Trước hết cần thấy rằng là người trực tiếp đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng, người bán vé số dạo là một phần không thể thiếu của hệ thống xổ số quốc gia. Phần đông họ thuộc nhóm lao động yếu thế, người già, khuyết tật, phụ nữ và trẻ em.

Tình cảnh và thái độ lao động của họ phản ánh cuộc sống khó khăn, công việc không chỉ gian nan mà còn đối mặt với áp lực tài chính, cạnh tranh khốc liệt và ánh mắt khó chịu của một số người.

Trong khi đó các công ty phát hành vé số và đại lý, những đơn vị thu lợi nhuận đáng kể từ hoạt động kinh doanh này, lại chưa thực sự có những chính sách toàn diện để cải thiện chất lượng cuộc sống cho lực lượng lao động "tuyến đầu" này.

Lãnh đạo các công ty xổ số, với vai trò là doanh nghiệp nhà nước hoặc đơn vị có liên quan mật thiết đến các mục tiêu phúc lợi xã hội, cần nhận thức đặt lợi ích của cộng đồng lên hàng đầu.

Việc hỗ trợ không chỉ giúp giảm khó khăn cho người bán vé số dạo mà còn củng cố giá trị thương hiệu của các công ty xổ số.

Việc cải thiện điều kiện sống và làm việc cho họ không chỉ là trách nhiệm xã hội mà còn là cách các công ty đảm bảo sự bền vững trong hoạt động kinh doanh.

Trách nhiệm của các công ty xổ số kiến thiết trong việc đảm bảo an toàn lao động và quyền lợi của người bán dạo đến đâu? Và những giải pháp cụ thể nào để có thể từng bước cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bán vé số dạo?

Bộ Tài chính quy định vé không tiêu thụ hết phải được thu hồi, hoàn tiền cho người bán dạo. Các công ty phát hành vé số cần thiết lập hệ thống giám sát chặt chẽ để bảo đảm đại lý tuân thủ quy định, đồng thời cung cấp thêm nhiều cơ chế hoàn vé linh hoạt và nhân văn hơn.

Một số địa phương, đơn cử Cà Mau, đã thí điểm việc tập trung người bán vé số tại các tuyến phố cố định giúp họ không phải di chuyển xa xôi và cạnh tranh quá khốc liệt.

Cách làm này cần được nhân rộng, kết hợp với việc tổ chức các hoạt động quảng bá để thu hút người mua đến các địa điểm bán vé cố định.

Công ty xổ số cần quan tâm đến đời sống tinh thần cho người lao động trực tiếp của mình. Hoạt động quy tụ họp mặt người bán vé số dạo hằng năm nên được thực hiện như một sự tri ân của từng đơn vị.

Ngoài ra, họ cần được đào tạo về kỹ năng giao tiếp và bán hàng để cải thiện hiệu quả công việc.

Bên cạnh đó, các công ty xổ số có thể cung cấp những phương tiện hỗ trợ như xe đẩy hoặc kệ bán hàng, giúp họ làm việc thuận tiện hơn mà không phải lặn lội trên các tuyến đường nguy hiểm.

Việc cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bán vé số dạo không chỉ là trách nhiệm mà còn là cơ hội để các công ty phát hành vé số khẳng định giá trị nhân văn và trách nhiệm xã hội.

Với các giải pháp cụ thể như bảo hiểm, cơ chế hoàn vé linh hoạt, hỗ trợ đào tạo, chúng ta hoàn toàn có thể tạo nên một môi trường làm việc bền vững hơn cho những người đang nỗ lực mưu sinh từng ngày trên đường phố.

* TS SƠN THANH TÙNG (Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn TP.HCM):

Đào tạo nghề để nâng cao kỹ năng và chuyên nghiệp

Việc quy hoạch người bán vé số dạo vào một địa điểm hay thời gian buôn bán cụ thể sẽ gặp khó khăn vì công việc này mang tính chất tự do và di động.

Một trong những đặc điểm quan trọng của nghề bán vé số dạo là tính linh hoạt, giúp người bán có thể tự quyết định thời gian và địa điểm làm việc.

Điều này phù hợp với nhu cầu của những người thu nhập thấp hoặc có hoàn cảnh khó khăn, vì họ không cần phải đầu tư vốn, không phải chịu chi phí cố định như thuê mặt bằng hay đóng thuế.

Chính vì thế, nếu muốn nâng nghề này lên thành một nghề chuyên nghiệp, có thể tập trung vào việc cải thiện điều kiện làm việc mà không làm mất đi tính linh hoạt này.

Ví dụ, có thể tạo ra các khu vực hay thời gian làm việc linh động, không nhất thiết phải cố định, mà vẫn đảm bảo trật tự và sự thuận tiện cho cả người bán và người mua.

Nếu không thể quy hoạch họ vào một địa điểm hoặc khung giờ cố định, có thể xây dựng cơ chế tự quản cho những người bán vé số.

Các tổ chức xã hội hoặc chính quyền có thể phối hợp với cộng đồng để đưa ra những hướng dẫn tự giác, giúp người bán vé số giữ gìn trật tự và vệ sinh nơi làm việc, đồng thời tự nguyện đóng góp cho các quỹ cộng đồng hoặc tham gia các chương trình bảo vệ quyền lợi lao động.

Dù không bắt buộc phải đóng thuế hay tuân thủ các quy định chặt chẽ như các ngành nghề khác, việc công nhận nghề bán vé số dạo sẽ giúp họ được hưởng những quyền lợi pháp lý, như bảo vệ sức khỏe, an sinh xã hội, hoặc có quyền tham gia các chương trình hỗ trợ việc làm và đào tạo nghề, nhằm nâng cao kỹ năng và cơ hội phát triển nghề nghiệp lâu dài.

Việc nâng nghề bán vé số lên thành nghề chuyên nghiệp khó có thể làm ngay lập tức. Có thể tiến hành các bước nhỏ, từ việc tạo điều kiện hỗ trợ, như cung cấp thẻ hành nghề, đào tạo kỹ năng cơ bản, để người bán vé số vừa có thể duy trì công việc tự do của mình, vừa có thể nâng cao sự chuyên nghiệp trong công việc.

Vé số miền Tây 'cháy hàng' dịp Tết

Những ngày Tết vừa qua, vé số tại miền Tây luôn trong tình trạng “cháy hàng”, thậm chí người bán lấy vé số trước 2-3 ngày mới đủ bán.