởng phòng lữ hành Sở VH-TT&DL TP Nguyễn Việt Anh cho biết mỗi tuần hai nhân viên của phòng đều chia nhau kiểm tra trong bốn buổi (hai ngày làm việc) và tuần nào cũng lập ít nhất sáu biên bản vi phạm các quy định, trong đó chủ yếu không có giấy phép lữ hành quốc tế mà quảng cáo và bán tour quốc tế. “Doanh nghiệp kiểu này nhiều lắm, đi cả năm phạt cũng không hết” - ông Việt Anh than thở.